ELODEA

Genel Bilgiler

Elodea cinsinin temsilcileri genellikle «Su Yosunu» olarak anılmaktadır ve çok doğru bir isimdir. Uzun yıllardır var olan bu su bitkileri Hydrocharitaceae ailesine aittir. Zahmetsiz olmaları ve hızlı büyümeleri ayırt edici özellikleridir. Elodea uygun koşullarda yetiştirilirse çok hızlı büyür. Yerel su florasının yerini alabilir. Yoğun Elodea çalılıklarının gemilere engel olduğu durumlar bilinmektedir.

Elodeaların çok uzun ve esnek gövdeleri bulunmaktadır. Doğada bazı bitkilerin uzunluğu 2-3 m’ye kadar ulaşabilir. Ayrıca, bitki bir yanal sürgün kütlesi oluşturabilir Elodeanın kökleri zayıf gelişmiştir, beyaz ve incedir. Bu tür köklerle topraktaki pozisyonunu sabitleyebilir, ancak suda yüzse bile büyümesine ve gelişmesine engel olmamaktadır. Kahverengimsi sürgünlerde 2-3 yarı saydam yeşil yapraktan oluşan kıvrımlar bulunmaktadır. Yaprakların uzunluğu yaklaşık 1 cm, genişliği 5 mm’dir. Yaprağın kenarları sivridir, yan yüzeyler üzerinde dişler mevcuttur.

Tarihi

Elodea’nın tarihi vatanı, Kuzey ve Güney Amerika’nın durgun su kütleleridir. Ancak tesadüfen Avrupa Kıtasına getirilmiş, Elodea istilacı bir tür haline gelmiştir. Zahmetsiz bir bitki olması sayesinde dünyada hemen hemen her türlü su kütlesinde hayatta kalabilir.

Elodea Rusya’da 1882 yılında ortaya çıkmıştır. Sankt-Peterburg’da Botanik Bahçesini süslemek için kullanılmıştır. En yakın nehirde bulunan küçük sürgünler, çok kısa sürede yüzen yeşil alanlara dönüşmüştür. Birkaç yıldan kısa bir süre sonra Elodea Baykal’a ulaşmıştır. Günümüzde Rusya ve Ukrayna’nın birçok su kütlesinde rastlamak mümkündür.

Bakımı ve üremesi

Elodealar bakımları acemiler için herhangi bir zorluk doğurmamaktadır.

Türlerin büyük çoğunluğunun üremesi için optimum sıcaklık 17-24°С.dir. Su sıcaklığının çok düşük olması Elodea’nın büyümesini yavaşlatmaktadır. Sertlik ve asitlik gibi parametreler pratik olarak Elodea bakımında rol oynamamaktadır. Önemli olan, Elodea’nın yaprak dökmesine neden olacak önemli bir değişikliğin olmamasıdır.

Elodea’nın büyümesi için en önemli faktör aydınlatma seviyesidir. Işık yeterince parlak ve akvaryumun tüm köşelerinde aynı olmalıdır. Yetersiz aydınlatma halinde Elodea’nın yaprakları çürümeye ve düşmeye başlar.

Bitkinin küçük yaprakları tortu parçalarını mükemmel şekilde tuttuğundan ve filtre olmadan bitkinin kendisinin çok hızlı bir şekilde görünmez olacağından, Elodea’nın bulunduğu akvaryumda yeterli filtreleme olması önerilmektedir.

Akvaryumda yeterli miktarda organik madde varsa, ek besleme olmadan gübreleme gayet iyi bir şekilde yapılabilir.

Elodea gövdenin kesilmesiyle vejetatif olarak çoğalmaktadır. Kesimin en az 20 cm büyüklüğünde olması tercih edilmektedir. Elodea toprağa ekildiğinde, konumunu sabitleyen ince, beyaz kökler üretmektedir. Uygun koşullarda Elodea’nın çiçeklenmesini gözlemlemek mümkündür. Elodea’nın iki evcikli bir bitki olduğunu belirtmekte fayda vardır. Yani erkek ve dişi çiçekler farklı bitkilerde bulunmaktadır. Ancak Avrupa Kıtasında sadece dişiler yaygın olduğu için tozlaşma ve tohum oluşumu gerçekleşmemektedir.

Dekoratif havuzlarda bakılması uygundur. Dibe yayılmış olan bitkiler güzel zümrüt çalılıkları oluşturmaktadır.

Elodea türleri

Yapraklı Elodea veya Dişli Elodea (Elodeadensa)

Bu Elodea türünün doğal aralığı Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay’da bulunan su kütleleridir.

Gövdesi, üzerinde büyük (5 cm’ye kadar) yaprakların bulunduğu bir danteli andırmaktadır. Yaprakların rengi soluk yeşilden parlak yeşile kadar farklılık gösterir. Bitkinin şekli ve rengi doğrudan bakım şartlarına bağlıdır. Kök sistemi zayıftır. Akvaryumda maksimum boyutu 60-70 cm’dir.  İyi koşullarda çiçeklenme oluşabilir. Yapraklı Elodea’nın çiçekleri büyük, beyaz ve üç yapraklıdır. Bitkinin büyümesi bir yıl boyunca gözlenmektedir.

Elodea’yı soğuk su dolu bir akvaryumda tutmak gereklidir, sıcaklık 20°С üzerine çıkmamalıdır. Hem yumuşak hem de sert su için uygundur. Оptimum asitlik: 6,5-7,5. СО2 beslemesine iyi yanıt vermektedir.

Akvaryumda aydınlatma parlak ve yoğun olmalıdır.

Elodea Canadensis

Uzun saplı çok yıllık bir bitkidir. Elodea canadensis’in bazı bireylerinin büyüklüğü 2 m uzunluğa ulaşabilir. Bitki, uzun rizoidler kullanılarak zeminde hem yüzebilir, hem de zemine sabitlenebilir.

İnce ve kırılgan saplarda küçük, parlak yeşil, yarı saydam yapraklar bulunmaktadır. Her biri üç yapraktan oluşan sarmallarda toplanmaktadır.

Elodea canadensis zahmetsiz bir türdür. Soğuk suyu tercih eder, bu nedenle tropikal bir akvaryumda tutmak için uygun değildir. Her sertlik ve asitlik seviyesinde yaşama uyum sağlamaktadır. Bununla birlikte yumuşak su dolu bir kaptan sert su dolu bir kaba aniden nakil yapılması halinde bitkinin ölme ihtimali vardır.

Elodea parlak aydınlatmayı sevmektedir. Gövdenin kesilmesiyle vejetatif üreme meydana gelmektedir. Bitki öz suyu küçük bir balık için zehirli olabileceğinden ve diğer bazı bitki türlerinin büyümesini yavaşlatabileceğinden, budama işleminin akvaryum dışında yapılması en iyisidir.

Elodea’nın kullanımı

Elodea,endüstride genellikle hayvan yemi ve yeşil gübre olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bitki hücrelerinde sitoplazmanın hareketini gözlemleme deneyleri için iyi bir model nesnedir.

Elodea akvaryum kültüründe öncelikle ilk akvaryum oluştururken tercih edilmektedir. Akvaryuma koyulan Elodea çok hızlı büyümektedir. Azotlu bileşikleri aktif olarak tüketerek bir yandan akvaryumdaki biyolojik dengenin oluşumunu hızlandırırken diğer yandan bitki, aktif olarak besinleri tüketmekte ve bu da yosun gelişme olasılığını azaltmaktadır. Hızlı büyüyen yeşil kütle, büyük miktarda oksijen salmaktadır. Elodea ayrıca doğal bir filtre görevi görür, kir parçacıkları bitkilerin kalın yapraklarına kolayca yerleşmektedir. Elodea’nın suya saldığı bakterisit maddeler unutulmamalıdır.

Ayrıca genellikle bir akvaryumun arka planında bağımsız bir bitki olarak kullanılmaktadır. En önemlisi, büyüyen sürgünlerin zamanında kesilmesidir. Elodea canlı doğuran balıkların bulunduğu akvaryumlar için mükemmeldir, yoğun bitki örtüsü yavru balıklar için mükemmel bir sığınak olmaktadır.