Çöpçü Balıkları (Corydoras sp.) En popüler 10 Akvaryum Balığı arasında yer almaya hak kazanmıştır. Şu anda yaklaşık 200 tür Çöpçü Balığının olduğu bilinmektedir, bu türler şu anda Latince «C» harfiyle dijital bir sembol almıştır.
İçindekiler
Genel Bilgiler
Cinsin adı Yunanca «Corys» ve «Doras» kelimelerinden gelmektedir. Kelimelerden ilki «Kask», diğeri «Zırh» anlamına gelmektedir. Çöpçü Balıklarının aslında gerçekten bir çeşit zırhı bulunmaktadır. Tüm vücutları boyunca birkaç sıra üst üste binen bir kemik plakası bulunmaktadır. Bu da, Çöpçü balıklarının kendilerini yırtıcılardan korumasını sağlamaktadır.
Son derece barışçıl balıklardır, ilginç davranışları vardır ve akvaryumun dibini yemek artıklarından çok iyi temizlerler. Bu yüzden Çöpçü Balıkları milyonlarca akvaristin sevgisini ve takdirini kazanmıştır.
Dış görünüşü
Çöpçü Balıkları birbirlerine çok benzemekte ve çoğu durumda sadece renkleriyle birbirlerinden ayrılmaktadır. Balıkların gövdeleri kısa, karınları yuvarlak, sırtları dışbükeydir. Sırtı boyunca birkaç sıra kemik plakası uzanmaktadır ve balıkta bir tür kabuk oluşturmaktadır. Bu, Çöpçü Balıklarının ait olduğu ailenin adına da Zırhlı Çöpçü Balıkları olarak yansımıştır.(Callichthyidae).
Balığın ağzı daha aşağıdadır ve akvaryumun dibindeki yemekleri yemeye mükemmel şekilde uyarlanmıştır. Çöpçü Balıkların karakteristik bir özelliği ağız açıklığının yanında üç çift anten bulunmasıdır: İki çifti üst çenenin, bir çifti alt çenenin üstündedir (zor fark edilmektedir). Birkaç önemli işlevi yerine getirmektedirler. İlk olarak bu antenlerin yardımıyla, Çöpçü Balığı yiyecek bulmak için yumuşak toprakta dolaşmaktadır. İkinci olarak dokunma organı görevini görmekte ve Çöpçü Balıkların kirli ve çamurlu suda gezinmesini sağlamaktadır. Göğüs yüzgeçleri son derece keskin yapısı sayesinde koruyucu bir organ görevi de görmektedir. Bu nedenle bir akvaryumdan diğerine aktarırken yaralanmalardan kaçınmaya özen gösterilmelidir.
Çöpçü Balıkların rengi son derece çeşitlidir ve türlere göre değişkendir. Ana renk ya tek tip olabilir ya da vücudun her yerinde veya bazı kısımlarında noktalar veya şeritler içerebilir. Ayrıca tamamen beyaz gövdeli ve kırmızı gözlü Albino formlarıyla karşılaşılabilmektedir.
Akvaryumda maksimum boyutu 9-12 cm’dir. Cinsel diformizm belirgin değildir.
Yetişme alanı
Doğal koşullarda Çöpçü Balıkları, Orta ve Güney Amerika Nehirlerinde yaşamaktadır. Kıtanın en büyük ülkelerinin bölgelerinde akan Amazon, Paraguay, Orinoco Nehirlerinin havzalarında karşılaşılmaktadır. Çöpçü Balıkları siltli, yavaş akan ve durgun suları sevmektedir. Doğada genellikle su kütlelerinin yoğun bitki örtülerinde saklanmaktadırlar. Yerde yiyecek aramak için sürekli olarak zaman harcamaktadırlar. Yağışlı geçen mevsimlerden sonra Çöpçü Balıkların yaşadığı birçok derin nehir kurumaktadır. Bu tür koşullarda hayatta kalabilmek için Çöpçü Balıkları Labirent Balıklarına benzer şekilde su yüzeyinden hava yutma yeteneği kazanmıştır. Ancak Çöpçü Balıklarda özel bir organ bulunmamaktadır ve oksijen kalın bağırsakta emilmektedir (Bağırsak solunumu olarak anılmaktadır).
Türleri
Benekli Çöpçü Balığı (Corydoras paleatus)
Akvaryum kültüründe en yaygın olan Çöpçü Balığıdır. Gövdeleri çok sayıda koyu benek ile gri-zeytin rengindedir. Karın hafif pembemsi altın rengindedir. Büyük ve hareketli gözleri bulunmaktadır. Uzun bir sırt yüzgecine sahiptir. Erkek olanlar 4-6 cm’ye kadar, dişiler ise 7 cm’ye kadar büyümektedir. Peçeli ve Albino formları mevcuttur. İyi bakılmaları halinde akvaryumda 8-10 yıl yaşayabilirler.
Panda Çöpçü Balığı (Corydoras panda)
Panda Çöpçü Balığı adını bir Bambu Ayısı olan Panda’ya benzerliğinden almıştır. Bu Çöpçü Balığı açık veya pembemsi bir ana gövde rengine sahiptir. Çöpçü Balıklarda üç siyah benek bulunmaktadır: Biri gözlerinden geçmektedir (Büyük Panda’da olduğu gibi), ikincisi sırt yüzgecinde, üçüncüsü kuyruğun çevresinde bulunmaktadır. Diğer yüzgeçler saydamdır. Erkekler dişilerden ufaktır. Akvaryumda maksimum boyutu 5-6 cm’dir.
Venezuela Çöpçü Balığı (Corydoras venezuelanus)
Turuncu ve Siyah olmak üzere bu türün iki renk alternatifi bulunmaktadır. Balıkların rengi çok ilginçtir. “Turuncu” formunun ana gövde rengi paslı turuncudur. Her iki tarafta sırt yüzgecinin altında büyük siyah (Yeşil) bir benek bulunmaktadır. Bu benek karakteristik turkuaz bir gövdeye sahiptir. Başının üzerinde parlak kırmızı bir benek bulunmaktadır. Küçük bir tür olup, ortalama boyutu yaklaşık 5 cm’dir.
«Siyah» formunun gövdesi çikolata rengi, bazen ise neredeyse siyahtır. Göbek açık gri ve yüzgeçler kırmızı-kahvedir. 7,5 cm’ye kadar büyüyebilir.
Sterbai Çöpçü Balığı (Corydoras sterbai)
Brezilya ve Bloviya’da yavaş akan su kütlelerinde yaşamaktadır. Gövdesi yuvarlak ve hafifçe uzundur, kuyruğa doğru incelmektedir. Neredeyse düz bir karın çizgisine sahiptir. Gövdesinin rengi koyu kahvedir, bazen koyu siyah olabilir. Parlak ışık noktaları vücudun her tarafına dağılarak inci deseni oluşturmuştur. Bu desen solungaçların arkasında çizgilere dönüşmektedir. Karın ve göğüs yüzgeçleri parlak turuncu veya sarıdır, yetişkin balıklarda bazen kırmızımsıdır. Sırt ve arka yüzgeçleri, koyu renk benekli ve şeffaftır. Kuyruk yüzgeci üzerinde birkaç dikey şerit bulunmaktadır. Sterbai Çöpçü Balığı akvaryumda 6-7 cm’ye kadar büyümektedir. Albino formu bulunmaktadır.
Pigme Çöpçü Balığı (Corydoras pygmaeus)
Cinsin en küçük temsilcilerinden biridir, bu nedenle nano akvaryumlar için mükemmeldir. Bu Çöpçü Balığının doğal alanı Madeira Nehri’nin kollarıdır. Gövde formu uzundur, yanları iki sıra kemik plaka ile kaplıdır. Karın ve göğüs yüzgeçleri iyi gelişmiştir, göğüs yüzgecinin üzerinde dikenli bir kısım bulunmaktadır. Kuyruğu iki loblu olup yağlı bir yüzgeci vardır. Çeneleri üzerinde birkaç çift anten bulunmaktadır. Gövdenin genel rengi gri-yeşildir. Gözlerden kuyruğa kadar tüm vücut boyunca siyah bir şerit uzanmaktadır, bu şerit siyah bir benek ile bitmektedir. Siyah şeridin altında ve üstünde iki beyaz çizgi uzanmaktadır. Yüzgeçler renkli değildir. Erkeğin maksimum boyutu 2,5 cm, dişinin ise 3 cm’ye kadardır.
Kahverengi Çöpçü Balığı (Corydoras aeneus)
Genellikle amatörlerin akvaryumlarında bulunabilen cinsin güzel bir temsilcisidir. İngilizce konuşulan ülkelerde “Bronz Çöpçü Balığı” adı verilmektedir. Çöpçü Balığı bu adı gövdesinin karakteristik bronz gövde renginden almıştır. Şeffaf yüzgeçler sarı bir tona sahiptir. Albino Formu ile karşılaşılmaktadır. Akvaryumda maksimum boyutu 7 cm’dir (Dişiler), erkekler biraz daha küçüktür. Sürü halinde yaşamayı tercih ederler, suyun yumuşak ve nötr olması tercih edilir.
Corydoras julii
Bu tür Doğada Amazon’un alt kesimlerinde yaşamaktadır. Çöpçü Balıklarının çok renkli bir temsilcisidir. Gövdesinin ana rengi krem veya grimsidir. Küçük siyah benekler pullarının her tarafına dağılmıştır. Solungaç yarıklarından kuyruğunun ucuna kadar koyu bir şerit uzanmaktadır, göğüs ve karın yüzgeçleri şeffaftır, sırtında siyah bir benek bulunmaktadır. Bu lekenin ve siyah şeridin mevcudiyeti bu türün bir özelliğidir. Akvaryumda boyutu en fazla 5 cm’dir.
Beslenmesi ve bakımı
Çöpçü Balıkları sürü balıklarıdır, bu nedenle akvaryumda 4-6 balıktan oluşan sürü halinde bulunması en iyisidir. Bir çift balık için minimum akvaryum hacmi 30 litredir. Toprağa çok önem verilmelidir. Balıkların hassas antenlerine zarar verebileceğinden keskin kenarlı olmamalıdır. Toprak boyutu seçilirken büyük kumlu veya küçük çakıllara odaklanmak en iyisidir. Çöpçü Balıkları toprakta toplaşmayı çok severler, eğer toprak çok büyükse Çöpçü Balıkları rahatsız hisseder. Ayrıca balık yemleri, genellikle Çöpçü Balıkların ulaşmasının mümkün olmadığı taşlar arasındaki boşluklara düşer. Organik madde birikimi ise akvaryumda bir dizi soruna neden olabilmektedir.
Çöpçü Balıkları doğada çok çamurlu suda yaşayabilmelerine rağmen, ağız açıklığı yakınında bulunan antenlere odaklanarak, akvaryumda iyi bir filtreleme ve havalandırma oluşturmak en iyisidir. Oksijen eksikliği durumunda balıklar sıklıkla suyun yüzeyine çıkacaklar ve havanın bir kısmını yutacaklardır.
Çöpçü Balıkları alacakaranlık sakinleridir. Faaliyetleri karanlıkta başlamaktadır. Bundan dolayı akvaryumda dağınık aydınlatma oluşturmak ve gün boyunca Çöpçü Balıkların dinleneceği sığınaklar kurmak gereklidir. Örneğin; yapay mağaralar ve doğal dalgaların karaya attığı odun parçaları gibi.
Çöpçü Balıkları neredeyse her türlü bakım koşullarına uyum sağlayabilen en dayanıklı balıklardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu Balıklar için sıcaklık 22-25°С derece arasında değişebilir. Suyun bu sıcaklığın üstünde olmaması en iyisidir. Çünkü Çöpçü Balıkları rahatsız olurlar. Su, doğadaki koşullara benzer şekilde yumuşak tercih edilir, ancak Çöpçü Balıkları çok sert suda da (aynı şekilde pH ile) kendisini oldukça iyi hissetmektedir.
Su parametrelerinde ani değişiklikler önerilmemektedir, ortam ne kadar stabil olursa o kadar iyidir.
Haftalık su değişimi tank hacminin % 25-30’u kadar olmalıdır.
Çöpçü Balıkları canlı bitkilerin yoğun çalılıklarını severler, onlar arasında düşmanlarından gizlenebilir veya gündüz saatlerini bekleyebilirler. İstediğiniz türü ekebilirsiniz, balıklar onlara zarar vermezler.
Uyumluluk
Çöpçü Balıkları sürü balıklarıdır, bu nedenle 4-6 balıktan oluşan bir akvaryumda bakılmaları tercih edilmektedir. Diğer türlerle birlikte ortak bir akvaryumda yaşamak için çok uygundurlar. Bu barışçıl balıklar esas olarak suyun alt katmanlarında yüzmektedir. Çöpçü Balıklar için en iyi komşular canlı doğuran balıklar (Siyah Moliler, Xiphophorus, Poecilia, Lepistes), sakin Bıyıklı Balıklar, Tetralar ve Neonlar, Pterophyllum ve diğer Ramirezi’lerdir. Asla büyük ve agresif Ramirezi’ler ile (Astronotuslar, Aequidens) Çöpçü Balıklarını bir arada tutmamalısınız. Bu durumda Çöpçü Balıklarının zırhı dahi işe yaramamaktadır. Aşırı sıcağı seven Diskuslar da onlar için iyi bir komşu olmayacaktır. Diskuslar için optimum sıcaklık Çöpçü Balıklar için konforlu olandan çok daha yüksektir. Ayrıca diğer bentik türler Botiolar ve Gyrinocheilus ile de çatışmaları mümkündür. Hatta Çöpçü Balıklarıyla çok iyi geçinmelerine rağmen Ancistruslar bile buna dahildir.
Beslenme
Çöpçü Balıkları yemek konusunda seçicidir. Kaliteli beslenmenin balıkların sağlıklı ve uzun ömürlü olmasının teminatı olduğunu da unutmamak gerekir. Tetra balık yemi üretiminde dünya lideridir. Tetra, Çöpçü Balıklar için Tetra Cory adlı özel yemi geliştirmiştir. Dibe çöken çift renkli tabletler Çöpçü balığı için hızlı şekilde ulaşılabilirdir. Tetra Cory, karides içeriği ve sağlıklı büyümeyi destekleyen Omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir yemdir. Özel kıvamı sayesinde plakalar suyu kirletmemektedir.
Üreme
Çöpçü Balıklarının üremesi herhangi bir zorluk yaratmamaktadır ve acemi bir akvarist bile bu süreci yönetebilir. Herşeyden önce bir çift üretici seçmeniz gerekmektedir. Çöpçü Balıklarda cinsel diformizm zayıftır: Dişiler genellikle daha büyüktür ve daha yoğun bir vücut rengine sahiptir, sırt yüzgeci kısa ve yuvarlaktır. Balıklarda cinsel olgunluk yaklaşık 8 aylıkken ortaya çıkmaktadır.
Üreme için 30 litre ya da daha fazla hacimli bir yumurtlama akvaryumuna ihtiyaç olacaktır. Akvaryuma bir dişi ve 2-3 erkek koyulması tavsiye edilir. Yumurtlamayı teşvik etmek için akvaryuma taze soğuk su eklenmekte, sıcaklık birkaç derece düşürülmektedir, arttırılmış havalandırma çalıştırılmaktadır. Dibini toprakla kaplamaya gerek yoktur, onun yerine Anubias gibi yeşil yapraklı canlı bir bitki yerleştirmek daha iyidir.
Çöpçü Balıkları akvaryuma akşam koyulmaktadır, bundan sonra akvaryumu pencereye yakın bir yere yerleştirmeniz tavsiye edilmektedir: Güneş ışığı yumurtlama için başta itici bir güç olacaktır. İşleme başlamadan önce birkaç gün beklemeniz gerekebilir.
Üreme genellikle sabah veya öğleden sonra başlamakta ve birkaç saat devam etmektedir. Oldukça sıra dışı bir döllenme süreci vardır. Erkekler dişiyi bir süre kovalamakta, sonra dişi ağzına süt toplamakta ve katlanmış karın yüzgeçlerine havyar bırakmaktadır. Daha sonra dişi cam veya bitkiler üzerinde uygun bir yer bulmakta, havyarı sütle sıvamakta ve yumurtaları yapıştırmaktadır. Benzer bir mekanizma döllenmiş yumurtaların yüzdesini arttırmaktadır. Bir yumurtlama sırasında dişi 200’e kadar yumurta bırakabilmektedir.
Yumurtlama sonrasında üreticiler başka yere nakledilmelidir. Kuluçka süresi 23-25°С sıcaklıkta 5-6 gün sürmektedir. Maalesef böyle uzun bir süre boyunca birçok yumurtanın mantarla kaplanması ve ölmesi mümkündür. Bu yüzden yumurtlama akvaryumunda sıcaklığı 27-28°С ye çıkartmak en iyi alternatif olacaktır. Bu da, yumurtaların gelişimini hızlandıracak ve kuluçka süresini üç güne indirecektir. Bu şekilde mantar enfeksiyonu riski azalacaktır. Yavrular ortaya çıktıktan sonra, sıcaklık kademeli olarak normal seviyeye düşürülmelidir. Çöpçü Balıkların yavruları nispeten büyüktür ve genellikle beslenme problemleri olmamaktadır. Çöpçü Balıkları için olan yem tabletlerini besleme için kullanabilirsiniz. Yavruların etrafta dolaşmalarını izlemek çok zevkli ve eğlencelidir. Balığın boyu 30 günlükken yaklaşık 1 cm’ye ulaşmaktadır.