Japon balığı (Carassius auratus) en popüler akvaryum sakinleri listesinde hakkıyla ilk sırayı alan en tanınmış süs balığı türüdür.
İçindekiler
Genel bilgiler
Japon Balığı (Altın Balık) adını, her şeyden önce, pullarının rengi nedeniyle almıştır; gövdesinin standart rengi, genellikle metalik ışıltılı kırmızımsı altın rengidir. Ayrıca, balıkların ülkemize yeni geldikleri zamanlarda fiyatlarının yüksek olması nedeniyle altın sıfatıyla nitelendirildiklerine dair bir rivayet de vardır. Şu anda, Japon Balıkları akvaryumcular için özel balık çiftliklerinde endüstriyel ölçekte yetiştirilmektedir. Bu nedenle akvaryumunuz için hemen hemen her cins Japon Balığı’nı bulmanız hiç de zor değildir.
İnsanlar birkaç bin yıldır Japon balığı beslemekte ve yetiştirmektedirler. Bu süre zarfında hem pullarının rengi hem de gövde şekli bakımından farklılık gösteren çok sayıda çeşit üretilmiştir. Japon Balığının bu parlak renklerine ve sıra dışı şekillerine bakıldığında, atalarının sazan ailesinden sıradan grimsi bir balık olduğuna inanmak zordur.
Dış görünüş
Japon Balığı, cinsine bağlı olarak yanlardan sıkıştırılmış uzun bir gövdeye veya yuvarlak bir karnı olan kısa bir gövdeye sahip olabilir. Japon Balıklarının her bir temsilcisinde, büyütülmüş solungaç kapakları, ilk yüzgeçlerinde sert çentikler ve yutakta dişler; boğazda veya yutakta ek çeneler görülebilir.
Japon Balığının pullarının yapısı da cins özelliklerine bağlıdır; büyük, küçük olabilir veya münferit bölgelerde hiç pul olmayabilir.
Japon balığının gövdesinde en yaygın renk kırmızı-altın rengidir. Ancak bronz, siyah, benekli, mavimsi, vb. diğer renklere sahip formlar da vardır. Japon Balığının karnı daima sırtından daha açık renktedir.
Oldukça geniş yüzgeç varyasyonları vardır. Kuyruk yüzgeci tek parça, çatallı, peçe şeklinde olabilir veya daha başka sıra dışı bir şekle sahip olabilir. Japon Balıklarının sırt yüzgeci kısa, tül şeklinde olabilir veya hiç olmayabilir. Gözleri büyük ve biraz şişkindir. Bazı cinslerde gözler çok büyüyebilir ve garip bir şekle sahip olabilirler.
İyi bakım koşullarında yetişkin bir Japon Balığının minimum boyu nadiren 15 cm’den küçüktür. Münferit cinsler 30 cm’ye kadar büyüyebilir. Japon Balıkları, uzun ömürlü balık türleri olarak kabul edilmektedir. Ortalama ömürleri 13-15 yıldır. Akvaryumdaki yaşam süresi rekoru, 43 yıl yaşamış olan Tish isimli bir İngiliz Japon Balığına aittir.
Japon Balıklarında eşey ayrılık belirgin değildir, dişi ve erkek sadece yumurtlamaya hazırlık döneminde belirlenebilir.
Ortaya çıkış/keşif geçmişi
Antik Çin’in sakinleri, çeşitli varillerde ve fıçılarda yabani balık besleme konusunda geniş bir kültüre sahiptiler. Periyodik olarak, daha sonra da üretme için kullanılacak olan çok güzel, parlak temsilcilere rastlandı. Ayrıca, Budizm’in yayılması da sıra dışı formların ortaya çıkmasına katkı sağladı. Budizm kanunlarına göre, fiziksel engelli olanlar dahil, balıkları öldürmek kesinlikle yasaktı. Doğal nedenlerle ölünceye kadar yaşayacakları özel “merhamet göletlerine” yerleştirildiler.
III-IV. yüzyıl Çin kaynaklarında “Kırmızı Sazanlardan” yazılı olarak bahsedilmektedir. Bunlar, muhtemelen, gövde rengi kırmızımsı olan gümüş sazanın münferit mutasyonlarıydı. Bu tür balıkların ortaya çıkışı epizodik bir özellik taşır. Karakteristik kalıcı kırmızı renk, büyük olasılıkla VII-VIII. yüzyıllardaki üretme çalışmasının bir sonucu olarak elde edilmiştir.
960’lı yıllardan sonra, Japon balıkları yaygın evcil hayvanlar haline gelmiştir. O zamanlar, özel göletler ve havuzlar kurmak için yeterli alana sahip oldukları için sadece zengin insanlar bunları besleyebiliyordu.
Zamanla, Japon Balıklarına talep arttı, fiyatları düştü ve yavaş yavaş Çin’deki birçok evde sıradan evcil hayvanlar haline geldiler.
Balıklar ilk başlarda Hindiçin’de yayıldı, XVI. yüzyılın başında Japonya’ya geldiler. Yerel yetiştiriciler, çok sayıda yeni Japon Balığı türü yarattılar ve bu alanda tanınmış liderler haline geldiler.
Japon Balıkları Avrupa’ya ilk olarak XVII. yüzyılda geldiler. Başlangıçta, maliyetleri çok yüksekti ve sadece çok zenginler Japon balığı beslemeyi göze alabiliyordu. Yüzyıl sonra, Japon Balığı bütün Avrupa’da geniş bir şekilde yayıldı.
Rusya’da Japon Balıklarının ortaya çıkışına dair ilk kanıtlar XV-XVI. yüzyıllardan kalmadır, bunlar genellikle yabancı elçilerden gelen hediyelerdi. Ancak balıkların geniş bir şekilde yaygınlaşması, XVII. yüzyılda Çar Aleksey Mikhailovich ve daha sonra oğlu I. Pyotr döneminde başlar.
Günümüzde akvaryumcular için, özel balık çiftliklerinde (özellikle Güneydoğu Asya ülkelerinde) yetiştirilen çok çeşitli Japon balığı türleri mevcuttur.
Yaşam alanı
Şu anda mevcut olan Japon Balıkları gümüş sazan yetiştiriciliğinin bir sonucu olduklarından, bunlara doğal yaşam alanlarında rastlamak mümkün değildir. Doğal bir gölete salınan Japon Balıklarının yavruları genellikle birkaç nesil içinde başlangıçtaki formlarına dönerler.
Japon Balığı (Carassius auratus), Çin’de Gümüş Sazandan yapay olarak elde edilen bir sazan formudur. “Japon Balığı” (altın renkli sazanlar) hakkındaki sözlere ilk kez Çin’in kronolojik kayıtlarında rastlanır. Bu türün doğal yaşam alanı güney Çin vilayetlerinin nehirlerini içermektedir.
Gümüş Sazan (eskiden Carassius auratus, şu anda Carassius gibelio) Japon Balıklarının vahşi atalarının formudur; başlangıçta Orta Asya ve Sibirya su kütlelerinde ve Aral Denizi nehirlerinin akış yönlerinde yayılmıştır. Gümüş Sazan daha sonra Avrupa ve Sibirya’nın birçok su kütlesinde yapay olarak yerleştirilmiştir. Bitkiler, artıklar, küçük kabuklular ve böcekler bu balıklar için besindir. XVI. yüzyılın başlarında, önce Japonya ve Çin’e ihraç edilmiş, burada bu İmparatorluk bahçelerini süslemişlerdir.
Bazı su kütlelerinde, yalnızca akraba balık türlerinin (Kızılgöz, Altın Sazan, Lin, Kadife Balığı, Çapak Balığı, Sazan ve diğerleri) erkekleriyle yumurtlayan dişi Japon Balıkları bulunmaktadır. Bu durumda, yakın türlerin spermleri yumurtaların gelişimini uyarır, melezler oluşmaz ve yavruların arasında mevcut popülasyonu destekleyen birkaç dişi çıkar.
Altın ve Gümüş Sazan dış görünüş bakımından benzerdir. Bazı su kütlelerinde, bu türler bir arada yaşar. Bu durumda, Altın Sazan kademeli olarak Gümüş Sazanla yer değiştirmektedir. Gümüş ve Altın Sazan çaprazlanabilir ve bazı su kütlelerinde rastlanan melezleri verebilir.
Akvaryum Japon Balıklarının doğal çevreye girişi sorunlu bir husustur. Öyle ki Avustralya’da, bazı akvaryumcular balıklarını, büyük boyutlara ulaştıklarında zengin bir yem tabanına sahip doğal su kütlelerine bıraktılar. Bu bireylerin en büyüğü 1,9 kg ağırlığındaydı. Bu durumda, Japon Balıkları su kütlesinin geri kalan sakinleri için bir tehdit oluşturmuşlardır; yüksek bitkileri ve su yosunlarını hızla yemişler, böylelikle yem kıtlığı yaratmışlar, diğer balıkların yumurtalarını yok etmişler ve enfeksiyon yaymışlardır.
Türleri
Japon balıklarının üretilmiş türlerinin sayısı oldukça şaşırtıcıdır, şu anda 300’den fazladır. Böyle büyük bir çeşitlilik, yüzlerce yıllık farklı melezleme ve dikkatli seçim ile elde edilmiştir. Münferit türler, balıkların korkunç koşullarda beslenmesiyle elde edilmiştir: aşırı nüfusa sahip akvaryumlar, nadiren değiştirilen çok sıcak su, doğal yüksek proteinli yemlerle yoğun besleme. Bu, daha sonra seçilim yoluyla pekiştirilen genetik değişiklikler için ön koşulları oluşturmuş ve Japon Balığının karnının şişmesine neden olan enfeksiyon salgınlarına yol açmıştır.
Başlangıçta, 4 ana tür oluşturulmuştur: Ryukin, Vakin, Ranchu ve Teleskop, modern çeşitlerin tümü bunların varyasyonlardan elde edilmiştir. Seleksiyonla üretilen tüm Japon Balıkları, uzun gövdeliler (Kuyruklu Yıldız, Vakin, vb.) ve kısa gövdeliler (Teleskop, Oranda, vb.) olmak üzere iki büyük gruba ayrılır. İlk grup başlangıç formuna en yakın olanıdır, farklılıklar genellikle yüzgeçlerinin şeklinde ve boyutlarındadır. İkinci gruptaki türler, balıkların bütün gövdesini etkileyen çok daha önemli değişikliklere maruz kalmıştır. Tüm organlarında ciddi değişikliklerin olması nedeniyle, bu tür formların yaşam süresi büyük ölçüde azalmıştır.
Yukarı doğru bakan gözlere sahip türlerin yetiştirilmesi Japon Balığı seleksiyonunda ilginç bir yönelimdir. Bu, balık yerleştirmeye ilişkin tarihi geleneklerle ilişkilidir. Japon Balıklarını Avrupa’da yan taraftan ve Asya ülkelerinde de yukarıdan izleme alışkanlığı vardır.
Yaygın Japon Balığı (Common Goldfish)
Bu tür, doğal forma, yani Gümüş Sazana en yakın olanıdır ve aslında sadece rengi farklıdır. Gövdesi uzun, rengi parlak, kırmızı-turuncudur. Nadiren siyah benekleri olan kırmızı renkli ve kırmızı-siyah ve beyaz alacalı çeşitlerine de rastlanır. Pulları belirgin bir metalik parlaklığa sahiptir. Japon Balığının kuyruk yüzgeci tek parça ve kısadır. Karın ve göğüs eşleşmiştir. Yüzmesi için ferah bir alan gerekir, bu nedenle akvaryumun uzun olması tercih edilir. 30 cm’ye kadar büyür. Japon Balığı iyi koşullar altında 10 ila 30 yıl yaşayabilir.
Teleskop Japon Balığı (Telescope Goldfish)
Teleskop, Japon Balıklarının en popüler ve sıra dışı türlerinden biridir. İlk örnekleri XVIII. yüzyılda Çin’de üretilmiştir, bundan sonra bayrağı Japonya devralmıştır. Teleskoplar birçok alışılmadık eş anlamlı isimlere sahiptir. Yükselen Güneşin Ülkesinde (Japonya), balık genellikle Demekin olarak adlandırılır. Birçok Asya ülkesinde Ejderha Balığı veya Ejderha Gözü adına rastlamak mümkündür. İsimler kendilerini yansıtır ve balıkların önemli bir özelliğini, yani özel yuvalar üzerine oturmuş olan ve kafatasından biraz uzaklaşmış son derece gelişmiş gözleri vurgular. Geriye kalan kısmı, çatallı bir kuyruk yüzgecinin olduğu standart kısa gövdeli Japon Balığıdır. Gençlerde karakteristik şişkin gözlerin olmadığını, bunların, doğumdan itibaren ancak altı ay içinde ortaya çıkmaya başladıklarını belirtmek gerekir. Bazı Teleskoplarda, sapların uzunluğu 2 cm’ye ulaşabilir. Şu anda, teleskoplarda çeşitli göz tipleri vardır:
- Kubbe şeklindeki gözler, yarı küreseldir, kısmen çıkıntı yapar (Dome Eyes).
- Düz gözler, düz bir yüzeyi olan silindirik bir şekle sahiptir (Flat Eyes).
- Gözler tamamen çıkıntı yapar ve bir küreyi andırır (Globe Eyes).
Çok sayıda renkli formu ve çeşidi vardır. Tamamen siyah renkli bireyler özellikle değerlidir. ABD’de genellikle Siyah Mağribi (Black Moor Goldfish) olarak adlandırılırlar. XIX. yüzyılın sonunda, siyah renkte ve uzun kuyruklu sürdürülebilir bir Teleskop çeşidi elde edilmiştir. “Moskovalı Siyah Teleskop” olarak adlandırılmıştır. Dünya genelinde popüler olmuştur. 1941’de amatör bir akvaryumcu olan Andrianov, parlak kırmızı gözleri olan siyah bir Teleskop elde etmiştir.
“Kelebek Kuyruk” Japon Balığı (Goldfish Butterfly tail)
Tür yaklaşık 40 yıl önce satışa çıkmıştır ve bir çeşit Teleskoptur. Yukarıdan bakıldığında bir kelebeğin kanatlarını andıran çift kuyruklu yüzgeci ayırt edici özelliğidir. Balığın gözleri şişkindir. Çeşitli renkleri vardır: örneğin, siyah-beyaz (“Panda”), kırmızı ve siyah benekli (“Küçük Panda”) vb. Akvaryumda beslerken keskin kenarlı dekorasyonlar oluşturmayın, zira gözleri ve kuyruğu zarar görebilir. Boyu yaklaşık 10 cm’dir. Ömrü 10-15 yıldır.
Vakin Japon Balığı (Goldfish Wakin)
Büyük akvaryumlar ve süs havuzları için büyük bir Japon Balığıdır, 20 cm’ye kadar veya daha fazla büyür. Bu tür, birçok Japon Balığı formunun atası olduğu düşünülebilir. XVII. yüzyılın başından itibaren Japonya’da çoğaltılmıştır. Gövdesi torpido şeklinde, kuyruğu çatallıdır. Bıyıklarının olmaması ile Koi Sazanlarından farklıdır. Kuyruk yüzgecinin yanı sıra, sıra dışı bir özelliği de rengidir: beyaz bir arka plan üzerinde büyük kırmızı-turuncu veya sarı benekler. Parlak kırmızı renkli olanların en değerli cinsler olduğu kabul edilmektedir. Akvaryumda 20 yıla kadar yaşayabilirler.
Torba Gözlü Japon Balığı (Goldfish Bubble Eye)
Japon Balıklarının en sıra dışı türlerinden biridir. Gövdesi yumurta şeklinde, kuyruğu çatallıdır. Özelliği, gözlerinin altında, yanlarda asılı olan sıvı ile dolu iki baloncuğun varlığıdır. Bunlar gövdesinin ¼’ ü boyuta kadar ulaşabilir. Renkleri çeşitlidir, kırmızı turuncu, alacalı, siyah, pembe, vb. renklerdekilere rastlanabilir. Bu baloncuklar yaşına yaklaşmış genç Japon Balıklarında oluşur. Gözler yukarı yöndedir, sırt yüzgeci yoktur. Akvaryumda beslerken sıvıyla dolu olan torbalarının patlayabileceği unutulmamalıdır. Daha sonra iyileşirler, ancak boyut olarak farklılık gösterebilirler. Buna ek olarak, yarada enfeksiyon oluşabilir, bu nedenle Japon Balıkları için keskin kenarları olmayan dekorasyonların oluşturulması önerilir. Torba Gözlü Japon Balıkları çok hassastır; bakteriyel ve fungal hastalıklara yatkındırlar. Maksimum boyu 13 cm’ye kadar, ömrü 15 yıla kadardır.
Peçeli Kuyruk Japon Balığı (Veiltail Goldfish)
Formların en güzel türlerinden biridir, ancak bakımı açısından spesifik özellikleri olan, kaprisli bir Japon balığıdır. Bu türün ayırt edici özelliği yüzgeçlerdir. Bunlar uzun ve incedir, büyük boyutlara ulaşırlar ve bir duvak gibi görünürler. Gövde kısalmıştır, karın yuvarlaktır. Japon balığının sırt yüzgeci iyi gelişmiştir, 6 cm’ye kadar ulaşabilir. Kuyruk ve anal yüzgeci çatallıdır. Çeşitli renklerine rastlanır: beyaz, kırmızı-turuncu, alacalı, vb. Bazı hastalıklara meyillidir. Peçeli Kuyruk Japon Balığının yüzgeç kesesiyle ilgili birçok sorun çıkar. Bu durum, seleksiyonun, kısaltılmış gövdesi olan bireyleri seçme yoluyla yapılmış olmasıyla açıklanmaktadır. Sonuç olarak, tüm iç organlar da değişmiş ve sıkışmıştır. Küçülmüş olan yüzgeç kesesi bazen işlevlerini yerine getiremeyebilir. Peçeli Kuyruk Japon Balıklarının peçe kuyruklarının zarif kuyruk yüzgeci onların hem gururu ve hem de yüküdür: yaralanmaya çok müsaittir, bakteriyel ve fungal enfeksiyonlar için üreme alanı olabilir. Akvaryumda 18 cm’ye kadar büyürler ve ortalama 10-15 yıl yaşarlar.
İnci Japon Balığı (Goldfish Pearlscale)
Nispeten daha yeni bir tür olan bu Japon Balığı (XIX. yüzyılın başında üretilmiştir) neredeyse mükemmel küre şeklinde bir gövdeye sahiptir. Baş küçük ve dardır. Gövdedeki pullar koyu bir kontura sahiptirler ve damlacıklara benzeyen taraftan kontrast olarak göze çarpmaktadırlar. İnci Japon Balığı türünün renginin klasik varyantı kırmızı-turuncudur, ancak satışta geniş bir renk yelpazesi bulabilirsiniz: mavi, siyah, çeşitli renk sıçramaları olan beyaz. Oranda’dakine benzer şapkalara sahip türleri vardır. Akvaryumda balığın boyutu 10 cm’yi geçmez. Oldukça dayanıklı bir cins olarak kabul edilir. Ancak bakımı sırasında yavaşlığı ve beceriksizliği göz önünde bulundurulmalıdır; bu Japon Balığı yemini bulamayabilir.
Gökyüzü Japon Balığı (Celestial Eye Goldfish)
Bu Japon balığının başka bir adı da Göksel Göz’dür. Türün özelliği sırt yüzgecinin hiç olmaması ve sadece bir farkla (gözleri yukarı doğru yönlenmiştir) Teleskopun gözlerine benzer çıkıntılı gözlerinin olmasıdır. İlk olarak XIX. yüzyılın başında Çin’de elde edilmiş, yüzyıl sonra Japonya’ya getirilmiştir, burada da yerel yetiştiriciler Japon Balığının bu türünü modern standartlara getirmiştir. Kısaltılmış, yumurta benzeri bir gövdeye sahiptir. Anal ve kuyruk yüzgeçleri çatallıdır. Birkaç renk varyasyonu vardır: siyah, turuncu, gri, vb. Görme organlarının özel yapısı, beslenmesi sırasında bazı kısıtlamaları gerektirmektedir: akvaryumda keskin kenarlı dekorasyonlar kullanılamaz ve komşu olarak gözlerine zarar verebilecek aktif balıklar seçilemez. Balıkların gözlerinin gençliklerinde normal konumda olması, ancak büyüdükçe mutasyona uğraması ilginç bir fenomendir. Akvaryumdaki balıkların boyu 13 cm’yi geçmez.
Kuyruklu Yıldız Japon Balığı (Goldfish Comet)
Tür, torpido benzeri bir gövdeye, uzun yüzgeçlere ve derin çatallı, uzun tek parça bir kuyruğa sahiptir. Klasik Japon Balıklarının daha da gelişmiş halidir. ABD’de üretilmiştir ve en dayanıklı formlardan biridir. Kuyruklu yıldız için, 40 litre hacimden başlayan uygun bir akvaryum sağlamak gerekir. Daha uzun bir form daha iyidir: Japon Balığı çok aktif olarak yüzmeyi sever. Sıçramaya meyillidir, bu nedenle akvaryum bir kapakla kapatılmalıdır. Klasik renk kombinasyonu kırmızı ve beyazdır, ancak gümüş, sedef, beyaz vb. renklerdeki formlarına rastlamak mümkündür. Bakımı sırasında ortalama boyu 10 cm’yi bulabilir, ömrü-14-15 yıla kadardır.
Nanjing
Bu Japon balığı türü, XVIII. yüzyılın ortalarında Japon yetiştiriciler tarafından yaratılmıştır. Balığın adı büyük olasılıkla bir zamanlar devletin eski başkenti olan, Çin’in büyük liman kenti Nanjing ile bağlantılıdır. Bu türün yaratılması için orijinal damızlıklar da bu şehirden Japonya’ya ihraç edilmiştir. O zamanlar, ülkeye gelen herhangi malı geldiği şehrin adıyla adlandırmak yaygın bir uygulama olduğu için, Nanjing adı da Japon Balıklarının adına eklenmiştir. Günümüzde, bu balıkları Japonya dışında satın almak çok zordur, çünkü ülkenin hükümeti türü özel olarak korunan türler arasına sokmuş ve bu da ihracatta keskin bir düşüşe neden olmuştur. Nanjing yumurtaya benzeyen bir gövdeye, çatallı kısa kuyruğa sahiptir. Sırt yüzgeci yoktur. Ortalama gövde uzunluğu 13 cm’dir. Klasik rengi, yüzgeçleri ve başı kırmızı olmak üzere bakır-kırmızıdır. Geleneksel Nanjing temelinde, sıra dışı isimleri olan iki varyasyon ortaya çıkarılmıştır “beyaz ördek yumurtası” (gövdesi tamamen beyaz, yüzgeçleri pembemsi, solungaç kapakları ve yüzgeçlerin tabanları parlak kırmızıdır) ve “siyah ejderha yumurtası” (kadifemsi siyah renklidir, gözleri şişkindir ve başının üzerinde nasırımsı bir “şapka” vardır).
Oranda Japon Balığı (Oranda Goldfish)
“Oranda” Japon balığının karakteristik özelliği gövdesinin ana renginden farklı renkteki köselemsi bir çıkıntıdır (bir şapkaya benzer). Balığın ömrünün 3-4 ayı boyunca bu çıkıntı yatık durumdadır ve oluşumu iki yılda tamamlanır. Ayrıca solungaç kapaklarında da çıkıntılar vardır. Japon Balıklarının gövde şekli farklı olabilir: Japonlar daha uzun bireyleri tercih ederler, Çin’de de kısa beyaz çeşitleri popülerdir. Japon Balığının karnı yuvarlaktır, yüzgeçleri net bir şekilde çatallı ve genellikle çok uzundur. Çok geniş bir aralıkta renk varyasyonları vardır: kırmızı, siyah, mavi ve bunların çeşitli kombinasyonları. “Kırmızı Başlıklı” varyasyonu farklıdır; gövdesi tamamen beyaz, başındaki yumru parlak kırmızıdır. “Oranda” Japon Balıklarına Doğuda çok değer verilir, bunlar ayrıca “su çiçekleri” olarak da adlandırılmaktadır. İlginç melezleri vardır, örneğin, Ejderha Gözü Oranda, bu cins, Oranda’nın gövdesine ve Teleskopunkine benzer gözlere sahiptir. Japon Balıkları su kalitesine karşı oldukça duyarlıdır, bu nedenle bakımı sırasında su parametrelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gereklidir. “Şapkanın” engebeli yüzeyi kirlenmeye karşı hassastır; kir, kıvrımlar arasına girerek balıkta enfeksiyona neden olabilir. Doğru bir şekilde düzenlenmiş filtreleme, Japon Balığı beslerken başarının anahtarıdır.
Kırmızı Başlıklı Oranda Japon Balığı (Redcap Oranda Goldfish)
Oranda Japon Balığının en tanınmış varyasyonudur. Vücut kısalmış, karın yuvarlaklaşmıştır, yüzgeçler büyük çatallıdır. Gövde rengi beyazdır. Başın üstünde parlak kırmızı ve nasırımsı bir çıkıntı vardır. Çıkıntı ömrünün 3-4 ayı boyunca yatık durumdadır ve maksimum boyutuna balık 2 yaşına geldiğinde ulaşır. Oranda Japon Balığı su kalitesine ve sıcaklığa karşı duyarlıdır. Akvaryumda 15-20 cm boya ulaşır.
Ponpon Japon Balığı (Gyroshima)
Ponpon şu anda münferit bir tür olarak değil, Japon Balıklarının bazı üreme türlerinde ortaya çıkabilen bir özellik olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, 1987’de benzer özelliğe sahip olan balıkların iki ana gruba ayrılmasına karar verilmiştir: Japon Ponponları (sırt yüzgeci olan türler buna dahildir) ve Çin Ponponları (sırt yüzgeci olmayan cinsler). Japon Balıkları grup adlarını ilginç özelliklerinden dolayı almışlardır: burun kapakçıkları çok büyümüştür (normal durumda bunlar fark edilmez) ve ağzın her iki tarafında çeşitli şekil ve boyutlarda, ancak ponponları çok andıran kabarık çıkıntılar oluştururlar. Bunlar kırmızı, beyaz, kahverengi ve mavi olabilirler. Ponponlarının rengi gövdenin ana renginden farklı olan bireyler en değerliler olarak kabul edilir. Ne yazık ki bu balıklar diğer türler kadar popüler değildir, ancak onlara Japon Balıkları erbaplarının akvaryumlarında rastlamak mümkündür.
Ranchu Japon Balığı (Ranchu Goldfish)
Bu tür Japonya ve Çin’de en popüler olanlardan biridir. Ranchu devasa, kısa, yuvarlak bir gövdeye sahiptir. Sırtı geniştir, kuyruğa doğru güçlü bir şekilde kavislidir. Japon balığının bu türü genel olarak “Aslan Başı”na çok benzer, ancak Aslan Başı daha gelişmiş bir kuyruk yüzgecine ve daha düz bir sırta sahiptir. Kuyruğu küçüktür, bazen birkaç parçaya ayrılır. Japon Balıklarının klasik ve en popüler rengi, benekli beyaz gövde ve kırmızı kafa çıkıntılarıdır. Tür XIX. yüzyılın sonunda Yükselen Güneşin Ülkesinde (Japonya) yetiştirildi ve ilk başta, ahududu meyvesinin yapısını andıran baş yumruları yoktu. Sonraki melezlemeler ve seçim, çıkıntıların varlığının artık cins standardına atanmasına yol açmıştır. Bu, Ranchu ve Aslan Başı türlerini çok yakınlaştırmıştır, bazı durumlarda hangi balığın kesin olarak hangi türe ait olduğunu belirlemek çok zordur. Besleme için bir tür akvaryumu en iyisidir. Gövdesinin alışılmadık şekli Japon Balıklarının su kolonunda aktif olarak yüzmesine izin vermez, bu nedenle aktif akraba türlerle bir arada beslemek için uygun değildir. Ranchu Japon Balığı sıcaklığın düşmesinden hoşlanmaz, bu nedenle süs havuzlarında beslenmesi önerilmez.
Aslan Başı Japon Balığı (Lionhead Goldfish)
Ranchu türünü çok anımsatmaktadır. Gövde kısa ve yuvarlaktır. Balığın kafasının büyük bir kısmını kaplayan çıkıntılar vardır. Bunlar gözleri, burun deliklerini ve ağzı tamamen kapatabilecek büyüklüktedir. Japon Balıkları dış görünüşlerinin aslan başına benzemesinden dolayı bu adı almıştır. Çok çeşitli renklerine rastlamak mümkündür: kırmızı, mavi, siyah ve çok sayıda kombinasyon. Japon balığı su parametrelerine karşı duyarlıdır, keskin kenarlı dekorasyonlar kullanılmamalıdır. Aslan Başı yavaştır, aktif balık cinsleriyle bir arada beslenirse besinsiz kalabilir. Akvaryumda ortalama boyu 13 cm’ye kadardır.
Su Perisi Japon Balığı (Fantail Goldfish)
Bu süs Japon Balıkları, sık sık çeşitli sergilere konuk olurlar. Su Perileri, öncelikle büyük kuyruk yüzgeçleriyle ayırt edilirler. Yukarıdan bakıldığında üçgen gibi görünen tamamen çatallı bir kuyruğa sahip olanlar en değerli bireylerdir. Anal yüzgeç benzer şekilde çatallıdır. Kırmızı-turuncu renkli Japon Balıkları en popüler olanlarıdır, ancak daha başka renklerde formları da vardır. Yüksek süs niteliklerinin yanı sıra Su Perileri oldukça dayanıklıdır. Hem akvaryumda hem de yaz aylarında açık süs havuzlarında beslenebilirler. Bu balıklar için kademeli olarak 4-5°C’ye kadar sıcaklık düşüşleri bile korkutucu değildir. Su Perilerinin akvaryumdaki ortalama büyüklüğü 10-15 cm’dir. Japon Balığının Japonya formu Ryukin adını taşımaktadır.
Ryukin Japon Balığı (Ryukin Goldfish)
Ryukin türü (aynı zamanda Riukin şeklinde de yazılabilir) Japon yetiştiriciler tarafından yaratılmıştır. İsim “Ryukyu Japon Balığı” olarak tercüme edilir; daha sonraki seçim için temel olan ilk formlar bu ismi taşıyan takımadalardan gelmiştir. Diğer Japon Balıklarıyla kıyaslandığında, sırtında, karakteristik bir eğrinin- baştan sırt yüzgecine kadar uzanan bir ibiği olan yoğun kısa gövdesiyle farklıdır. İbik, kesinlikle dikey olmalı ve gövdenin 1/3 yüksekliğine ulaşmalıdır. Roma lejyonerlerinin kasklarındaki ibiğe çok benzer. Japon Balığının kuyruk yüzgeci çatallıdır, diğer yüzgeçlerinin uçlarında kavisler vardır. Bireyin değeri, en az bunlar kadar, yüzgeçlerinin uzunluğuna da bağlıdır. Tek renkli veya benekli bireyler vardır. Japon Balıkları göletlerde beslenebilir.
Jikin Japon Balığı (Goldfish Jikin)
Japon Balıklarının en sıra dışı türlerinden biridir. Ryukin’in akrabasıdır ve yuvarlak karnını ve kısa gövdesini ondan miras almıştır. Kuyruk yüzgecinin yapısı ayırt edici özelliğidir. Dört bölüme ayrılmıştır ve arkadan bakıldığında Latince “X” harfine benzemektedir. İngilizce konuşulan ülkelerde “Tavuskuşu kuyruğu” olarak adlandırılır. Bu Japon Balığının ikinci bir ender emaresi, rengidir. Gövdenin beyaz arka planında kırmızı lekeler vardır ve bunlar kesinlikle belirli yerlerde bulunmaktadır: ağız, yüzgeçler, karın, anal ve sırt solungaç kapakları, kuyruk, anal yüzgecin yakınındaki alan. Bu renk referans olarak kabul edilir, ancak üretmede bu tür bireyleri elde etmek son derece zordur. Bu nedenle, yetiştiriciler genellikle hile yaparlar: fazla pigmentler çıkarılır ve eksik olanlar enjeksiyonlarla eklenir. Balığın ortalama boyu 15 cm’ye kadardır.
Tosakin Japon Balığı (Tosakin Goldfish)
Tür, XIX. yüzyılın ortalarında Japonya’da yetiştirilmiştir, ancak bir yüzyıl sonra neredeyse unutulmaya yüz tutmuştur. Bir söylentiye göre bunun nedeni, türün eyaletin sınırlarını uzun süre terk etmemesiyle bağlantılıdır. İkinci Dünya Savaşının sonunda, eyaletin toprakları büyük bir bombardımana maruz kalmış ve 1946’da büyük bir deprem yaşanmıştır. Bu olayların bir sonucu olarak, neredeyse tüm Tosakinler yok olmuştur. Ancak, koleksiyoncu Hiro Tomura tesadüfen Kochi şehrinin restoranlarından birinde kurtulan altı bireyi bulmuş ve bir şişe alkolle takas etmiştir. Böylece türü kurtarmayı ve daha sonra yenilemeyi başarmıştır.
Tosakinlerin tür özelliği, kuyruğun özel şeklidir. Tamamen kaynaşmıştır ve yukarıdan bakıldığında neredeyse düz bir daire şeklindedir. Bu balıklar özellikle yukarıdan izlemek için üretilmiştir. Gövde kısa, yumurta şeklindedir. Renk, çeşitli kombinasyonlarda kırmızı, turuncu ve gümüş olabilir. Bu Japon Balığı kısa gövdesi nedeniyle oldukça beceriksizce yüzer. Bakımı sırasında akvaryumda güçlü bir akış olmaması çok önemlidir.
Shubunkin Japon Balığı (Shubunkin Goldfish)
Doğal formun bir başka yakın akrabasıdır, dayanıklılığını ve beslenmesinde çok ilgi istememe özelliğini doğal formdan miras almıştır. Gövdesi torpido şeklindedir, kuyruk yüzgeci tek parça ve çatallıdır. Bu Japon Balığı çok alacalı renktedir: beyaz bir arka plan üzerinde, çeşitli renklerde büyük lekeler ve gövdenin her yerinde küçük benekler olabilir. Akvaryumda boyu 10 cm’den fazla olabilir. Süs göletlerinde beslenmesi mümkündür. İngiltere’de elde edilen Shubunkin’in – Bristol Shubunkin (Goldfish Bristol Shubunkin)- çok ilginç bir renk varyasyonu vardır. Japon Balığı modifiye edilmiş bir kuyruk yüzgecine sahiptir; yuvarlaklaşmıştır ve kalp şeklini andırır. Pulların ana rengi mavidir, renkli lekeleri vardır.
Bakım ve Besleme
Japon Balığını beslemek için geniş bir akvaryum gereklidir. Bu, balıkların büyük boyutta (bazı bireyler 20-30 cm’ye kadar büyüyebilir) ve aktif olmalarıyla bağlantılıdır. Önerilen minimum hacim, birey başına 50 litredir. En fazla 50 cm yüksekliğe sahip klasik dikdörtgen akvaryumlar tercih edilir. Kuyruklu Yıldızlar gibi uzun gövdeli Japon Balıkları, uzunlamasına bir akvaryum için daha uygundur: böylece aktif bir şekilde yüzmek için daha fazla alana sahip olacaklardır. Zemin olarak, yuvarlatılmış çakıl taşları kullanmak en iyisidir, çünkü Japon Balıkları kazmayı çok severler. Balıkların yutamayacağı boyuttaki çakıllar seçilmelidir. Bir akvaryum tasarlarken, mutasyona uğratılmış gözleri olan bazı Japon Balıklarının (Teleskoplar, Astrologlar, Su Perileri) görme organlarının kolayca zarar görebileceği unutulmamalıdır, bu nedenle dekor keskin yüzlere sahip olmamalıdır. Japon Balığı suyun tüm katmanlarında yüzer.
Japon Balıkları akvaryumların “pasaklıları” olarak nam yapmışlardır ve bunda da haklılık payı vardır; balıklar aktif ve oldukça oburdurlar. Suya birçok atık yayarlar ve ayrıca toprağı sürekli kazarak tortuları yükseltirler. Bu nedenle bu balıklar için iyi filtreleme ve havalandırma çok önemlidir. Su arıtımı için güçlü kutulu harici filtreler kullanılması önerilir. Filtre süngerlerinin ve özel substratların üzerinde yaşayan nitrifikasyon bakterileri, balık için tehlikeli olan amonyağı neredeyse güvenli bir nitrat haline getirir. Modern kompresörler hem balıklar hem de onların yaşamları için yararlı olan bakteriler için gerekli olan doğru miktarda oksijenle suyu zenginleştirmeye yardımcı olacaktır. Suyu düzenli olarak değiştirmeyi unutmamak gereklidir: suyun %25-30’unu her hafta taze suyla değiştirmek gerekir, bu zararlı bileşiklerin suda birikmesine imkan vermeyecektir.
Japon Balıkları soğuk su türlerine aittir. Bu, bakımları için en uygun sıcaklığın yaz aylarında 18-23°C ve kışın 15-18°C olacağı anlamına gelir. Birçok Japon Balığı, yaz aylarında açık havada süs göletlerinde sorunsuz bir şekilde yaşayabilir. Ayrıca, Japon Balığı beslerken, bir termoregülatör kullanılmak gerekmeyebilir. Su sertliği 8-25° dGH, asitlik 6.0-8.0 sınırları içinde olmalıdır. Buradan, Japon Balıklarının oldukça dayanıklı olduğu ve çok çeşitli su parametrelerinde yaşayabildiği sonucu çıkmaktadır. Modern üreme türlerinin su parametrelerine daha duyarlı olduğuna dikkat edilmelidir. Bu nedenle bakımlarına ilişkin önerileri dikkatle yerine getirmek en doğrusu olacaktır.
Gerekli olduğunda Japon Balıkları için tuz eklenebilir (5-7 g/l), sudaki tuz oranındaki hafif bir artışa kolaylıkla dayanırlar.
Su bitkilerinin narin yapraklarını koparma isteği, Japon Balıklarına doğal formdan miras olarak kalmıştır. Bu nedenle, akvaryumda beslerken, sert yapraklı veya hızlı büyüyen türler (örneğin, Anubias, Elodea, Vallisneria Devi ve bazı Kriptokorinler) kullanmak iyi olacaktır. Akvaryum balıklarının toprağı kazmaya çok düşkün olduğunu hatırlatmak gerekir. Bu nedenle bitkilerin ekilmesi gerekir, böylece hayvanların köklere ulaşma imkânı olmaz. Akvaryumcular çoğunlukla tercihlerini yapay bitkilerden yana kullanırlar.
Uyumluluk
Japon Balıklarını beslemek için en uygunu bir tür akvaryumu olacaktır, yani aynı türden bir balık sürüsünü uygun hacme sahip bir kaba koymak iyi olacaktır. Uzun ve kısa gövdeli türlerin karıştırılmamasının daha iyi olacağını göz önünde bulundurmak gereklidir. Uzun gövdeli çeşitler daha aktiftir ve komşularının yüzgeçlerine veya gözlerine zarar verebilirler.
Diğer türlerle birleştirmenin zorluğu, soğuk su balıklarının (Japon) ve tropik balıkların (diğer süs balıklarının çoğu) sıcaklık optimallerindeki farklılıklara bağlıdır. İkinci grup için tercih edilen su sıcaklığı, 24-28°C’dir. Bu, sıcak suda çok rahat edemeyen Japon Balıkları için üst sınırdır.
Akvaryumcunun, Japon Balıklarını diğer türlerle birlikte beslemeye karar vermesi durumunda, Japon Balığının yiyebileceği çok küçük balıklar komşu olarak seçilmemelidir. Örneğin birçok barbus türü gibi, yüzgeçleri ısırabilecek olan aktif balıklar iyi bir seçim olmayacaktır. Kuyruklu Yıldızlar gibi türler orta büyüklükteki saldırgan olmayan Çiklitlerle bir arada yaşayabilir.
Beslenme
Japon Balıkları hepçil (omnivor) türlere dahildir. Bu, beslenmelerinde hem hayvansal hem de bitkisel bileşenlerin bulunması gerektiği anlamına gelir. Balıklar yemek konusunda ilgi istemezler ve her türlü yemi yiyebilirler: kuru, canlı, dondurulmuş. Bitkisel besleme olarak, yüksek miktarda spirulina içeren kuru yemler ve bunun yanı sıra yüzen bitkiler (su mercimeği, tungsten, riccia) kullanılır. Bazı akvaryumcular Japon balıklarını püre ile beslerler: irmik, buğday, pirinç, vb. Ancak bu tür ürünler su kalitesinin bozulmasına neden olabilir.
Japon balıklarını beslemek için kullanılan kuru gıda, tamamen dengeli, besleyici olmalı, iyi sindirilmelidir. İyi sindirme özellikle önemlidir, çünkü sindirilmemiş maddeler balık atıklarıyla birlikte suya girer ve toksik azotlu bileşiklerin birikmesine neden olabilir.
Tetra, Japon Balıklarının dünyadaki büyük popülaritesini göz önünde bulundurarak, Japon Balıkları için Tetra Goldfish adında özel yemler üretmektedir. Hatta, üretim şekli ve ek özellikleri ile ayırt edilen 10’dan fazla yem çeşidi tedarik edilmektedir. Tüm yemler Clean & Clear Water formülünü içermektedir: yem bileşenleri iyi emilir, bu da balık dışkısını azaltır ve akvaryum suyunun daha uzun süre temiz ve berrak kalmasını sağlar.
- Tetra Goldfish (Granules), her tür Japon Balığı için temel yemdir. Pullar ve yüzen granüller şeklinde mevcuttur. Optimal olarak seçilen bileşim, balıkların sağlığını ve canlılığını geliştirir.
- Tetra Goldfish Pro, daha fazla besin ve vitamin tasarrufu sağlayan düşük sıcaklık teknolojisi ile üretilen yenilikçi bir yemdir. Cips şeklindeki yemde, kırmızı şeritte besleyici elementler, ortadaki sarı şeritte doğal rengi arttırmak ve kas gelişimini desteklemek için kril bulunmaktadır.
- Tetra Goldfish Colour (Sticks), doğal renk artırıcılara sahip, son derece besleyici bir yemdir ve Japon Balıklarının kendilerini tüm ihtişamıyla göstermesini sağlar. Pullar ve yüzen granüller şeklinde üretilir.
- Tetra Goldfish Gold Japan, tüm üreme balıkları (Orandalar, Teleskoplar Ryukinler, vb.) için birinci sınıf bir granül yemdir. Mini granüller suda hızlı bir şekilde yumuşar ve dibe yavaş yavaş iner, bu da Japon Balıklarının dipte yem bulma alışkanlığına karşılık gelir. Doğal karotenoidler balıkların rengini güçlendirir. Optimum sindirim sağlayan bitki proteinleri açısından zengindir.
Japon Balıklarını, günde birkaç kez, balığın birkaç dakika içinde yiyebileceği küçük porsiyonlarla beslemek gerekir.
Üreme
Japon Balığı yaşamın ilk yılında cinsel olarak olgunlaşmış olur. Bununla birlikte, yetiştiricilerin üreme seçimi için en iyi yaş 2 ile 4 yaş arasıdır. Dişi ne kadar yaşlı olursa, o kadar çok yumurtlayabilir. Büyük bireyler 3000 yumurta bırakabilir. Yumurtlama yılda birkaç kez olabilir. Üreme formlarının yetiştirilmesinde, damızlıkların kalitesine büyük önem verilmelidir: tür standardına maksimum uyumu olan mevcut en iyi bireyler seçilir.
Japon balıklarında eşey ayrılık belirgin değildir. Erkeği ve dişiyi belirlemek ancak çiftleşme döneminin başlangıcında mümkün olur. Bu, doğal koşullarda ilkbaharın sonunda (Nisan-Mayıs) olur. Yumurtlama için hazırlık sırasında hem erkeklerin hem de dişilerin görünümü değişir: solungaç kapaklarında, tüberküller olarak adlandırılan yuvarlak şekilli küçük sedefli yumrular bulunabilir ve göğüs yüzgeçlerinde küçük testere benzeri çentikler görülür. Yumurtlamaya hazır olan dişi Japon Balıklarının karnı büyür, erkekler sürekli olarak dişileri takip eder, onları yoğun bitki örtüsüne sürükler ve anüs deliği bölgesine karakteristik darbeler vururlar.
Yumurtlama için, iyi bir havalandırmaya ve aydınlatmaya sahip 40 litrelik bir akvaryum uygundur. Su seviyesi yaklaşık 20 cm olmalıdır. Damızlıklar genellikle kendi yumurtalarını yerler. Bu nedenle, alttan 1-2 cm yükseklikte büyük hücreli bir ızgara kurmak veya akvaryumda yaşayan bitkilerin yoğun çalılıklarını kullanmak önerilir. Sıcaklık artışı ve büyük su değişiklikleri (1/3) yumurtalama için teşvik edicidir.
Yumurtalar yaklaşık 1 mm boyutundadır, ilk başta sarımsı tonlara sahip yarı saydam renktedirler. Bırakılan yumurtalar birkaç gün sonra solgunlaşır ve ayırt edilmesi zor hale gelir. Döllenmemiş olanlar mantarla kaplanır ve beyazlaşır. Japon Balıklarının enfekte olan yumurtaları çıkarılmalı ve sağlıklı yumurtalar, örneğin metilen mavisi gibi bir antifungal ajan ile tedavi edilmelidir.
Bitkilerin arasında hareketsiz bir şekilde asılı duran ve yumurta sarısı keseden beslenen larvalar yumurtadan 2 ila 6 günde çıkar. Genellikle baş yukarı pozisyondadırlar. Kuluçka süresi su sıcaklığına ve aydınlatmaya bağlıdır. Besin kaynağı tükendikten sonra Japon Balığı yavruları yüzme balonunu havayla doldurmak için su yüzeyine doğru yüzer ve daha sonra yatay bir pozisyon alma imkanına kavuşurlar. Yavrular daha sonra yiyecek bulmak için aktif olarak hareket etmeye başlar. Başlangıç yemi olarak, napuliuslar, artemialar, rotiferalar veya “canlı toz” ve bunların yanı sıra yüksek kaliteli kuru yavru yemleri kullanılabilir. Yavruları sık sık, günde 3-6 kez beslemek gereklidir. Büyüdükçe, besleme sayısı azalır.
Japon Balığı yavrularının başlangıçtaki rengi, atasının yani gümüş sazanın rengine çok benzer. Tür rengi gençlerde 2-3 aylık olduklarında kendini gösterir.
Japon Balığı büyüdükçe, gerekli dış emarelere göre sınıflandırma yapmak gerekir. Aslında, yavrularda morfolojik özelliklere göre ayırma çok sık görülür ve bazı durumlarda yavrular beklenen cins özelliklerine sahip değildir. Bu tür “temizlikler”, standartlara uymayan bireyleri itlaf etmeye yardımcı olur. Buna ek olarak, sınıflandırma, akvaryumu boşaltmaya ve yavruların “sıkışmasını” önlemeye de yardımcı olacaktır.
Safkan Japon Balıklarının yavruları su kalitesine çok duyarlıdır ve bazı hastalıklara yatkındır. Bu nedenle yetiştirme akvaryumunun durumunu kesinlikle izlemek gerekir.