İnsanlığın deneyimi, küçük ve gösterişsiz doğal türlerin bile büyük fayda sağlayabileceğini defalarca göstermiştir. Bu, Gambusya Balıkları için tamamen geçerlidir. Ölümcül bir hastalık olan sıtmaya karşı mücadeleye olan katkısı hiç de küçümsenemez. Akvaryumların yaygın bir sakini olmasa da, bu küçük işçiden bahsetmeden geçmemek gerekir.
İçindekiler
Genel bilgiler
Gambusya (Gambusia sp.) – Peciliaceae ailesinden ışın yüzgeçli bir balık cinsidir. Şu anda bu balığa satışta ve meraklılarının akvaryumlarında rastlamak oldukça zordur. Bunun başlıca nedeni, balığın mütevazı bir renge sahip olması ve hatta en yakın akrabaları olan Lepisteslere kıyasla çok uzlaşmacı olmamasıdır.
Balıkların küçük boyutu, cinsinin ismine yansımıştır. İsim Küba’da “hiçbir şey” anlamına gelen “gambusino” kelimesinden gelmektedir. “Gambusya avlamak” ifadesi, sivrisinek yakalamak (eli boş dönmek) gibi anlamlara gelir. Bununla birlikte, bu sıradan balık dünya çapında ün kazanmıştır. Balığın doğadaki beslenmesinin temeli, böceklerin, öncelikle de sivrisineklerin larvalarıdır. Bu balıkların küçük bir popülasyonu bile bir göleti sivrisinek larvalarından kısa sürede tamamen temizleyebilir. Bunun için gayri resmi olarak “sivrisinek balığı” adını bile almıştır.
Balıklar, sıtmayla savaşmak için gezegenin birçok tropik bölgesinde iklime alıştırılmıştır. İddiasızlığı ve hızlı üremesi nedeniyle Gambusya buna hızla alışmış ve insanlara paha biçilmez bir yardım sağlamıştır. Balık, yararları nedeniyle ölümsüzleştirilmiştir; Korsika, İsrail ve Soçi’de sivrisinek balığı anıtları vardır.
Bazı soğuk bölgelerinde bile yerel popülasyonlar tespit edilmektedir. Bu durumda balıkların termik santrallerin soğutma havuzlarının ılık sularına doğru çekildiği doğrudur. Gambusya, sazan yumurtalarını ve larvalarını yiyerek ve aynı zamanda yiyecek için gençlerle rekabet ederek gölet çiftliklerine zarar verebilir.
Gambusya, termofilik balıklara dâhildir, ancak su kütlesinde sıcaklığın + 5°C’ye düşmesine dayanabilir. Düşük sıcaklıklarda çamura gömülür, kışı burada geçirir.
Yeni başlayanlar için iyi bir akvaryum balığıdır.
Dış görünüş
Gambusya küçük bir balıktır, dişiler 7 cm’ye kadar büyür, erkekler 4 cm’den uzun değildir. Gövde yapısına göre popüler Lepistes balığına benzerler, ancak erkeklerin muhteşem kuyrukları yoktur. Ağız üstte, gözler büyük, kuyruk yüzgeci yuvarlaktır.
Renkleri göz alıcı değildir, grimsi yeşildir, yüzgeçleri renksizdir. Yanlarda mavimsi bir parıltı görülebilir. Sırt ve kuyruk yüzgeçlerinde küçük siyah benekler vardır.
Cinsel dimorfizm belirgindir: erkekler dişilerden çok daha küçüktür ve anal yüzgeçleri, cinsel ürünleri dişilerin karın boşluğuna sokma organı olan gonopodyum olarak değişmiştir.
Uygun koşullar altında balıklar 2 yıla kadar yaşayabilir, erkekler dişilerden daha az yaşar.
Yaşam alanı
Gambusyanın kökeni Kuzey Amerika’dan gelmektedir, burada Missouri Nehri havzasında yaşamaktadır. Ancak uluslararası sıtmaya karşı mücadele programlarının bir parçası olarak, balıklar gezegenin diğer kıtalarında da yaygınlaşmıştır. Gambusya 1920’de İtalya ve İspanya’nın su kütlelerine getirilmiştir. Ardından Filistin, Filipin ve Hawaii Adaları, Arjantin’de başarılı bir iklime alıştırma deneyimi yaşanmıştır. Gambusya 1920’de Abhazya’ya getirilmiş, buradan tüm Kafkasya’ya, Ukrayna’ya ve Orta Asya’ya yerleştirilmiştir.
Bununla birlikte, Gambusyanın bazı ülkelerden doğal su kütlelerine yerleşmesi dengenin bozulmasına neden olmuştur. Örneğin Avustralya’da bu balıkların beslenmesi ve satışı yasaktır.
Bakım ve yetiştirme
Gambusyanın dayanıklılığı hakkında efsaneler eklenebilir. Şiddetli sıcaklık düşüşlerine (ve hatta ani dalgalanmalara), düşük oksijen içeriğine, zayıf su kalitesine, belirli türlere ve artan tuzluluğa dayanabilir.
Bir grup balığı beslemek için 40 litreden başlayan bir akvaryuma ihtiyaç olacaktır. Filtre ve hava motorunun olması akvaryumun bakımını kolaylaştıracak ve balıkların hayatını daha rahat hale getirecektir. En az 5-6 bireyden oluşan sürüler halinde beslemek uygun olacaktır. Daha az sayıda balık uyuşuk hale gelecektir ve hızla ölebilir. Korktuklarında bazen toprağa gömülme girişimleri gözlenir (doğada böyle yaparlar).
Kimyasal olarak nötr olan herhangi bir toprağı kullanabilirsiniz, Gambusyalar için bunun büyüklüğü önemli değildir. Akvaryumu bir biyotop veya bitki akvaryumu stilinde tasarlamak iyi olacaktır, çünkü bu göz alıcı olmayan balık, doğal dekorların olduğu akvaryumlarda daha iyi görünecektir. Akvaryumu çeşitli süslemelerin yardımıyla hazırlamak ve çok sayıda barınak sağlamak önemlidir, çünkü Gambusyalar barışsever bir karaktere sahip değildir.
Balık çok çeşitli su parametrelerinde hayatta kalabilir: Sıcaklık= 15-24°C, pH= 6.0-8.0, GH 30’a kadar. Haftalık olarak hacmin % 30’una kadar haftalık su değişimi gereklidir.
Uyumluluk
Gambusya sakin bir komşu olarak adlandırılamaz. Çoğu zaman diğer balıkların ve akrabalarının yüzgeçlerini ısırmaya eğilimlidirler, bu nedenle, uzun yüzgeçli komşular (Japon Balığı, Lepistesler) için arkadaş seçerken, onları listeden çıkarmak doğru olacaktır. Kardinaller, Zebra Balığı, Sumatran ve Ateş Barbuslar Gambusyalarla oldukça iyi geçineceklerdir.
Büyük veya agresif balıkların olduğu bir akvaryuma konulmamalıdırlar, Gambusyalar yırtıcıların kolay avları haline gelecektir.
Gambusyanın yemlenmesi
Gambusya beslenme konusunda oldukça iddiasızdır. Doğadaki beslenmeleri esas olarak küçük kabuklulardan ve böcek larvalarından oluşurken, akvaryumdaki balıklar kaliteli kuru yiyecekleri yemekten memnun olacaklardır. Örneğin, özellikle Lepistesler ve diğer canlı doğuran balıklar için tasarlanmış olan, balıkların sağlığını, renlklerinin parlaklığını ve canlılığını koruyan dengeli bir yem olan Tetra Guppy mini pulları denemek mümkündür. TetraMin pul veya Tetra Micro Crisps mikro cipsler iyi bir alternatif olacaktır. Rahat sindirim için periyodik olarak balıkları Tetra Phyll veya TetraPro Algae gibi bitki temelli bileşenlerle beslemek gerekir.
Canlı veya donmuş gıdalarla besleme, akvaryuma tehlikeli enfeksiyonlar veya parazitler bulaştırma riski taşır, bu nedenle Gambusyalara en sevdikleri lezzetleri ikram etmek istiyorsanız, evcil hayvanlarınızın kesinlikle keyif alacağı besleyici bir jöle içindeki kan kurdu olan Tetra FreshDelica Bloodworms’u deneyin.
Üreme ve çoğaltma
Diğer canlı doğuran balıklar gibi, Gambusyanın da akvaryumda çoğaltılması zor değildir. Balıklarda döllenme içseldir ve bağımsız beslenebilen tamamen oluşmuş yavrular doğarlar. Bununla birlikte, Gambusyaların küçük bir özelliği vardır: balık kendisini tehdit altında hissettiğinde, doğumu geciktirebilir. Bu nedenle, 1 erkek başına 3-4 dişi oranını korumak gerekir. Bu durumda, erkeklerin rahatsız edici kurlarından kaynaklanan stres azalır.
Hamile bir dişiyi ayrı bir akvaryuma yerleştirmek ve yavruların ortaya çıkmasından sonra ayırmak iyi olacaktır, çünkü yeni anne hiç vicdan azabı çekmeden yavrularını yiyebilir. Yavruların sayısı 15 ila 100 arasında değişir. Bir dişi bir yılda yedi nesle kadar yavru üretebilir.
Yavrular yeterince büyüktür, bu nedenle doğumdan itibaren TetraMin Baby gibi gençler için kaliteli kuru gıdalarla beslenebilirler.