Kavgacı siyam balığı veya Betta splendens tüm dünyada en popüler akvaryum balıklarından biridir. Hem amatörlerin hem de profesyonellerin akvaryumlarında bulunabilir. Amatörler öncelikle güzel renklerine, bakım rahatlığına, ilginç davranışlarına ve üreme kolaylığına değer verirken, profesyoneller birçoğu özel sergilerde ödüller alan çok sayıda üreme formunu beslerler.
İçindekiler
Genel bilgiler
Beta Balıkları labirent balıklarının alt takımına dahildirler. Labirent adı verilen özel bir solunum organının varlığı bu balıkların özelliğidir. Bu organ, kan damarlarıyla yoğun bir şekilde nüfuz eden plakalarla temsil edilir ve yüzgeç üzerindeki sinüs düzleminde bulunur. Betalar bunun sayesinde, nefes almak için atmosferik havayı kullanabilir. Böyle bir solunum türü akvaryum Betaları için hayati önem taşır, bu nedenle oksijenle doymuş olsa bile kapalı bir kapta tutmak balıkların ölümüne yol açar. Labirent, Betalarda, oksijen açısından fakir olan su kütlelerinde yaşamalarını sağlayan bir adaptasyon olarak ortaya çıkmıştır.
Tür içi güçlü saldırganlıkları ve bölgeci tutumları nedeniyle Betalar, Dövüş Balıkları olarak adlandırılır.
Beta Balıkları birbirleriyle çok kavga ederler ve çoğu zaman iki erkeğin çarpışması bunlardan birinin ölümüne yol açar. Bu özellik eski zamanlardan beri Tayland sakinleri tarafından, paralı dövüş turnuvaları yapmak için kullanılmıştır. Bazı yerlerde bu gelenek hala devam etmektedir.
Betaları turnuvalara hazırlamak için ilginç eğitim yöntemleri kullanılır. Beta, dayanıklılığının artırılması için uzun bir şişeye yerleştirilir ve uzun süre yukarı ve aşağı yüzmeye zorlanır. Cam boyunca, Betanın kendi yansımasını görebileceği bir ayna hareket ettirilir. Yuvarlak bir kapta bir girdap oluşturmak da Betaya gücünü geliştirme imkanı verir. Beta genç ve daha zayıf erkeklerin yanına yerleştirildiğinde kavga tekniği mükemmelleşir.
Çatışmalar gaddar olmasına rağmen, “Beta Dövüşleri” asaletten yoksun da değildir. Erkek Beta, hava almak için yüzeye çıkan rakibine asla saldırmaz. Ayrıca, eğer bir yerde üç erkek denk gelirse, üçüncüsü diğer ikisinin kavgasına müdahale etmez, kazanan ile kavga etmeyi tercih eder.
Dış görünüş
Betaların gövde şekli oval, uzun, ince ve yanlardan biraz basıktır. Beta küçük bir balıktır. Ortalama uzunluğu 5-6 cm’dir, dişiler daha küçüktür.
Göğüs yüzgeçleri sivri, sırt ve kuyruk yüzgeçleri ise yuvarlaktır. Erkek Beta Balıklarında yüzgeçler dişilerden daha güçlü bir şekilde gelişmiştir. Ağız üsttedir. Doğal renkleri genellikle, parlak yeşil leke sıralarının olduğu koyu kahverengidir, ancak bir akvaryumda bu balıkların renklerinin zenginliği eşsizdir. Betaların pullarının rengi çevredeki koşullara bağlı olarak değişebilir: yumurtlama veya diğer erkeklerle kavgalar sırasında renk yoğunluğu artar ve rahat oldukları zamanlarda azalır.
Modern yetiştiriciler, yüzgeçlerin rengi ve şekli ile ayırt edilen 70’den fazla Beta Balığı çıkarmışlardır. Akvaryumlarda siyah, zümrüt, mavi, kırmızı, pembe ve beyaz tonlarda çeşitli varyasyonlar bulabilirsiniz. Hareket halinde olduklarında ve parlak ışık altında Betaların pullarının nasıl oynadığını ve parıldadığını izlemek genellikle mümkündür.
Yüzgeçlerinin şekline ve boyutuna bağlı olarak akvaryum Betaları on cinse ayrılırlar. Örneğin, taç kuyruklular, delta kuyruklular, çift kuyruklular ve diğer birçokları.
Ortaya çıkış tarihi
XIX. yüzyılın başlarında, akrabalarına karşı son derece saldırgan davranışlarda bulunan bu balıklar Siyam (şu andaki Tayland) sakinlerinin dikkatini çekmeye başladılar. Bunları paralı dövüşler düzenlemek için düzenli olarak kullandılar, bu da özellikle girişimci sakinleri vahşi Beta bireylerini melezlemeye itti. Bu şekilde elde edilen balıklar, “Isıran Balık” anlamına gelen Pla Kat olarak adlandırıldı. En başarılı örneklerden bazıları Siyam Kralına sunuldu ve onun sarayında yaşadılar.
Siyam Kralı, 1840’te Danimarkalı Doktor ve Doğa Bilimci Theodore Cantor’a birkaç değerli Beta örneği verdi. Dr. Cantor bilimsel yazılarında yeni türü Macropodus türüne taşıdı. Ancak 1909 yılında, dünyaca ünlü Balık Bilimci Charles Tate yeni bir isim verdi – Betta splendens. Büyük olasılıkla türün adı, o zamanlardaki savaşçı Bettah kabilesine bir göndermedir ve değiştirilmiş cins adı da “splendid”dir (güzel, muhteşem).
Betaları gören ilk Avrupalı sakinler Fransız ve Almanlardı. Kısa bir süre sonra balık, 1910 yılında ABD’ye geldi. Onu buraya, (yanlışlıkla yeni bir tür, Betta cambodia olarak adlandırmış olsa da) akvaryum Beta balığının yeni bir renk varyasyonunu elde eden ilk yetiştiricilerden biri olan Frank Locke getirdi.
Rusya’da Beta balıklarının ortaya çıkışı, yerli akvaryumcular V.M. Desnitsky ve V.S. Melnikov’un isimleriyle ilişkilidir. Bunların ilki, Singapur’dan geniş bir egzotik balık koleksiyonu getirmiştir ve ikincisi, XX. yüzyılın başlarında, ülkede bir dizi labirent balığı yetiştiren ilk kişi olmuştur. En iyi dövüş balıklarının prestijli yarışması onun onuruna isimlendirilmiştir.
Yaşam alanı
Betanın anavatanı Güneydoğu Asya’dır. Burada özellikle, Tayland, Kamboçya, Laos, Vietnam, Endonezya ve Malay Yarımadasının yavaş akan veya durgun su kütlelerinde bulunabilen gösterişsiz doğal formlar yaşar. Betalar her yerde; pirinç tarlalarının çamurlu ve oksijensiz sularında ve hatta büyük şehirlerin drenaj kanalizasyonlarında bile bulunurlar. Böylesi zorlayıcı koşullarda hayatta kalmaları için ek bir solunum organı olan labirent Betalara yardımcı olur.
Betaların üreme biçimleri gerçek kozmopolitler haline gelmiştir. Bunlar dünya çapında amatör akvaryumlarda bulunabilir. Akvaryum Beta balığının en sıra dışı ve parlak temsilcilerine rastlamanın mümkün olduğu yerel ve uluslararası sergiler ve yarışmalar düzenli olarak organize edilmektedir.
Beta Balıklarının türleri
Dünyanın dört bir yanındaki yetiştiricilerin çabalarıyla birbirinden önemli ölçüde farklılıkları olan çok sayıda Beta formunun üretilmesinden dolayı, akvaryumcular için “cins” kelimesinin kullanımıyla ilgili bazı zorluklar vardır. Tüm modern akvaryum Betaları, gövdenin rengi ve yüzgeçlerin yapısı ne olursa olsun, aynı cinsin – Betta splendens’in çeşitleridir. Bu yüzden onları türler değil, cinsler olarak adlandırmak doğrudur.
Beta türünde, en yakın akrabalarından farklı olarak nispeten barışçıl balıklar olan Betta Smaragdova veya Siyah Beta (Betta imbellis) gibi çeşitli Beta cinslerinin bulunduğunu belirtmek gerekir. Bu cinslerin temsilcilerini gruplar halinde beslemek mümkündür ve çoğu zaman dövüş balıklarıyla melezlenebilirler. Beta türünün bazı temsilcileri kabarcıklardan bir yuva oluşturmazlar ve yavrularını ağızda taşımayı tercih ederler.
Akvaryum Betalarının modern türleri iki özelliğe göre sınıflandırılır: pulların rengi ve yüzgeçlerin şekli. Dev ya da Kraliyet Dövüş Balıkları (büyük boyutlarıyla farklılık gösterirler) ve “Ejderha” rengindeki Betalar (büyük bir gövde ve pulların üzerindeki, örme bir zırha benzeyen çok sayıda gümüşi-metalik tonlar) özel bir gruba ayrılırlar.
Bakım ve besleme
Birçok amatör, akvaryumdaki ilk adımlarına bir Beta Balığı satın alarak başlamıştır. Bu, Beta’nın müthiş dayanıklılığından, küçük hacimlerdeki (3 litreden başlayan) akvaryumlarda beslenebilme imkanından ve havalandırmaya ihtiyaç duyulmamasından kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, Betalar akvaryumda bazı özellikleri dikkate alınarak beslenmelidir.
Öncelikle, Beta için akvaryumun hacmine ve yapılandırmasına karar vermeniz gerekir. En uygun seçenek 20 litrelik klasik dikdörtgen akvaryum olacaktır. Bu akvaryum, Dövüş Balıklarının rahat bir şekilde yaşaması için yeterli hacme sahip olacak ve gerekli tüm ekipmanı kurmanıza ve süslemenize imkan verecektir. Betaların yuvarlak akvaryumlarda beslenmesi de çok popülerdir. Bu tür kapların eksileri: küçük hacim, ekipman kurulumu ve bakımı ile ilgili zorluklar, dışbükey cam nedeniyle görüntünün bozulması. Beta için yuvarlak bir akvaryuma sahip olma arzusunuz çok güçlü ise, yerleşik ekipmanları olan markalı yuvarlak akvaryumların satın alınması önerilir (bunlar balıkların yaşam desteği için gerekli ekipman setine ve çekici bir tasarıma sahiptirler). Küçük akvaryumlarda sadece bir erkek Beta ve isteğe bağlı olarak birkaç dişi beslenebilir. Birkaç erkek beslemek planlanıyorsa, bunların çok sayıda bitki örtüsü ve barınak içeren en az 100 litrelik bir akvaryuma konulması veya suyun dolaşımı için deliklerle delinmiş özel bir plastik bölme kullanmak gerekir. Betalar çiftler halinde beslenmez, bu durumda aktif bir erkek yumurtlamaya hazır olmayan bir dişiye darbe vurabilir. Akvaryum, Betanın dışarı atlamaması için bir kapak veya ağ ile kaplanmalıdır. Aynı zamanda dişi Betalar aynı akvaryumda gruplar halinde tutulabilir.
Koyu renk toprak kullanmak iyi olacaktır, 2-3 cm’lik bir tabaka halinde konulması arzu edilir. Uygun bir çakıl ile Beta balıkları çok etkileyici ve kontrast şekilde görünürler.
Akvaryum Betaları termofilik balıklardır, onlar için rahat sıcaklık 24-26°C’dir. Suyun sıcaklığı ne kadar yüksek olursa, Betaların rengi de o kadar parlak olur. Optimum sertlik ve asitlik parametreleri sırasıyla 2-12° ve 6.0-7.5’dir. Daha önce de belirtildiği gibi, Betalar için akvaryumda havalandırmanın varlığı gerekli değildir, ancak su yüzeyi ile gaz değişimi olması önemlidir. Akvaryumda suyun berrak (mekanik temizlik) ve güvenli kalmasını sağlayacak bir filtre kurulması şiddetle tavsiye edilir (toksik amonyak ve türevlerinin birikme olasılığı azalır). Haftalık %25-30 su değişimi yapılmalıdır, çok küçük akvaryumlarda değişimin daha sık, haftada 2-3 kez yapılması önerilir.
Betaların olduğu akvaryumda canlı bitkilerin olması su parametrelerini olumlu yönde etkileyecektir.
Buna ek olarak bitkiler, akvaryum sakinleri için doğal barınaklar olarak da kullanılacaktır. Yapay bitkiler veya süslemeler kurarken, balıkların hassas yüzgeçlerinin zarar görebileceği keskin kenarların olmamasına dikkat etmek gerekir.
Betalar bazen sahiplerinin kendilerini okşamasına izin verir. Bu imtiyaz kötüye kullanmamalıdır, çünkü yanlışlıkla pulların üzerindeki mukus tabakasına zarar verilebilir, bu da balığı hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirir.
Dövüş balıkları çoğu zaman akvaryumun dibinde veya yüzeyin yakınında bulunurlar. Bu genellikle Betaların sahiplerini korkutur, ancak bu balıklar için bu davranış tipiktir ve tehlike oluşturmaz. Sadece böyle bir fenomenin uzun süre gözlemlenmesi durumunda alarmı çalmak gereklidir.
Akvaryumda bir Betanın ortalama ömrü 3 yıldır.
Uyumluluk
Akvaryum Betalarının kavgacı doğası, onları diğer balıklarla ortak bir akvaryumda besleme yolunun tamamen kapalı olduğu anlamına gelmez. Beta ile uyumluluk sağlayan birkaç balık grubu vardır:
- İyi geçinen türler: Lepitesgiller, Çöpçü Balıkları, Tetralar, Rasboralar, Gökkuşağı Balıklarıdır.
- Birlikte yaşayan, ancak yüzgeçleri yolabilecek olan türler: Bıyıklı Balıklar, Skalerler, Neonlar, Minör Tetralardır.
- Tamamen uyumsuz türler: büyük çiklitler, pirinalar, tetraodonlar, Japon balıkları.
Betaların, diğer türlerle birlikte sadece uygun hacimdeki bir akvaryumda beslenmesinin mümkün olduğunu hatırlamak önemlidir. Betayı ortak bir akvaryuma koyarken, Betanın davranışını dikkatlice gözlemlemek gerekir. Diğer balıklar yüzgeçlere saldırırsa veya Betanın kendisi bazı sakinlere saldırırsa, ayrı bir kaba konması önerilir.
Dövüş balıklarının ve uzun peçe yüzgeçleri veya parlak renklere sahip olan türlerin komşuluğu son derece tehlikeli bir durumdur- bunlar, çoğu zaman Betanın saldırısından muzdarip olabilirler.
Dişiler daha sakin davranırlar, diğer uygun türdeki balıklarla nadiren sorun yaşarlar.
Beta balıklarının beslenmesi
Doğada Betaların beslenmesinin temeli su böcekleri ve larvaları, zooplanktonlardır. Dövüş balıkları münferit algleri de göz ardı etmezler. Akvaryumda beslerken, bu balıkların beslenmesinde genellikle sorunlar ortaya çıkmaz. En iyi temel yemler Tetra’nın Betalar için özel olarak hazırladığı tam kuru yemleridir. Tetra uzmanları tarafından, Dövüş Balıkları için, onların gıda gereksinimlerini karşılamak üzere Tetra Betta serisi özel yemler geliştirilmiştir:
- Tetra Betta, karides ve kril içeren yüksek proteinli bir pul yemdir. Ayrıca gövdenin doğal renkleri için doğal takviyeleri de içerir.
- Tetra Betta Granules, Betalar ve diğer Labirentler için, çekici bir şekilde yüzen granüller şeklinde dengeli bir yemdir. Yüksek protein seviyeleri, doğal renk takviyeleri Betalar için son derece uygundur. Yem, Betaların bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olacak çok sayıda vitamin ve besin öğesi içerir.
- Tetra Betta LarvaSticks, böcek larvalarını taklit eden pelet şeklinde tam bir yemdir. Çubuklar, Betaların yemleri rahatlıkla yutacakları şekilde seçilmiştir. Yüksek sindirilebilirlik, düzenli yemlemede su kalitesinin iyileştirilmesine izin verir. Doğal renk takviyeleri balığın gövdesinin rengini parlak ve zengin hale getirir.
Beta besleme sürecine çeşitlilik kazandırmak için, besleyici jöle içinde popüler yem organizmaları olan Tetra FreshDelica veya akvaryum camına sorunsuz bir şekilde tutturulan ve balıkların onları ne kadar mutlu yediğini gözlemlemenize izin veren yüksek besleyici tabletler olan Tetra FunTips tabletler kullanılabilir.
Beta Balıklarının çoğaltılması ve yetiştirilmesi
Akvaryum Betalarının yetiştirilmesi, buna yeni başlayanlar için bile zor değildir. Dövüş balıkları belirgin bir cinsel dimorfizme sahiptir, yani erkek ve dişi arasında önemli farklılıklar vardır: erkekler daha büyüktür, iyi gelişmiş yüzgeçleri ve parlak renkleri vardır, dişiler görünüşte çok daha gösterişsizdir. Beta 3-4 ay içinde cinsel olgunluğa ulaşır. Uzun süre üremeyen bir dişi Betada, yumurtanın bir tümöre dönüşebileceğini ve ölüme yol açabileceğini belirtmek gerekir. Bu nedenle bazen balıkların yumurtlaması sağlanmalıdır. Üremeye katılan erkeklerde yüzgeçler uzar. Yaşlı Siyam balıklarının üremeye katılması tavsiye edilmemektedir.
Dövüş balıkları ortak bir akvaryumda yumurtlayabilir, ancak bu amaç için ayrı bir kap olması önerilir. Beta balıkları 20 litreden başlayan hacimde bir yumurtlama kabına yerleştirilir. Akvaryumdaki su seviyesi 10-15 cm olmalıdır. Bir termostat yardımıyla, su sıcaklığını 28°C’ye yükseltmek gerekir. Ayrıca, küçük yapraklı birkaç yüzen bitki (su mercimeği, su marulu) ve dişi için küçük barınaklar eklenmelidir. Dibe toprak koymak önerilmez: erkek Betanın yuvadan düşen yumurtaları alması zor olacaktır. Havalandırma da gerekli değildir, hava kabarcığı jeti yuvayı tahrip edebilir. Bir yumurtlamada 200 adete kadar yumurta bırakılabilir, ancak genellikle 1/3’ünden fazlası hayatta kalmaz.
Sıcaklık artışına ek olarak, suyun yumuşatılması da Betaların yumurtlanması için teşvik edicidir. Suyu daha yumuşak hale getirmek için, pH’ı düşürmek için özel preparatlar veya başka yöntemler kullanılabilir.
Yumurtlamadan birkaç hafta önce, Beta Balıklarına yüksek proteinli bir diyet almalıdır. Bu beslenme, yumurtaların olgunlaşmasına ve yumuşamasına katkıda bulunacak ve bu da yumurtlama sırasında, onların dişinin genital organlarında sıkışmalarını önleyecektir.
Akvaryuma ilk olarak, kendi tükürüğü ile birleştirerek hava kabarcıklarından bir yuva oluşturacak olan erkek Beta yerleştirilir. Dişinin karnı büyümeye başlar başlamaz, onu yumurtlama kabına koymak gerekir, bunun ardından yumurtanın döllenmesi süreci gelir. Birkaç gün geçtiyse ve yumurtlama gerçekleşmediyse, dişi Betayı başka biriyle değiştirmelisiniz. Erkek aşırı derecede agresif ise onu da değiştirilebilirsiniz.
Dişi Beta Balığı yumurtlamaya hazır olduğunda yuvaya doğru yüzer, erkek ona dolanır ve yumurtaları ıkınması için yardımcı olur, aynı zamanda spermleriyle döller. İşlemin bitiminden sonra, Beta düşen yumurtaları toplar ve kabarcıklarından yapılmış yuvaya koyar. Dişi durup dinlenir ve çiçeği burnunda “baba” yavrular kendi başlarına yüzene kadar onlara bakmak için kalır. Beta yuvayı temiz tutar, ölü yumurtaları çıkarır ve düşenleri tekrar yerlerine geri getirir. Geceleri, Beta için akvaryumda zayıf bir ışık olması arzu edilir. Çünkü yumurtalar erkek istirahat ederken yuvadan düşebilir ve onları yuvaya geri getiremez. Zayıf ışık, erkeğin sürekli olarak uyanık kalmasına imkan sağlayacaktır.
Yavru Beta yumurtadan çıktıktan sonra “canlı toz”, salamura tuzlu su karidesleri veya küçük kabuklularla, rendelenmiş yumurta sarısı ile beslenir. Üç hafta sonra, daha büyük akrabaların küçük bireyleri yemesini önlemek için Beta yavrularının ilk seleksiyonu yapılır. Labirent, Beta balıklarında bir aylık olduklarında tamamen oluşur. Bu işlemi biraz hızlandırmak için, yumurtlama kabındaki su seviyesinin 5 cm’ye düşürülmesi ve zayıf havalandırmanın etkinleştirilmesi önerilir. Dövüş balıkları komşularına saldırganlık göstermeye başlar başlamaz, Beta balıkları ayrı kaplara alınır ve burada beslenir.