Akvaryum balıkları arasında oldukça sıra dışı bir gövde şekline sahip birçok türe rastlamak mümkündür. Bu tür sakinler akvaryuma değer katarlar ve egzotik tür severler için değerlidirler. Makalemizde, ev akvaryumlarında bulunabilecek Afrika balık faunasının muhteşem temsilcilerinden birini ele alacağız.
İçindekiler
Genel bilgiler
Buchholzi Pantodon veya Afrika Kelebek Balığı (Pantodon Buchholzi), Osteoglossiformes takımı içinde Pantodontidae familyasındaki parlak gözlü bir tatlı su balığıdır. Cinsinin tek türüdür. Bu balık gerçek bir “yaşayan fosil” olarak kabul edilebilir, çünkü bilim adamlarına göre görünüşü yüz milyon yıldır değişmemiştir.
Adını sıra dışı görünümünden almıştır. Su yüzeyinde yüzerken, iyi gelişmiş göğüs yüzgeçlerini yayar. Yukarıdan bakıldığında bir kelebeğin kanatlarına çok benzemektedir. Cinsin Latince adı, bu küçük balıkların sıra dışı çenelerindeki küçük dişlere atıfta bulunan “tam dişli” olarak çevrilebilir.
Afrika Kelebek Balıkları doğada muğlak bir yaşam tarzı sürerler. Temel olarak onları diyetlerinin temelini oluşturan böcekleri ve larvaları aramak için suyun yüzeyinde yüzerlerken görmek mümkündür. Bu aktivitede balığa birkaç adaptasyon yardımcı olur:
- Yüzgeçlerin özel şekli, suyun yüzeyinde yavaşça yüzmesine veya hareketsiz kalmasına olanak sağlar. Bu, koruyucu renkleriyle birleştiğinde, balıkları yukarıdan bakıldığında neredeyse görünmez kılar;
- Afrika Kelebek Balığının gözleri su seviyesinin üzerine çıkabilir, böylece avın kontrolü aynı anda iki ortamdan gerçekleştirilmektedir;
- Kelebek Balıklarının derisinde, su yüzeyindeki en ufak dalgalanmaları bile algılayabilen bir dizi reseptör vardır;
- Yoğun bir kan damarı ağıyla kaplı yüzücü keseleri sayesinde atmosferik havayı soluyabilir;
- Avlarını yakalarken ve yırtıcılardan kaçarken sudan atlayabilir ve 2-3 metreye kadar olan bir mesafeyi aşabilirler;
- Özel bir çene yapısına sahiptirler. Ağız geniş bir şekilde açılabilir ve çenelerinde çok sayıda küçük diş bulunur. Böyle bir tuzağa düşen bir böceğin kurtulma ihtimali yoktur. Bu aynı zamanda balıkların çok büyük avlarını yutmasına da olanak sağlar. Benzer bir özellik Pantodonların akrabaları olan Arowanalarda da görülmektedir.
Balıkların barışçıl doğası göz önüne alındığında, genel bir akvaryum için iyi bir seçim olacaklardır. Gerçek şu ki, akvaryum ve komşularına ilişkin bazı gereklilikleri hesaba katmak gerekir.
Dış görünüş
Afrika Kelebek Balığının görünümü oldukça sıra dışıdır. Gövdesi yanlardan basıktır ve baş ve sırt yukarıya doğru hafifçe düzleşmiştir. Akvaryumda maksimum boyu 10 cm’dir. Ağız üsttedir, büyüktür ve çok sayıda küçük diş vardır.
Göğüs yüzgeçleri iyi gelişmiştir. Balıklar sakin olduklarında bu yüzgeçleri bir kelebeğin kanatları gibi yayarlar. Yüzgeçler kamuflaj işlevini yerine getirirler (yukarıdan bakıldığında, balık yüzen bir yaprak gibi görünür) ve avlarına atlamaları için yardımcı olurlar. Karın yüzgeçleri, tabana ince bir zarla bağlanan uzun, ipliksi ışınlara sahiptir. Balık yüzerken, bunları aşağı doğru yayar. Sırt yüzgeci kısadır ve kuyruğa doğru kaymıştır. Anal yüzgeç büyüktür, erkeklerde bir kısmı bir çiftleşme organına dönüşür.
Afrika Kelebek Balığının rengi parlaktır denilemez. Tam tersine, her şey balıkların doğada mümkün olduğunca görünmez olmasını sağlamak için uyarlanmıştır. Vücudun ana rengi çikolata-bronzdur, altın renginde benekleri ve damarları vardır. Yüzgeçler pembemsi bir renk tonuna sahiptir, çok sayıda çizgileri vardır.
Ömrü yaklaşık 5 yıldır.
Yaşam alanı
Afrika Kelebek Balığı, Batı Afrika topraklarında Kongo Nehri Havzasında geniş bir şekilde yayılmışlardır. Kongo Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Nijerya, Gabon, Sierra Leone’de bunlara rastlamak mümkündür.
Balık hızlı akışı sevmez, bu nedenle yüksek tanen içeriği nedeniyle yoğun bitki örtüsüne ve karanlık sulara sahip göllerde, göletlerde ve bataklıklarda yaşar.
Bakım ve besleme
Afrika Kelebek Balığı için bir akvaryum seçerken, geniş bir yüzey alanına sahip yüksek olmayan kaplara odaklanmak gerekir. Bir çift balık için 40 litrelik bir akvaryum yeterli olacaktır. Bu evcil hayvanların yeterince yükseğe atlayabildiğini unutmamak gereklidir, bu yüzden mutlaka bir kapak olmalıdır. Su yüzeyi ile kapak arasında 5-10 cm boşluk bırakılması önerilir.
Yaşamlarının çoğunu suyun yüzeyinde geçirirler. Bu nedenle zemin toprağının boyutu ve yapısı onlar için özel bir rol oynamaz. Genellikle bitkilerin veya komşu balıkların ihtiyaçlarına odaklanırlar. Kum, küçük çakıl taşları, Tetra ActiveSubstrate pişmiş kilden yapılmış özel hafif taban toprağı kullanılabilir. Doğal taşlar, kütükler dekor olarak kullanılabilir, ancak bunlar, balıkların yüzeye yakın serbest yüzmesini engellemeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Akvaryuma, Nymphaea, Dev Vallisneria vb. gibi yaprakları suyun yüzeyinde yüzen bitkileri dikmek çok önemlidir. Pistia, Riccia ve benzeri yüzen bitkilere de ihtiyaç vardır, ancak bunlar yüzey alanının yarısından fazlasını işgal etmemelidir.
Pantodon Buchholzi’nin bulunduğu kaptaki su akışı en aza indirilmelidir. Bu durum filtre ve hava motoru seçiminde göz önünde bulundurulmalıdır. Aydınlatmanın hafif olması tercih edilir.
Suyun % 20’sinin her hafta taze su ile değiştirilmesi gereklidir. Bu amaçla musluk suyu kullanıyorsanız, suya Tetra AquaSafe su düzenleyici eklemek gereklidir. Tetra AquaSafe balıklar için tehlikeli olan kloru ve ağır metalleri anında giderecektir. Tetra Torumin’in kullanımı ve araçları faydalı olacaktır. Bu, doğal turba özü sayesinde akvaryumda “karanlık” su etkisi yaratır, böylece bakım koşullarını doğal olanlara yakın hale getirir.
Besleme için optimum su parametreleri: T= 22-30°C, pH= 6.5-7.5, KH<20.
Uyumluluk
Pantodon Buchholzi hem genel hem de bir tür akvaryumunda tutulabilir, çünkü balıklar diğer sakinlere karşı saldırganlık açısından farklılık göstermez. Sadece suyun yüzeyinde yaşayan türler istisnadır: Afrika Kelebek Balıkları bölgelerini yabancılarla paylaşmayı sevmezler.
Fakat en iyi komşular, su sütununda ve dipte yaşayan türler olacaklardır. İşin aslı, bunların orantılı olmaları gerekir, çünkü Pantodon Buchholzi ağzına sığacak her şeyi kesinlikle yiyecektir. Tetralar, Apistogramlar, Koridorlar, Botialar, Akantoftalmuslar, Nannostomuslar, Antistruslar Afrika Kelebek Balıkları için uygun komşular olacaklardır.
Ancak balıkların kendileri, örneğin yüzgeçleri yolmayı sevenlerden; örneğin Sumatran Barbuslarından muzdarip olabilirler.
Afrika Kelebek Balığının beslenmesi
Afrika Kelebek Balıkları azami derecede su yüzeyinden yemek yemek için adapte olmuşladır. Ne yazık ki, balıklar her zaman kuru yemlere alışmazlar. Onları Tetra Cichlid Sticks veya Tetra Betta LarvaSticks yüzen granüllerine veya yüzen TetraMin Flakes pullarına alıştırmayı denemek mümkündür. Ancak çoğu zaman canlı yem böceklerini kullanmak gerekir.
Üreme ve çoğaltma
Afrika Kelebek Balığının ev koşullarında çoğaltılması çok basit değildir, ancak mümkündür. Bunun için yaklaşık 40 litrelik ayrı bir yumurtlama kabına ihtiyaç olacaktır. Bunun içine bir hava filtresi (Tetra BrillantFilter) ve bir ısıtıcı takılır. Yüzeyde çok sayıda yüzen bitki bulunmalıdır.
Erkek birey anal yüzgecin üzerindeki kesikle ayırt edilebilir. Ayrıca, dişiden daha küçüktür, ancak rengi dişinden daha parlaktır.
Bir çift üreticinin yumurtlama kabına yerleştirilmesinden sonra 3 hafta içinde su seviyesi kademeli olarak azalır, bu süre sonuna kadar suyun yarısından fazlası gitmiş olmalıdır. Bu durumda, suyun 26-28°C’lik bir sıcaklıkta hafif asidik olması çok iyi olacaktır. Sıcaklığın kademeli olarak 23°C’ye düşmesini sağlayacak olan soğuk suyun eklenmesi yumurtalamaya teşvik edecektir. Tüm bu manipülasyonlar, yumurtlamanın doğada meydana geldiği dönem olan yağışlı mevsimin başlangıcını taklit etmek için yapılır.
Kural olarak, Afrika Kelebek Balığının çiftleşme oyunları akşam veya gece görülür. Erkek dişiyle birkaç çiftleşme yapar, bundan sonra dişi artık döllenmiş olan yumurtayı bırakır. Erkeğin cinsel ürünleri uzun süre bir dişinin gövdesinde kalabilir.
Bir dişinin doğurganlığı yaklaşık 100 yumurtadır. Yumurtalar sudan hafiftirler ve yüzeye çıkarlar. Pantodonlarda ebeveynlik içgüdüsü yoktur, bu nedenle yumurtanın hemen ayrı bir kaba aktarılması veya üretici balıklardan uzak tutulması tavsiye edilmektedir.
Yumurta inkübasyonu 2-3 gün sürer. Dünyaya gelen larvalar bir süre yumurta sarısı içeriği ile beslenirler ve daha sonra kendi kendilerine beslenmeye geçerler. Balıklar 12-15 aylık olduklarında cinsel olgunluğa erişirler.