Akvaryum bitkileri genellikle alışılmadık formdaki parlak yapraklarıyla göze hoş gelirler — bunların aralarında çiçek açan örnekler son derece nadirdir. Sualtında çiçeklenmeye uyarlanmış olan türler daha da nadiren bulunur. Bucephalandralar, bu son gruba ait bitkilerdir. Bunların narin beyaz veya parlak, formu Calla salkımlarına benzeyen çiçekleri sualtında var olabilir. Son on yıldır akvaristlerin dikkatini Bucephalandraya çeken de bu özelliktir.
İçindekiler
Genel bilgiler
Bucephalandra akan suda da rahatça var olabilen, Aroid ailesinden (Araceae) bir bataklık bitkileri türüdür. 1858’de keşfedildiği Borneo adasının endemikidir. Görünüşte akrabaları olan Anubiaslara ve Kriptokorinlere benzer.
Son on yılın ortasında akvaryumların dekorasyonunda kullanmaya başlanmışlardır – bu bitkilerin modasını ilk tanıtan Japonlar oldu ve dünyanın dört bir yanındaki akvaristler da onları takip etti. İlk örnekleri Rusya’da 2009-2010 yıllarında ortaya çıktı.
Dış görünüş
Rizoid köklerin yardımıyla yere yapışan sürünen bir köksap, parlak yoğun yapraklar (dışarıdan yapay görünebilirler) ve rengi genellikle yaprakların tonundan farklı olan kısa bir sap Bucephalandraların karakteristik dış işaretleri olarak adlandırılabilir. Yaprakların şekli neredeyse her zaman yuvarlak veya mızrak şeklindedir. Kenarları pürüzsüz veya dalgalıdır, yüzeyi ise küçük gümüş veya altın rengi beneklerle kaplıdır.
Çiçek açarken, çalı, bir çiçek koçanında toplanmış olan, değiştirilmiş bir tabaka – örtü ile çevrili minyatür çiçeklerin olduğu küçük (5-8 cm boyunda) pedinküller atar. Çiçeğin büyüklüğü sadece 1-2 cm’dir, rengi çoğunlukla beyaz veya süt rengindedir, ancak kremsi ve hatta sarı-turuncu çiçekleri olan türler de vardır.
Yaşam alanı
Bucephalandra doğada Endonezya (Malay) takımadalarının bir parçası olan Kalimantan Adasının (Borneo) akarsularında ve tatlı sularında yetişir. Bu bitki hızlı akışı ve temiz suyu sever.
İlk olarak 1858’de Heinrich Wilhelm Schott ve James Motley tarafından keşfedilmiş ve tanımlanmıştır — ancak James Motley’in ölümünden sonra üzerinde neredeyse hiçbir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle, botanik bakış açısından, cins hala kesin bir taksonomiye sahip değildir. 2001’de, bitkilerin büyük ilgi uyandırdığı Avrupa’ya birkaç örnek gelmiştir ve 2013’te Kalimantan’a bir Rus botanik gezisi yapılmıştır, 2016’da ise Bucephalandra cinsinin taksonomik revizyonu, 25 yeni türün hemen tanımlanmasını mümkün kılmıştır.
Farklı su kütlelerinde yetişen örneklerin görünüşü ve diğer özellikleri belirgin bir şekilde farklıdır ve bilim insanları henüz hangi dış özelliklerin münferit türlere ait olduğunu ve hangilerinin yalnızca coğrafi formu ve ırkı tanımladığını belirleyememişlerdir.
Araştırmacılar tarafından tanımlanan Bucephalandra çeşitlerinin çoğu (ve şu anda 30’dan fazla var) isimlerinde “sp.” veya “cf.” işareti vardır; bu, türlerin tam bir tanımlaması olmadığı anlamına gelmektedir.
Bucephalandra türleri
Ticari akvaristler bu cinsi birçok türe ayırmayı çoktan başarmış ve her birine ticari bir isim vermişlerdir. Bu isim, çoğu zaman, belirli bir bitkinin keşfedildiği rezervuarın adından, bazen yaprakların renginden ve şeklinden gelmektedir.
Farklı türler sadece coğrafi kökenle değil, aynı zamanda dış özellikleriyle de farklılık gösterebilir.
B.motleyana “Riam Macam”
Kırmızı-kahverengi bir sap ve etli yeşil yaprakları olan muhteşem bir cinstir. Küçük akvaryumlar için kompakt bir bitkidir.
B.motleyana “Gunung Sumpit”
Parlak yeşil, uçlarda düzgün bir şekilde soluk kırmızı veya kahverengi bir gövdeye dönüşen sivri yaprakları olan oldukça büyük çalılar.
B.motleyana “Riam Seterap”
Koyu yeşil, dar yaprakları olan orta boyda çalılar. Yaprakların kenarları sıklıkla pürüzsüzdür, ancak hafif dalgalı olanları da vardır.
B.motleyana “Kapit”
Parlak yeşil renkteki yuvarlak veya hafifçe uzatılmış yaprakları olan minyatür bir çeşittir.
B. sp. “Arrogant Blue”
Yapraklarının rengi koyu yeşilden indigo tonuna değişen alışılmadık bir varyasyondur.
Bucephalandra sp. “Brownie”
Kırmızımsı bir alt tona sahip dikdörtgen yeşil yaprakları olan bakımı kolay ve yetiştirme konusunda iddiasız bir türdür.
Bucephalandra sp. “Brownie Red”
Bordo yaprakları olan muhteşem bir bitkidir.
Bakım ve besleme
Bucephalandralar akvaryumda yetiştirme konusunda oldukça zahmetsizdirler. Bunlar için su pH seviyesi 5.6 ila 7.4 (ancak bazı türler 5.0 ile 8.0 aralığına dayanabilir), sıcaklık 22 ila 28°C (ancak daha dirençli türler için 20 ila 32°C) ve neredeyse her sertlik seviyesi kabul edilebilir.
En önemlisi, yetiştirme sürecinde en uygun koşulları sağlamak değil, onları keskin değişiklikler olmadan, uzun süre boyunca korumaktır.
Yetiştirme koşulları çok keskin bir şekilde değişirse, bitki, Aroidler ailesindeki birçok türün karakteristik özelliği olan “kriptokorin hastalığının” belirtilerini gösterir. Yetiştirme koşullarında keskin bir değişiklik olduğunda, bitkinin yaprakları sulu hale gelir ve ölür.
Bucephalandralar için bu hastalık en yakın akrabaları olan Kriptokorinler için olduğu kadar yıkıcı değildir. İlk olarak, yapraklar birkaç saat boyunca yavaşça etkilenir — semptomlar zamanında fark edilirse ve bitkiyi önceki koşullara geri getirilirse, yapraklar korunabilir. İkincisi, büyüme için yeterli besin maddelerinin ana kaynağı köksaplarda depolanır, bu da yaprakların zamanla yeniden büyüyeceği anlamına gelir. İyileşmeyi daha rahat hale getirmek için, ışığın biraz kısılmasını ve suyu havalandırmanın güçlendirilmesini öneririz.
Eğer Bucephalandraların doğru bir şekilde gelişmesini ve parlak yaprakları ve narin çiçekleri ile sizi memnun etmesini istiyorsanız, birkaç nüansı dikkate almakta fayda vardır.
- Dikim sırasında kökler toprağa gömülmemelidir; ana kısım yüzeyde bırakılmalıdır. Bitkiyi bir taşa veya odun kütüğüne bağlamak daha iyi olacaktır.
- Yaprakların rengi ve yoğunluğu doğrudan ışığın miktarına bağlıdır. Hemen hemen tüm türler düşük aydınlatmada var olabilir ve büyümeye devam edebilir, ancak görünüm bundan çok etkilenebilir.
- Büyümeyi hızlandırmak için akvaryuma CO2 (örneğin, Tetra CO2 Plus gibi) ve suda çözünen herhangi bir gübre (Tetra Plantamin’i önerebiliriz) ekleyin.
- Bu cinsin bitkileri yosun oluşumuna yatkındır, bu nedenle akvaryumunuzdaki yosun miktarını sürekli olarak izlemelisiniz.
Üreme
Bucephalandraların çoğaltılması, çoğu Anubiasınkine benzer şekilde oldukça basit bir iştir. Sağlıklı ve oldukça büyük bir bitkiye ve ayrıca keskin bir bıçağa ihtiyaç vardır.
Köksapın üzerinde bölme için bir bölge işaretleyin: her iki tarafta en az 4-5 yaprak ve 1-2 büyüme noktası bırakılmalıdır. Daha sonra seçilen bölgede kök 45o‘lik bir açıyla kesilir ve büyümeye ve gelişmeye hazır olan iki yeni bitki oluşturulur.
Ayrılmış örnekleri hemen taşlara ve kütüklere sabitlemenizi önermiyoruz: başlangıç olarak, kök sisteminin restorasyonu ve gelişimi için zaman vermek için bunları toprağa dikmek daha iyi olacaktır.