Bugün bilim, neredeyse tüm kıtalarda yaşayan yaklaşık 3.000 Ciklet türünü biliyor. Bunların yarısından fazlası Afrika kıtasında yaşıyor.
İçindekiler
Genel bilgiler
Afrika Cikletleri haklı olarak en renkli tatlı su balıkları olarak adlandırılabilir. Hiçbir grupta böyle bir renk çeşitliliği yoktur. Maksimum tür sayısı esas olarak Afrika’nın iki büyük gölünde, Malavi (Nyasa) ve Tanganyika’da bulunur. Bu çok eski tektonik göller gerçek bir türleşme alanı haline gelmiştir. Göreceli izolasyon ve özel habitat koşulları, birkaç orijinal türden çok çeşitli balık gruplarının elde edilmesine yol açmıştır.
Dış görünüş
Afrika Cikletleri dış görünüş bakımından çok farklıdır. Çoğunlukla uzun, sıkı bir gövdeye sahiptirler. Anal ve sırt yüzgeçleri iyi gelişmiştir, bunlar erkeklerde genellikle çok uzundur. Bazı türler için (örneğin, frontoza) kafasındaki yağ büyümesinin varlığı ile karakterizedir.
Çoğu türün rengi parlak ve güzeldir. Bu, Afrika Cikletlerinin uzak geçmişteki akrabalarının tanımlanmasına imkân sağlar. Afrika Cikletleri ilk olarak yüksek dekoratif nitelikleri için de dünyanın dört bir yanındaki akvaristler tarafından değer görmektedir. Doğal renklere ek olarak, seleksiyonerlerin çabalarıyla sadece akvaryumda rastlanabilecek benzersiz renk varyasyonları elde edilmiştir.
Yaşam alanı
Afrika Cikleti türlerinin büyük kısmı kıtanın doğu kesiminde yoğunlaşmıştır. Özellikle büyük Afrika göllerinde (Malavi (Nyasa), Tanganyika, Victoria vb.) bunların geniş bir çeşitliliği bulunabilir. Birçok tür endemiktir ve dünyanın başka yerlerinde yaşamazlar. Göl türleri haricinde nehir türleri de vardır. Afrika Cikletlerinin, göçmen deniz balıklarından evrimleştiği düşünülmektedir, bu da bazı türlerin suda artan tuzluluğu tolere etme yeteneği ile dolaylı olarak doğrulanmaktadır.
Cinsler
Malavi Cikletleri
Aulonocara
Aulonocaralar ya da Afrika Akaraları Malavi (Nyasa) Gölünün endemikleridir. Kumlu sığlıkları tercih ederler.
Gövdesi uzamıştır, kafası büyük, sırt yüzgeci uzundur. Kafanın üzerinde, onları diğer Cikletlerden ayıran karakteristik çıkıntılar vardır. Tahminen bu bir duyu organıdır. Bu Malavi Cikletlerinin genç bireyleri ve dişileri çok mütevazı renklerdedir: koyu çizgili ve benekli gri bir gövde. Ancak, büyüyen erkeklerin rengi, kökten bir değişimle, metalik tonların olduğu açık maviye veya maviye döner. Yüzgeçler mavi, sarı veya açık mavi renktedir. Anal yüzgeçte turuncu veya sarı benekler görülebilir. İngilizce konuşulan ülkelerde bu balıklar parlak renklerinden dolayı “Tavus Kuşu Ciklet” olarak adlandırılmaktadır. Bu Malavi Cikletinin akvaryumdaki uzunluğu 8-20 cm’dir. Besleme için çift başına 80 litre hacimden başlayan geniş bir akvaryum gereklidir.
Beslenmesinin temeli hayvansal gıdalardır. Balıklar avlarını ararken bazen kumun üzerinde hareket etmeden donarlar ve hassas çukurlar yardımıyla omurgasızların yer altındaki hafif hareketlerini tespit ederek anında avlarını yakalamak için atlarlar.
Akvaryumda beslemek için en popüler Malavi Ciklet türleri arasında Kraliçe Nyasa, Menekşe Aulonocara ve Mailanda Aulonocara’dır.
Uygun koşullar altında, Aulonocaralar akvaryumda 8 yıla kadar yaşarlar.
Pseudotropheus
Pseudotropheuslar da Aulonocaralar gibi, sadece Malavi Gölünde bulunurlar. Kayaların, taşların ve çalılıkların arasında yaşarlar. “Taşlarda yaşayanlar” olarak tercüme edilen “Mbuna” grubuna dahildirler.
Akvaryumda genellikle 10-12 cm boya ulaşırlar. Doğal bireylerin gövde rengi genellikle mavi-siyahtır. Ancak, akvaryum kültüründe büyük bir renk çeşitliliği bulunabilir. Beslenmesinin temeli, balıkların özel rende dişlerini kullanarak kayalardan kazıdıkları alglerdir. Akvaryumda beslendiklerinde bunu dikkate almak gereklidir. Sadece canlı yemlerle uzun süre besleme sindirim sorunlarına yol açacaktır.
Besleme için çift başına 100 litreden başlayan bir akvaryum gereklidir.
Yumurtalarını ağız boşluğunda kuluçkaya yatıran Malavi Cikletlerine dâhildirler. Bu, yavruların maksimum derecede hayatta kalmasını sağlar.
Popüler temsilciler: Pseudotropheus pendani (socolofi), Pseudotropheus lombardoi, Pseudotropheus Demasoni.
Melanochromis
Cinsin adı, “koyu renkli” anlamına gelen Latince “melanochromis” kelimesinden gelmektedir. Bu durumda yetişkin bireylerin renginde koyu, neredeyse siyah alanların baskınlığından bahsedilmektedir. Balıklarda dikey çizgiler yoktur, sadece iki yatay çizgi vardır. Cinsel açıdan olgun erkeklerde genellikle renk değişimi meydana gelir; koyu çizgiler açık renkli hale gelir ve tersi de olur. Bu 6-7 aylıkken gerçekleşir.
Melanochromisler esas olarak yırtıcı balıklardır, bazıları omnivordur (beslenmesinin yarısına kadarını bitkisel bileşenler oluşturmalıdır).
Bir grup balık beslemek için 100 litreden başlayan hacimde bir akvaryuma ihtiyaç vardır. Akvaryum ne kadar geniş olursa o kadar iyi olacaktır. Balıklar çok bölgecidir, bu nedenle çok sayıda barınağın olması hayati önem taşır.
Üreme zor değildir, ek eylemler gerektirmez. Yumurtalar ağızda kuluçkaya yatırılır.
Popüler temsilciler: Altın Melanochromis, Melanochromis Johannii, Melanochromis Chipokae.
Tanganyika Cikletleri
Tropheus
Bu balıklar Tanganyika Gölünde yaşarlar. Tipik biyotop, Malavi Mbuna grubunun karakteristiğine çok benzemektedir. Cins çok küçüktür, sadece 6 türü içerir. Grubun adı Yunanca “yetiştirmek” anlamına gelen “trophos” kelimesinden gelir ve tüm türlerin karakteristik özelliği olan ağızda yavru taşıma yöntemini ifade eder.
Yerel halk için, bu türden balıkların pek bir ticari değeri yoktur, ancak dekoratif özellikleri akvaristler için oldukça çekicidir.
Bu Tanganyika Cikletleri otçuldur, ağızları yosunları kayalardan kazımak için uyarlanmıştır.
Balıklar oldukça agresiftir, bu nedenle besleme için bir tür akvaryumu en iyi seçenek olacaktır. Saldırganlığı gidermek için 13-15 bireyden oluşan bir sürünün beslenmesi gerekir, bu nedenle bu Tanganyika Cikletleri için önerilen minimum akvaryum hacmi 300 litredir. Suyun sert ve alkali olması iyi olacaktır; sıcaklığın 24-26°C’de tutulması gerekir.
Popüler temsilciler: Yıldız Tropheus, Tropheus moorii.
Lamprologus
Tanganyika Gölünün endemikleridir. Balıkların parlak renkleri yoktur, pastel renklerdedirler, oldukça gösterişsizdirler. Akvaristlerin ilgisini öncelikle ilginç davranışları, alışılmadık bir üreme yöntemleri ve yavrulara bakmaları çekmektedir. Balıkların bakımı oldukça kolaydır ve bitkilere karşı kesinlikle kayıtsızdırlar.
Akvaryumda 2 -10 cm arasında büyürler.
Rusya’da bu eğlenceli Tanganyika Cikletlerine “kabuklu kayalar” adı verilmektedir. Bunun nedeni, Lamprologusların tüm yaşamının, karındanbacaklıların (ampularia, üzüm salyangozları vb.) boş kabuğuyla ayrılmaz bir şekilde bağlantılı olmasıdır. Kabuk bir sığınak ve yumurtlama yeri olarak hizmet eder.
Balık sürüsünün gruplar halinde beslenmesi iyi olacaktır. Bu Tanganyika Cikletlerinin birkaç tanesi için 40 litreden başlayan bir akvaryum uygundur. Kumlu bir zemin seçmek gerekir. Akvaryuma farklı boyutlarda çok sayıda boş kabuk yerleştirmek gereklidir, balıklar kendilerine uygun olanı seçecektir.
Yumurta kabuğa bırakılır, ayrıca ilk tehlike belirtisinde yavrular da buraya saklanacaktır. Çoğunlukla, büyüyen nesil ebeveynlerinin yanında yaşamaya devam eder.
Popüler temsilciler: Lamprologus ocellatus, Aslan başlı Lamprologus, Lamprologus similis.
Julidochromis
Tanganyika Gölünün yerli sakinleri. Bu barışsever balıklar, uzamış gövde formlarıyla ve sivri kafaları ile ayırt edilirler. Ağız alttadır, sırt yüzgeci uzun ve keskindir. Gövdesinde, rengi ve şekli habitata bağlı olarak değişebilen benekler vardır. Çok sayıda seleksiyon formu da elde edilmiştir. Bu Tanganyika Cikletleri oldukça soğukkanlıdırlar, uzun süre aynı pozisyonda durabilirler ki bu da genellikle sahiplerini korkutur, ancak bundan korkmaya gerek yoktur, bu tür davranışlar yalnızca seyircilere bir tepkidir.
Akvaryumda yaşam süresi 10-12 yıla ulaşabilir.
Üreme zor değildir, hem genel akvaryumda hem de yumurtlama kabında mümkündür.
Popüler türler: Julidochromis Regani, Julidochromis dickfeldi, Julidochromis marlieri .
Bakım ve besleme
Afrika Cikletlerinin çoğunluğu büyük boyutları ile ayırt edilir, bu nedenle bu balıkları beslemek için çift başına 100-250 litre hacimden başlayan büyük akvaryumlar gereklidir. Balıklar oksijen bakımından zengin temiz suyu tercih ederler, bu nedenle kaliteli filtreleme ve havalandırma gerekir. Zemin toprağı olarak büyük çakıl taşları kullanmak iyi olacaktır. Bunun nedeni, Afrika Cikletlerinin birçoğunun toprağı kazmayı sevmesi ve yanlışlıkla küçük taşları yutabilecek olmalarıdır. Akvaryumu tasarlarken genellikle doğal kayalık biyotopları taklit eden doğal taşlar kullanılır. Daha zayıf bireylerin daha saldırgan komşularının saldırılarından saklanabilmesi için çok sayıda barınak oluşturulması gerekir.
Balıkların doğal habitatları tropikal kuşaktadır, bu nedenle Afrika Cikletleri termofiliktir. Akvaryumdaki sıcaklık 24-27°C aralığında tutulmalıdır. Göllerdeki su parametreleri farklıdır, bu nedenle rahat koşullar yaratmak için belirli bir türün kökenini bilmek gerekir.
Malavi Gölü: pH = 7.0-8.0, sertlik 10-18 dGH.
Tanganyika Gölü: pH = 8.0-9.0, sertlik 10-25 dGH.
Afrika Cikletlerini beslerken haftalık su değişimleri ihmal edilmemelidir, bunlar, akvaryum hacminin % 30’una kadar olmalıdır.
Afrika Cikletleri canlı bitkilerle uyumlu değildir. Sürekli yaprakları kemirip kökleri kazacaklardır. Yine de doğal yeşilliklere sahip olmak istiyorsanız, çeşitli anubias türlerine (toprağa ekim yapmadan büyüyebilen sert yapraklı bitkiler) dikkat yöneltmek iyi olacaktır.
Afrika göllerinin Cikletleri, “deniz” tarzında bir akvaryumu dekore ederken en popüler balıklardır.
Uyumluluk
Afrika göllerinin Cikletleri çok bölgeci balıklardır. Bu durum, ortak bir akvaryumda komşuları seçerken mutlaka dikkate alınmalıdır.
Malavi Gölünün neredeyse tüm Cikletleri birbiriyle uyumludur, ancak besleme sırasında bir takım kurallara uyulması gerekir:
- İlk olarak, yeterli hacimde bir akvaryum olması ve çok sayıda barınağın sağlanması gerekir.
- İkincisi, büyük bireyler gençlere zarar verebileceğinden, yaklaşık olarak aynı boyutta balıklar beslenebilir.
- Üçüncüsü, Malavi Cikletlerinin çiftler veya dişilerin hakim olduğu gruplar halinde beslenmesi gerekir.
- Son olarak, farklı besleme koşulları nedeniyle, bu Ciklet grubu için komşu olarak Tanganyika Gölü ve Güney Amerika balıkları seçilmemelidir.
Ne yazık ki, bu kurallar bile türlerin bir arada yaşaması konusunda %100 garanti vermemektedir, çünkü her balığın yüksek zekâsı ve kendine özgü bir karakteri vardır, dolayısıyla davranışını tahmin etmek çok zor bir iştir.
Diğer ailelerin bazı temsilcileri de ortak bir akvaryumda Afrika Cikletleriyle birlikte yaşayabilirler. Örneğin, Cikletçilere sık sık konuk olanlar şunlardır: Barbus Köpekbalıkları, büyük Labeolar, Büyük Yayın Balıkları (Brokar Yayın Balıkları, Synodontisler vb.)
Buna göre, küçük türlerin yanı sıra karideslerin de popüler Cikletlerin canlı yemi haline gelmesi muhtemeldir.
Oldukça sakin bir Afrika Ciklet örneği Limon Labidochromistir (Sarı Ciklet, Sinek Kuşu Ciklet). Bu barışsever tür, orta büyüklükteki barışçıl balıklarla mükemmel bir şekilde geçinir ve yalnızca yumurtlama sırasında yüksek saldırganlık gösterir.
Yemleme
Afrika Cikletlerinin doğru beslenmesi belirli bir türe bağlıdır. Bu kadar çeşitli bir grup arasında hem diğer balıkları, kabuklu deniz hayvanlarını ve solucanları yiyen avcılara hem de vejetaryenlere (Mbuna grubunun Malavi Cikletleri) rastlamak mümkündür. Bu evcil hayvanlar için bunların beslenme tipine bağlı olarak yem seçmek gereklidir. Cikletler için Tetra Şirketinin kaliteli kuru yemleri en iyi seçim olacaktır. Bu yemlerin tümü tam ve dengelidir, kaliteli hammaddelerden üretilmiştir ve münferit balık gruplarının beslenme özelliklerini dikkate alırlar. Tetra Cichlid yem serisi, farklı formlarda üretildiğinden dolayı (pullar, cipsler, granüller, çubuklar) çeşitli Afrika Ciklet türleri için gerekli beslenmeye olanak tanır. Özellikle Malavi Cikletler için yüksek miktarda spirulina yosunu içeren bir yem geliştirilmiştir – Tetra Malawi.
Üretme
Çoğu Afrika Cikleti türünün akvaryumda çoğaltılması zor değildir. Dahası, konforlu koşulların oluşturulması halinde ortak bir akvaryumda kendiliğinden yumurtlama hiç de nadir değildir. Belki de sadece akvaryumdaki komşularla zorluklar ortaya çıkabilir, çünkü yumurtlama döneminde en barışçıl Ciklet türleri bile yavrularını şiddetle koruyan agresif yaratıklara dönüşür.
Yumurtalar genellikle herhangi bir düz yüzeye bırakılır: taşlar, bitki yaprakları, akvaryum camı. Lamprologus balıkları yumurtayı sadece gastropodların boş kabuklarına bırakır, bu nedenle bu balıkları akvaryumda üretmek için kabukların yerleştirilmesi gerekecektir. Birçok Afrika Cikleti yavrularını ağız boşluğunda taşır. Yumurta burada düşmanlardan uzakta tamamen güvenli bir şekilde gelişir. Balıkların ebeveyn içgüdüleri çok gelişmiştir. Münferit çiftlerin komşu türlerden yumurta çaldığı ve ona baktığı durumlar vardır.
Yavruların ortaya çıkmasından sonra ebeveyn içgüdüsü kaybolmaz ve bir süre için, ilk tehlike belirtisinde, yavrular dişinin ağzına saklanmaya devam ederler.
Birçok Afrika Cikleti tek eşlidir ve yaşam boyu devam eden çiftler oluştururlar. Bazı türler (lamprologular) genellikle topluluklar halinde yaşarlar. Kendi ailelerini kurmaya ve yakınlara yerleşmeye başlayan birkaç nesil balık birbirleriyle iyi geçinir.
Yavru yamyamlığı Cikletlerin ortamında olağan bir durumdur, bu nedenle balıklar büyüdükçe boyutlarına göre sınıflandırılmalıdır.