BARBUSLAR – OYUNCU KABADAYILAR

Sumatra Barbusu

Mümkün olan en canlı manzarayı elde etmek istiyorsanız, ihtiyacınız olan şey Barbusların olduğu bir akvaryumdur. Daha telaşlı balıklar bulmak zordur. Birbirleriyle sürekli oynadıkları oyunlara sadece akvaryumun ışıkları kapatıldığında son verirler. Ayrıca çok dayanıklıdırlar ve kolayca çoğalırlar, bu da onları yeni başlayanlar için ideal bir seçim haline getirir. Bu canlı ve oyuncu balıkları izlemekse keyifli anlar yaşatır.

Genel bilgiler

Barbuslar Sazan ailesine mensup ışın yüzgeçli balıklardır. Kolay bakımı, boyutu ve ilginç renkleri sayesinde akvaryumlarda oldukça yaygındırlar. Bu birleşik grup birkaç farklı cinsi içermektedir. Ağırlıklı olarak, çeşitli yaşam koşullarına kolayca uyum sağlayan sürü türleridir. Doğal renklere ek olarak, seleksiyon formları ve floresan balıklar da vardır (GloFish).

Barbus Glofish
Barbus Glofish

“Akvaryum kabadayıları” şanına yakışırlar, hatta bazı akvaristler bunları yırtıcı balıklar olarak bile kabul etmektedirler. Fakat gerçekte, türler arası saldırganlık çoğu durumda balığın bakımına ilişkin hatalar (grupta çok az sayıda birey olması, komşuların yanlış seçilmesi) ile bağlantılıdır. 

Dış görünüş

Tüm Barbuslar, önü sivri olan, gerilmiş, hafif uzamış bir gövdeye sahiptirler. Türlere bağlı olarak boyutları 5 ile 35 cm arasında değişir. Kuyruk yüzgeci iki kanatlıdır. Pulların rengi belirli türlere bağlıdır ve çok çeşitlilikle farklılık gösterir: benekli, enine ve uzunlamasına çizgileri olan tek renklilere rastlamak mümkündür. Cinsel dimorfizm türlerin çoğunluğunda zayıf bir şekilde ifade edilir. Dişiler genellikle daha büyüktür, büyük, yuvarlak bir karınları vardır, ancak renkleri erkeklerinden daha az yoğundur.

Ortalama yaşam süresi 6-7 yıldır.

Altın Sumatra Barbusu Dış görünüş
Altın Sumatra Barbusu Dış görünüş

Yaşam alanı

Barbuslar gezegenin ekvatoral ve tropikal bölgelerinde oldukça yaygındır. Türlerin çoğu kökeni Güneybatı Asya’dan (Borneo, Sumatra, Tayland, Kamboçya) gelmektedir. Bazıları Hindistan’da ve Sri Lanka adasında yaşar. Barbuslara Ekvatoral Afrika’da da rastlanmaktadır.

Vahşi Barbus popülasyonları bazı ülkelere getirilmiş ve balıklar dayanıklılıkları sayesinde sorunsuz bir şekilde buralara alışmışlardır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri, Kolombiya, Avustralya ve Singapur’da münferit türlere rastlamak mümkündür.

Kumlu bir zemine ve yoğun bitki örtüsüne sahip yavaş bir nehir veya dere Barbuslar için ortak bir biyotoptur.

Barbus türleri

Kaplan tetrazon (Puntigrus tetrazona)

En ünlü Barbus türüdür. Anavatanı Güneydoğu Asya’dır. Genellikle “çizgili soyguncu” veya “yelekli balık” olarak adlandırılır ve bu isimlerin hepsini özel renkleri ve kabadayı karakterinden dolayı almıştır. Balığın gövdesi uzun, kafası sivridir. Gövdesinin ana rengi sarıdan gümüş tonuna kadar değişir. Gövdede kuyruğun tabanından, sırt yüzgecinden, solungaç kapaklarının arkasından ve gözlerden geçen dört enine siyah şerit karakteristik bir özelliğidir. Yüzgeçler ve kuyruk genellikle kırmızıdır. Yumurtlama sırasında cinsel olarak olgunlaşmış erkeklerin kafası parlak kırmızıya döner.

Bir albino formu vardır: gövde sarı veya açık bej,  şeritler süt rengindedir.

Oldukça rahatsız edici bir karaktere sahip bir sürü balığıdır. Akvaryumda en az 6 birey bulundurulması önerilir, aksi takdirde akvaryumdaki komşularını rahatsız edebilir ve onların yüzgeçlerini ısırabilirler. 7 cm’ye kadar büyür.

Kaplan tetrazon (Sumatran Barbus)
Kaplan tetrazon (Sumatran Barbus)

Yosunlu veya Mutant Barbus

Yosunlu Barbus, Sumatran Barbusunun mutagenez yoluyla elde edilen bir seleksiyon formudur. Bunun sonucunda, siyah şeritler genişlemiş ve birleşmiştir. Balığa, metalik bir parlaklığı olan doygun yeşilimsi siyah bir renk ve kırmızı renkte yüzgeçler verilmiştir. Geri kalan kısmında, dış görünüş ve besleme konusunda Sumatran Barbusundan hiçbir farkı yoktur. Sıradan Sumatran Barbusları ve Albinolarla birlikte aynı akvaryumda muhteşem görünürler. Balıklar canlı ve hareketlidir, yüzmeleri için akvaryumda boş bir yer sağlamak gerekir. Maksimum boyutu 7 cm’dir.

Yosunlu veya Mutant Barbus
Yosunlu veya Mutant Barbus

Gül Barbus (Pethia conchonius)

Bu Barbusun anavatanı kuzeydoğu Hindistan’ın su kütleleridir. Akvaryumlarda balıklar 8 cm’ye kadar büyür, ancak doğada 15 cm’ye ulaşabilirler. Gövde oval, uzundur, belirgin bir altın rengine sahiptir, iyi fark edilir pulları vardır. Kuyruk yüzgecinin tabanında karakteristik bir siyah benek bulunmaktadır. Yüzgeçlerin yumurtlama döneminde daha parlak hale gelen koyu renkli bir kenarı vardır. Oldukça gelişmiş yüzgeçleri olan peçeli formu mevcuttur. Yaşam süresi 5 yıla kadardır.

Gül Barbus
Gül Barbus

Kiraz Barbus (Puntius titteya)

Sri Lanka Adasından gelen küçük ama çok muhteşem bir Barbustur. Parlak kırmızı veya ahududu renginde, uzun ve hafif kavisli bir gövdeye sahiptir. Uzunluğu 5 cm’yi geçmez. Solungaçlardan kuyruğa kadar koyu renkli bir şerit uzanır. Yüzgeçler ve kuyruk da gövdeyle aynı renktedir. Gözün irisinin üst kısmı kırmızıdır. Gövde rengi doğrudan bakım koşullarına ve yeme bağlıdır. Alt çenede iki küçük duyarga bulunur. Şu anda yetiştiriciler tarafından albinolar ve peçeli formlar üretilmiştir. Balık barışçıllığı ile farklılık gösterir, 7 bireyden oluşan sürüler halinde beslenmesi gereklidir.

Kiraz Barbus
Kiraz Barbus

Kırmızı Flaş Barbus (Puntius denisonii)

Bu tür Güney Hindistan’daki nehirlerde yaşar. Akvaryumda maksimum boyutu 9-11 cm’dir. Gümüş rengi pulları olan uzun bir gövdesi vardır. Yanlarında iki şerit vardır: gözlerden kuyruğa kadar olan siyah; yüzünden sırt yüzgecinin tabanına kadar olan kırmızıdır.  Kuyruk iki kanatlıdır, uç ışınlarda iki benek vardır: siyah ve sarı. Ayrıca sırt yüzgecinin tabanında kırmızı bir benek vardır. Diğer yüzgeçler şeffaftır.

Bakım koşulları konusunda oldukça talepkar bir türdür, deneyimli akvaristler için tavsiye edilir. 7 bireyden oluşan sürüler halinde beslenmesi gereklidir. Minimum akvaryum hacmi 200 litredir.

Artan avlanma nedeniyle, doğal popülasyonların sayısında bir düşüş gözlenmektedir. Günümüzde hormon enjeksiyonları kullanılarak özel çiftliklerde yetiştirilmektedirler.

Kırmızı Flaş Barbus
Kırmızı Flaş Barbus

Kızıl veya Odessa Barbus (Pethia padamya)

Kızıl Barbusun doğal yaşam alanı, Myanmar (Burma) topraklarında akan Çingduin Nehrinin havzasıdır. Bu küçük (5 cm’ye kadar) balık rengârenktir. Gümüş rengi gövdeden geniş, parlak kırmızı bir şerit geçer. Yüzgeçler şeffaf veya sarıdır, siyah lekeleri vardır. Pulların belirgin bir siyah kenarı vardır. Bıyık yoktur. Dişiler erkeklerden daha büyüktür ve daha mütevazı renktedirler.

Balıkları en az 6 bireyden oluşan gruplar halinde beslemek gereklidir. Bunlar çok aktiftir, bu nedenle akvaryumun hacmi 80 litreden başlamalıdır. Akvaryumun boyuna uzun olması tercih edilir.

Balık barışseverdir, ancak bazen peçe yüzgeçleri olan komşulara yoğun bir ilgi duyabilir.

Kızıl veya Odessa Barbus
Kızıl veya Odessa Barbus

Kristal Köpekbalığı Barbus (Balantiocheilos melanopterus)

Akvaristlikte daha çok Gümüş Köpekbalığı adıyla bilinir. Anavatanı Güneydoğu Asya’dır. Adını gövde şeklinin, sırt ve anal yüzgeçlerinin köpekbalıklarına benzemesi nedeniyle almıştır. Uzamış, torpido şeklinde bir gövdesi vardır. Gözleri siyah ve büyüktür. Ağzı alttadır. Yüzgeçleri şeffaftır,  karakteristik geniş siyah kenarı vardır. Sırt yüzgeci üçgen şeklindedir, dikey olarak uzamıştır ve köpekbalıklarına çok benzer. Kuyruğu çatallıdır. Uygun bir hacimde, balık 25-30 cm’ye kadar büyüyebilir. Boyutuna rağmen, ürkek ve barışçıl bir türdür. 5-7 bireylik sürüler halinde beslenir. 300 litre hacimden başlayan bir akvaryum gereklidir.

Doğada yok olmanın eşiğindedir.

Kristal Köpekbalığı Barbus
Kristal Köpekbalığı Barbus

Bakım ve besleme

Barbusların besleneceği akvaryumun hacmi türlere bağlıdır ve 30 ila 300 litre arasında olabilir ve uzunlamasına olması tercih edilir. Akvaryumda mutlaka bir kapak olmalıdır; doğada aktif olan balıklar akvaryumdan kolayca atlayabilir. Barbuslar sürü balıklarıdır, en az 6-10 birey olarak beslenmeleri önerilir. Aksi takdirde, daha agresif olurlar ve akvaryumdaki komşularına saldırabilirler.

Akvaryumda mutlaka yoğun bitki örtüsünün olduğu alanlar ve yüzmeleri için açık yerler olmalıdır. Zemin toprağı olarak kum veya ince çakıl taşlarını ve bunların da koyu renkli olanlarını seçmek iyi olacaktır. Doğal ağaç kütükleri ve kayalar en uygun dekorlar olacaktır.

Barbuslar sürüler halinde beslenmelidir
Barbuslar sürüler halinde beslenmelidir

Akvaryuma mutlaka iyi bir filtreleme ve havalandırma kurulmalıdır. Bazı türler güçlü akıntıyı severler

Besleme için en uygun su parametreleri: Sıcaklık = 20-25°C, pH = 6.5-7.5, GH = 4-10.

Akvaryumdaki su hacminin % 30’u kadarının haftalık olarak değişimi yapılmalıdır.

Uyumluluk

Barbuslar nispeten barışçıl türlere dahildirler.  Süs balıklarının çoğu türüyle mükemmel bir şekilde geçinirler. Sadece peçe yüzgeçleri olan balıklar (özellikle hantal Japon Balıkları) ve uzun bıyıkları olanlar (Guramiler, Lyaliuslar) istisnadır. Barbusları en az 6 bireyden oluşan bir sürü halinde beslemek çok önemli bir husustur. Eğer Barbuslar tek başına ya da çift olarak tutulursa, saldırganlık seviyeleri artar ve birçok balık bunlardan zarar görebilir.

Ortak bir akvaryum için en iyisi, farklı türlerden birkaç Barbus sürüsü seçmektir.  Fakat çeşitlilik için bunların yanına Moliler, Peciliuslar, Zebra Balıkları, Gökkuşağı Balıkları, barışçıl Yayın Balıkları yerleştirilebilir.

Ortak akvaryumda Barbusların birkaç türünü beslemek daha uygun olacaktır.
Ortak akvaryumda Barbusların birkaç türünü beslemek daha uygun olacaktır.

Yetişmiş olan Barbusların büyük Çiklitlerle birlikte yaşayabilecekleri kaydedilmiştir, ancak bazen onların yüzgeçlerini bile yakalamayı başarırlar.

Barbusların beslenmesi

Doğal koşullar altında, tüm Barbuslar hepçildir. Beslenmeleri böcekleri, larvaları, solucanları, diatomları, küçük omurgasızları ve döküntüleri içerir. Balıkları ısırmayı ve su bitkilerinin yumuşak kısımlarını severler.

Barbusların canlı ve donmuş yiyeceklerle beslenmesi önerilir, ancak bunun akvaryuma tehlikeli enfeksiyonlar ve parazitler bulaştırma riski taşıdığını, ayrıca bu tür yiyeceklerin yetersiz olduğunu, bu nedenle balıkların gerekli miktarda besin ve vitamin almadıklarını da unutmamak gerekir.

Balıkları kaliteli kuru gıdalarla beslemek uygun olacaktır; bu, evcil hayvanlarınızın sağlıklarının iyi olmasının, uzun ömürlü ve aktif olmalarının anahtarıdır. Barbuslar yemleri akvaryumun tüm katmanlarından alabilirler, ancak özellikle yüzeyi ve orta katmanı tercih ederler. Aşağıdaki kuru yemler çok uygun olacaktır:

  1. TetraMin Flakes, her türlü süs balığı için çok yönlü pul şeklinde bir yemdir. 40’dan fazla seçilmiş hammaddeden üretilmiştir, gerekli tüm besin maddelerini ve vitaminleri ve ayrıca sindirim sisteminin işleyişini iyileştiren probiyotikleri içermektedir. Yemlin yüksek sindirilebilirliği, balık atıklarının azaltılmasına olanak tanır, böylelikle su daha uzun süre temiz kalır.
  2. TetraPro Energy yüksek enerjili cipsler aktif balıklar için özel olarak tasarlanmıştır. Yemde daha fazla yararlı maddenin muhfaza edilmesine olanak sağlayan koruyucu düşük sıcaklık teknolojisiyle üretilmiştir.
  3. Tetra Phyll ve TetraPro Algae yemleri, Barbusların beslenmesini çok önemli bir bitkisel bileşenle zenginleştirecek ve sağlıklarını ve yaşam sürelerini olumlu yönde etkileyecektir.
  4. Kırmızı, sarı ve turuncu renkli Barbusların doğal renklerini arttırmak için Tetra Rubin veya TetraPro Colour gibi doğal renk arttırıcıların bulunduğu yemleri kullanın. İki haftalık düzenli beslenmeden sonra sonuç gözle görülecektir.

Barbusları günde birkaç kez, balıklar tarafından birkaç dakika içinde tüketilebilecek miktarda yemle beslenmek gerekmektedir. Balıklar aşırı yemeye eğilimlidirler, haftada bir kez “oruç günü” belirlenmesi önerilir.

Üreme ve çoğaltma

Barbusun üretilmesi zor değildir ve deneyimlerinizi diğer türlerin üretilmesine katılmak isteyen akvaristlere aktarmanıza imkân sağlar.

Kiraz Barbus Erkek ve dişi
Kiraz Barbus Erkek ve dişi

Yumurtlama için, en büyük ve en parlak üreticilerinden birkaçını seçmek ve bunları, yüksek proteinli yemlerle yoğun bir şekilde beslenecekleri ayrı bir akvaryuma yerleştirmek gerekir. Balıklar yumurtlamaya hazır olduklarında (erkeklerin yüzleri parlak kırmızıya dönecek, dişileri gözle görülür şekilde yuvarlaklaşacaktır), 10-20 litrelik bir yumurtlama kabı hazırlamak gerekecektir. Tabana bir ızgara konulur ve bunun üzerine küçük yapraklı bitkiler (Cava yosunu, Myriophyllum) yerleştirilir. Yumurtlama akvaryumunun bir filtre, ısıtıcı ve hava motoru ile donatılması gerekir.

Yumuşak su eklenmesi ve sıcaklığın artırılması yumurtlama için teşvik edici olacaktır. Üreticilerin, yumurtlama akvaryumundakine benzer parametrelere önceden alıştırılması iyi olacaktır: Sıcaklık = 26-28°C, KH 2°’ye kadar, pH 6,5-7.

Üreticiler hazır olduğunda gece, yumurtlama akvaryumuna bir dişi ve 2-3 erkek yerleştirilir. Ortam karartılır. Yumurtlama sabahları gerçekleşir ve birkaç saat sürer. Erkekler dişiyi kovalarlar, dişi döllenmiş yumurtaları hemen bırakır ve yumurtalar dibe düşer. Bir dişinin doğurganlığı 1000 yumurtaya kadar ulaşabilir.

Sürecin tamamlanmasından sonra, üreticiler çıkarılır, yumurtalar alt tabakalardan dikkatli bir şekilde itilir, yumurtlama alanı karartılır, bundan 4 saat sonra beyazlamış olan ölü yumurtalar çıkarılır. Olası yavruları arttırmak için akvaryuma antifungal bir ilaç eklemek yararlıdır. Larvalar bir gün sonra yumurtadan çıkarlar ve 3-4 gün içinde kendi kendilerine beslenmeye geçerler.