Hemen hemen her akvaryumcunun er ya da geç akvaryumunda ilginç, sıradışı bir balık bulundurma arzusu vardır. Seçim genellikle Akantoftalmuslardan, çarpıcı barışsever Cobitoidealardan yana olur. Makalemizde bu varlıkların benzersizliklerinin neler olduğunu ele alacağız.
İçindekiler
Genel bilgiler
Akantoftalmus (Pangio sp.) Cobitidae ailesinden küçük bir balıktır. Bu hidrobiyontların ayırt edici bir özelliği, onları biraz balığa benzeten uzun, kıvrımlı gövdeleridir.
Akantoftalmusların ikinci adı “dikenli gözler”dir. Görme organlarının altında, birkaç yararlı işlevi yerine getiren hareketli, geriye doğru bükülmüş dikenleri vardır. İlk olarak, bunlar, balıkların çok dar bir alandan geçmesini, çeşitli nesnelere, bitkilere tutunmasını ve vücudunu da beraberinde çekmesini sağlarlar. İkincisi, yırtıcılara karşı iyi bir savunma aracı görevi görürler: Cobitoideayı yakalamaya çalışan bir düşman olduğunda, dikenler dışarı çıkar ve saldırganın ağzına saplanır. Bu genellikle balığın böylesine tatsız bir avı tükürmesi ve bir daha Akantoftalmus yemeye çalışmaması için yeterli olur. Bir Loach’ı tamamen yutmayı başaran yırtıcılar da, çoğu durumda sindirim organlarının yırtılmasından dolayı ölürler. Aynı dikenler, göz çevresinde kontur eksikliği yanılsaması yaratır; bu nedenle balığa, kelimenin tam anlamıyla “yırtık göz” anlamına gelen “Akantoftalmus” adı verilmiştir.
Akantoftalmus, ailenin diğer üyeleri gibi bağırsak solunumu ile karakterize edilir: balıklar, bağırsağın belirli kısımlarına girdiklerinde kanı oksijenle doyuran hava kabarcıklarını yutabilirler.
Ayrıca çizgili yılan balıkları gerçek canlı barometrelerdir. Akvaryum boyunca büyük bir hızla hareket ederek atmosferik basınçtaki değişikliklere çok duyarlı tepki verirler. Su kalitesinin bozulmasıyla da benzer davranışlar gözlenir. Balık bu şekilde rahatsız olduğunu gösterir.
Dış görünüş
Akantoftalmus, kuyruk bölgesinde yanlardan hafifçe düzleştirilmiş uzun, yılan benzeri bir gövde ile karakterizedir. Balığın maksimum boyutu 12 cm’dir. Başı küçük, ağzı aşağıdadır. Bunun yakınında balığın yiyecek bulmasını sağlayan 3 çift hassas anten vardır. Yüzgeçler şeffaf ve çok küçüktür, sırt yüzgeçleri kuyruğa doğru kaydırılmıştır. Gövdede küçük pullar bulunur. Gözler kösele bir filmle kaplıdır, alt uçlarında çatallı dikenler vardır.
Gövde rengi turuncu veya kırmızımsıdır ve sayısı 20 adete kadar çıkabilen geniş koyu çizgiler bulunur. Dişiler erkeklerden daha büyüktür, karınları dışbükeydir; buradan yeşilimsi yumurtalar görülebilir.
Yaşam alanı
Akantoftalmusun tarihi anavatanı Güneydoğu Asya’dır: Endonezya’nın Sumatra, Kalimantan, Java adalarında yaygın olarak bulunurlar. Tayland, Singapur ve Malezya’nın rezervuarlarında yaşarlar. Hindistan’da bazı türler bulunmuştur.
Akantoftalmuslar güçlü akıntıyı sevmezler, bu nedenle yavaş akan nehirleri ve çamurlu tabanı olan, kalın bir düşen yaprak tabakasıyla kaplı dereleri tercih ederler.
Akantoftalmus türleri
Pangio cinsi, Cobitidae ailesindeki en spesifik cinstir. Büyük tür çeşitliliği hala bilim adamları tarafından tam olarak tanımlanmamıştır. Düzenli olarak yeni türler keşfedilmektedir. Akvaryumda en sık bulunan iki tür Akantoftalmus vardır: Kühl ve Myers.
Kühl Akantoftalmus
Endonezya ve Malay Yarımadasının su kütlelerinde yaşar. Gövdesi sarı-turuncu renktedir, siyah-kahverengi çizgiler sadece başın yanında gövdeyi tamamen kaplar ve daha ileriye alt kısma ulaşmaz. Gövdenin ortasında genellikle şeritler çatallanır. 3 bireyden oluşan sürüler halinde belemek iyi olacaktır; bu davranış özelliklerini tam olarak ortaya çıkmasına imkan sağlar. Balıklar birbirlerini kovalamayı, bitkilerin yapraklarında dinlenmeyi severler. Beslerken su parametrelerini dikkatle izlemek gerekir.
Myers Akantoftalmus
Doğal yaşam alanı, Tayland’ın yavaş akan nehirlerini içerir. Akvaryumdaki boyu 9 cm’ye kadardır. Gövde kırmızımsı sarı renktedir, şerit sayısı 10-14 adede kadar ulaşır. Kühl Akantoftalmustan farklı olarak, çizgiler düzenli, siyahtır ve gövdeyi tamamen çevreler. Alacakaranlık balığı, parlak ışığı sevmez. Zamanının çoğunu barınaklarda saklanarak geçirir.
Bakım ve besleme
Akantoftalmuslar çok hareketli balıklardır, bu nedenle onları 50 litrelik veya büyük akvaryumlarda beslemek iyi olacaktır. Balıklar kazara dışarı atlayabileceğinden bir kapak veya kapak camı gereklidir. Toprak olarak kum kullanılabilir, çünkü Akantoftalmuslar, yiyecek aramak için kumun içine girmeyi severler. Balıklar gündüzleri barınaklarda saklanmayı tercih ederler, bu nedenle akvaryuma dalgaların karaya attığı odun kütüklerinin, mağaraların, rizomların yerleştirilmesi tercih edilir. Temiz su ve kararlı çevre parametrelerinin sağlanması çok önemlidir, bunun için de etkili bir filtreleme ve havalandırmanın düzenlenmesi önemlidir. Akış güçlü olmamalıdır. Cobitoidealar alacakaranlık balıkları olduğundan, parlak aydınlatma uygun olmayacaktır, Akantoftalmuslar dağınık, loş ışık altında kendilerini daha rahat hissederler. Haftada bir kez su değişimi (akvaryum hacminin % 25-30’u) yapmak gerekir; bu sırada toprağı temizlerken balığın kazara su akışıyla emilmemesi için dikkatli olmalıdır.
Besleme için en uygun su parametreleri: Sıcaklık=24-28°С, pH=6,0-7,5, GH=5-10.
Akvaryuma aydınlatma konusunda iddiasız bitki türleri dikilebilir: Elodea, Boynuz Otu, Vallisneria. Akvaryumun yüzeyine mutlaka Pistia veya Riccia yerleştirin; bunlar parlak ışığı gölgeleyeceklerdir.
Uyumluluk
Akantoftalmuslar çok barışçıl balıklardır ve ortak bir akvaryumda sakin türlerin çoğuyla iyi geçinirler. Tetralar, Zebra Balıkları, Rasboralar, Lepistesler, Neonlar, Melek Balıkları, Koridor yayın balıkları mükemmel komşular olacaklardır. Akrabalarıyla da çatışma çıkmaz, gruplar halinde gayet güzel bir şekilde yaşarlar. Akantoftalmus korkmadan karideslerin olduğu bir akvaryuma yerleştirilebilir, bu balıklar kabuklulara zarar vermez.
Ancak birlikte yaşaması tavsiye edilmeyen bazı balıklar da vardır. Bunlar öncelikle, büyük çiklitlerdir (Akaralar, Astronotlar, Çiklazomlar); bu akıllı yırtıcılar muhtemelen çevik “solucanları” yemeye çalışacaklardır. Japon Balıkları, ezici bir çoğunlukla toprağı kazmayı severler ve bu süreçte dalgın akantoftalmusu yutabilirler. Bölgesel dip balıkları (Labeo gibi) da Cobitoidealara zarar verebilir.
Akantoftalmusun yemlenmesi
Akantoftalmuslar omnivor balıklardır. Doğada yerde buldukları küçük solucanlar, böcekler ve larvalarla beslenirler. Cobitoidealar, leşleri ve canlı bitkilerin ölü kısımlarını kaçırmazlar. Böylece akvaryumda balıkların yemlenmesinde herhangi bir zorluk yaşanmayacaktır. Akantoftalmuslar, canlı kan kurtları veya tubifex ile zevkle enerji depolayacaklardır; toprağı kazma yeteneği bile omurgasızları kurtarmayacaktır: balıklar onları kelimenin tam anlamıyla yerden çıkaracaktır. Ancak canlı yemle beslemek bir takım ciddi tehlikeler taşır; akvaryuma kolaylıkla enfeksiyon veya parazit bulaşabilir. Birçok akvaryumcu, Akantoftalmusları, canlı yemlerden çok daha güvenli olan donmuş yiyeceklerle besler, ancak bu tür besleme dengeli değildir. Aslında balıklar çok miktarda proteinden başka bir şey almazlar.
Yüksek kaliteli kuru yem, önceki ikisinden farklı olarak, çeşitli avantajlara sahiptir: tamamen güvenlidirler, dengelidirler, kullanımı ve saklanması kolaydır. Akantoftalmus, şekli ne olursa olsun, sorgusuz sualsiz kuru yiyecekleri yiyecektir. Yavaş yavaş batan Tetra Min pulları ve batan Tetra Diskus granülleri beğeneceklerdir. Tetra Diskus granüller, doğal renk arttırıcılar sayesinde balıklara ek olarak parlaklık katacaktır. Akantoftalmuslar ortak bir akvaryumda yaşıyorsa, yemlerinin komşuları tarafından tamamen yenmemesini sağlamak gerekir.
Akantoftalmus için en uygun yem şekli batan tabletlerdir, örneğin Tetra Gofret Mix. Bunlar hızla dibe batarlar ve uzun süre yenebilirler. Cobitoideaların ışıklar kapatıldıktan sonra gece beslenmesi tavsiye edilir. Bu sırada maksimum aktivite gösterirler.
Bu balıkların diyeti % 20 oranında bitkisel gıdalardan oluşmalıdır, bu nedenle onları ek olarak yüksek spirulina içeriğine sahip yemlerle beslemek mümkündür. TetraPro Algae cipsler veya Tetra Pleco SpirulinaWafers tabletler kullanılabilir.
Akantoftalmuslar akvaryumun mükemmel sağlık görevlileridir: dipten yem artıklarını toplar, bunların çürümesine imkân vermezler. Canlı bitkilerin ölü kısımlarını da göz ardı etmeyeceklerdir. Bazen küçük salyangozları yiyebilirler.
Bu nedenle, Akantoftalmuslara akvaryumda tam teşekküllü bir diyet sağlamak hiç de zor bir iş değildir. Balıkları akşamları günde bir kez beslemek yeterlidir. Aşırı beslememek gerekir, çünkü bu balıklar obeziteye eğilimlidir. Aynı nedenle, balıklara haftada bir oruç günü düzenlemek faydalı olacaktır.
Üreme ve çoğaltma
Ne yazık ki, Akantoftalmusun çoğaltılması, akvaryumcunun belirli bilgi ve becerilerini gerektiren zahmetli bir süreçtir. Sonuçta, hormonal enjeksiyonlar olmadan yumurtlamanın uyarılması neredeyse imkansızdır.
Sürecin genel şeması aşağıdaki gibidir. Başlangıçta yumuşak ve hafif asitli su içeren bir yumurtlama akvaryumu hazırlanır. Bunun içindeki su seviyesi 15-20 cm’yi geçmemelidir. Dibe küçük hücreli bir ağ koymak gereklidir, çünkü yeni ebeveynler kendi yumurtalarını yemekten hiç çekinmeyeceklerdir.
Seçilen yetiştiriciler (5-6 birey) geçici olarak hareketsiz hale getirilir ve onlara insan koryonik gonadotropini enjekte edilir. Prosedürün sonunda, kovalamacanın başlayacağı yumurtlama kabına yerleştirilirler. Erkekler dişilere sarılarak yumurtlamalarını teşvik eder. Bir yumurtlamada 700’e kadar yumurta alınabilir; bunlar ağdan geçer ve dibe düşer. Bundan sonra üreticiler ayrılır, suya mantar önleyici ilaçlar eklenir. İlk larvalar 3-4 gün sonra ortaya çıkar. Başlangıç yemi “canlı toz” dur. Yavruların büyümesi sırasında akvaryumun gölgelenmesi gerekir, çünkü balıklar parlak ışığı sevmezler. 15 günlük olduklarında, yavrularda ilk pigment benekleri ortaya çıkar. Bir aylık yavruların boyu yaklaşık 2 cm’dir ve artık oldukça büyük yemlerle beslenebilirler.