KAYA KARİDES – “YELPAZELİ” BİR KABUKLU

Kaya Karides

Kaya Karidesler ilginç bir akvaryum sakinleri grubudur. Bunlar sadece kabukluların büyük temsilcileri değildir, aynı zamanda yiyecekleri yakalama konusundaki alışılmadık yetenekleriyle de büyüleyen hayvanlardır. Peki bu nedir? Cevabı makalemizde bulacaksınız.

Genel bilgiler

Kaya Karides (Atyopsis moluccensis), Athiopsis, Orman Karidesi, Muz Karidesi veya Bambu Karides gibi farklı ticari isimler altında bulunabilen büyük bir tatlı su karidesidir.

Bu kabukluların önemli bir özelliği, inanılmaz yiyecek yakalama yöntemleridir. Karideslerin bacaklarının ilk iki çifti avını sanki sudan süzüyormuş gibi yakalayıp tutan çok sayıda küçük kancası olan bir yelpaze şeklindedir. Karidesler doğada mikroorganizmaları, küçük yiyecek parçalarını avlarlar.

Bu “kabuklular” çoğu tropikal balık türüyle oldukça iyi bir şekilde uyumludurlar.

Kayalar en büyük akvaryum karidesleridir. Bazı bireylerin büyüklüğü 10 cm’ye ulaşabilir.

Dış görünüş

Kaya Karideslerinin gövde şekli uzamıştır, muz şeklindedir. Yetişkinler 6-10 cm uzunluğa kadar büyüyebilir. Dişiler erkeklerden daha büyüktür.

Kayalara, akıntıda durabilmeleri için büyük bir gövde gereklidir, bu aynı zamanda ön ayak çiftindeki özel kancalarla da kolaylaştırılır. Ne de olsa kendileri için uygun bir yer seçerek ve yiyeceğin “ağa” dolanmış olarak kendilerine gelmesini bekleyerek yiyecek bulurlar.

Kaya Karidesin yakalayıcı uzuvları
Kaya Karidesin yakalayıcı uzuvları

Avın yakalanması mutasyona uğramış olan uzuvların yardımıyla gerçekleşir. Bunlar, bir dizi yoğun kılların olduğu iki yarım küreden oluşurlar. Küçük organizmalar veya yem parçaları kılların arasında sıkışır ve karidesler bunları güvenle ağızlarına gönderirler. Dahası, uzuvların çalışması dönüşümlü olarak gerçekleşir, biri avını yakalarken, ikincisi onu ağız deliğine gönderir.

Kaya Karideslerin rengi son derece çeşitlidir. Kum rengi, kahverengi, yeşil, sarımsı olabilirler. Renk çeşitli faktörlere bağlıdır: avlanma yeri, beslenme özellikleri, akvaryumun genel renk tasarımı. Akvaryuma yerleştirildikten sonra karidesin hangi renkte olacağını tahmin etmek oldukça zordur. Kabuğun üst kısmında beyaz veya soluk sarı bir şerit uzanır.

Akvaryumdaki ömrü 1-2 yıldır.

Yaşam alanı

Kaya Karidesin anavatanı Güneydoğu Asya adalarıdır. Kabuklular yavaş akıntılı, dipleri kayalık olan ve az sayıda bitkinin bulunduğu nehir havzalarında büyük gruplar halinde yaşarlar.

Cinsler

Afrika Filtre Karidesi – Vampir karides (Atya gabonensis)

Akvaryumlarda yaygın olan başka bir kaya türüdür. Batı Afrika’daki Atlantik Okyanusuna akan kayalık nehirlerde yaşar.

Maksimum gövde boyu 15 cm’dir.  Gövdesinin rengi oldukça çekicidir: genellikle mavidir, ama aynı zamanda pembe ve bej olanlara da rastlanır. Beslenme şekli tamamen Muz Karideslerinkine benzer – kaya, küçük hayvanları ve yiyecek parçalarını yayılan yelpaze ayaklarıyla yakalar.

Herhangi bir sertlik seviyesindeki sıcak ve hafif asidik suyu tercih eder.

Beslenmesinin temeli döküntüler, mikroorganizmalar, küçük algler, ezilmiş kuru yemlerdir.

Akvaryumun diğer sakinleriyle iyi geçinen barışsever kabuklulardır. Larvaların tuzlu suda gelişmesi gerekliliği üremeyi engeller.

Afrika Filtre Karidesi
Afrika Filtre Karidesi

Bakım ve besleme

Kayalar oldukça büyük karideslerdir. Küçük bir grubun beslenmesi için önerilen akvaryum hacmi 60 litreden başlayan akvaryumlardır. Kabın dibine uygun herhangi bir nötr toprak konulur.

Akvaryumda Muz Karidesler
Akvaryumda Muz Karidesler

Akvaryumu büyük bitkiler, taşlar, odun kütükleri ile dekore etmek gerekir. Bunları filtrenin çıkışıyla aynı hatta olacak şekilde yerleştirmek iyi olacaktır. Böylece, karideslerin sıraya dizilmeleri ve uçuşan yiyecekleri yakalamaları rahatlıkla izlenebilir. En iyi yer için bireyler arasındaki çatışmalar da bir o kadar eğlencelidir

Yiyecek yakalama sürecinde Kaya Karides
Yiyecek yakalama sürecinde Kaya Karides

Kaya Karidesler canlı bitkileri severler, Anubiaslar, Ekinodoruslar, Kriptokorinler vb. gibi geniş yapraklı türler çok uygundur.

Akvaryuma, ölçülü bir akım oluşturacak olan uygun bir filtrenin takılması gereklidir. Suyu havalandırmak için bir hava motoruna ihtiyaç olacaktır.

Besleme için en uygun parametreler: T = 22-28°C, pH = 6.0-7.5, GH = 4-8.

Kayalar sudaki azotlu bileşiklerin içeriğine karşı çok duyarlıdır, bu nedenle akvaryum hacminin %20’sine kadar düzenli su değişimi yapılması gereklidir. Karidesleri yeni akvaryumlara yerleştirmemekte fayda vardır, bunlar istikrarlı su parametrelerini severler.

Bu kabuklular çoğunlukla geceleri aktiftir.

Uyumluluk

Kaya Karidesler en mükemmel komşulardan bazılarıdır. Barışsever bir mizaca sahiptirler ve sakin balık türleriyle birlikte yaşayabilirler. Lepistesler, Zebra Balıkları, Neonlar, Tetralar, Antistruslar, vb. Kayalar diğer karides türleriyle iyi geçinirler – Amanolar, Kirazlar.

Canlı bitkilere de zarar vermezler, bu nedenle bitki akvaryumları için uygundur.

Ancak, büyük Cikletlerle, Barbuslarla ve Tetraodonlarla birlikte beslenmeleri önerilmez.

Kaya Karideslerin yemlenmesi

Kayalar yelpaze ayaklarının yardımıyla, sudaki döküntüleri, mikroorganizmalari ve algleri yakalayabilirler. Ancak, sudaki planktonik organizmalar yeterli olmayabilir, bu nedenle karideslerin ek olarak yemlenmeleri gerekir.

Beslenme özellikleri göz önüne alındığında, karidesler için geliştirilen çoğu yem, Kayalari beslemek için uygun değildir. TetraMin gibi pul şeklindeki kaliteli kuru yemler kendilerini kanıtlamışlardır. Bunların önceden az miktarda suya batırılmaları gerekir, bundan sonra elde edilen bulamaç filtre çıkışının yakınına serpilir. Kayalar bu tür yemleri yemekten memnun olacaklardır. Balık yavruları için üretilmiş olan kıyılmış yem TetraMin Baby de kullanılabilir.

Kayalar ön uzuvlarındaki özel kıllar yardımıyla beslenirler
Kayalar ön uzuvlarındaki özel kıllar yardımıyla beslenirler

Üreme ve çoğaltma

Ev koşullarında Karidesi üretmek çok sorunlu bir süreçtir.

Larvalar, doğada yumurtadan çıktıktan sonra, akıntıyla tatlı suyun deniz suyuna karıştığı nehir ağızlarına taşınırlar. Larva burada gelişir ve genç bir karidese dönüşür, içgüdülere uyarak tatlı suya geri döner.

Kaya Karideslerde cinsel olgunluk, 3-4 cm’lik bir boyuta ulaştıklarında ortaya çıkar. Yumurta yaklaşık bir ay boyunca gelişir, bu süre içinde dişinin kuyruk bacaklarında durur. Kuluçka tamamlandıktan sonra, en fazla 1 mm’lik küçük larvalar dünyaya gelir. Larvaların gelişmesi için tuzlu suya ihtiyaç vardır, ancak yetişkinler tuzluluğun artmasına tahammül etmezler. Bu nedenle, Muz Karidesleri üretmenin tek yolu, yumurtadan çıktıktan hemen sonra larvaları yakalamak ve tuzlu su akvaryumuna aktarmaktır. Ancak yenidoğanların büyüklüğü göz önüne alındığında, bu iş  neredeyse imkansız hale gelmektedir. Bu kadar küçük larvalar için doğru yiyeceği bulmanın son derece zor olduğu gerçeğinden bahsetmiyoruz bile.

Bu nedenle, Kaya Karidesleri çoğunluğu doğal su kütlelerinde yakalanan vahşilerdir.