Ciklet ailesi kendi içerisinde çeşitlilik göstermektedir. Bu aile içerisinde hem çok büyük balıkları hemde küçük balıkları görmeniz mümkündür. Cüce Apistogram Cikletler ikinci gruba aittir ve bu bağlamda en güzel akvaryum balıklarından biridir. Balıkların fiziki güzellikleri haricinde sakin halleri, ilginç davranış biçimleri onları diğerlerinden ayırmaktadır. Bunun yanında boyutlarına göre oldukça gelişmiş bir zekâya sahiptirler.
İçindekiler
Genel Bilgiler
Apistogramlar, Güney Amerika su kaynaklarında yaşayan Cikletlerin ışın biçimli yüzgeçlere sahip bir türünü oluşturmaktadır. Bu balıkların diğer balıklardan ayırt edebileceğimiz en büyük özelliği boylarının ufak olmasıdır. Genellikle 7 cm üzerinde olmazlar. Gökkuşağı renklerinde vücutları vardır. Özelikle yetişkin erkeklerde bu gösterişli özellik daha da baskındır. Dişiler ve yetişkin olmayan balıklar daha sade görünüme sahiptirler.
Bu ailenin Latince ismine değinecek olursak; “Apisto” kelimesi “değişken” ve “gramme” kelimesi ise “hat ya da çizgi” anlamına gelmektedir. Bunun nedenini şu şekilde açıklayabiliriz: Balıkların yan taraflarında bulunan çizgiler (sudaki hareketi sağlayan organ) yani balığın başından kuyruğuna kadar olan kısım her balıkta kendine has bir görünüm sergileyebilir. Bu uzantının hatları bazı durumlarda pek fark edilebilir netlikte olmayabilir.
Balıkların evrimleri ile alakalı bilgiler defalarca değişikliğe uğramıştır. Bu bağlamda türler kendi aralarında oldukça fazla isim değişikliğine uğramıştır.
Doğal koşullar altında Apistogramlar, zayıf akıntılı, zemininde kum örtüsü ve çok miktarda su bitki örtüsü olan küçük akarsuları tercih etmektedirler. Bu balıkların beslenme noktaları kıyıya yakın sığ bölümlerdir. Bu bölümlerde balıklar kendilerini avlamak isteyenlerden saklanırlar. Küçük boyutlarına rağmen Apistogramlar, çoğu Cikletler gibi kendi bölgelerini oluşturan balıklardır. Belli bir alanda yerleşim kurduktan sonra benzer türün diğer üyelerinden dahi o bölgeyi kıskanırlar ve koruma altına alırlar. Davetsiz misafirler hızlı bir biçimde oradan uzaklaştırılır. Sadece kovma ve korkutma maksatları vardır. Diğer balıklara asla zarar vermezler.
Apistogramlar küçük yırtıcılardır. Esas olarak böcekler, planktonlar ve suyun içerisinde bulunan diğer döküntülerden besinlerini alırlar.
Boyutları ve renkleri nedeniyle en popüler akvaryum balıklarından biridir. Ancak beslenme koşulları konusunda oldukça özen gösterilmesi gerekir. Bu nedenle bu balık türünü beslemeye başlamadan önce akvaristlik ve balık bakımı ile ilgili tecrübe sahibi olmak gerekmektedir.
Dış görünüş
Apistogramlar orta derecede uzun ve yanlardan basık bir gövdeye sahiptirler. Sivri bir baş yapısı ve büyük gözleri bulunmaktadır. Bu Cüce Cikletlerin boyları 3 cm ile 12 cm arasında değişmektedir. Erkekler dişilerden daha büyüktür.
Sırt yüzgeci 14-18 adet uzantı biçimindedir. Bu uzantıların uçları sivri olabilir ve arka yüzgeçler genellikle uzamaktadır. Göğüs yüzgeçleri neredeyse görünmezdir ve yuvarlak bir biçime sahiptir. Karınları genellikle uzundur. Balıkların anal yüzgeçleri genel olarak 3-6 arasında uzantıdan oluşmakta olup uzun bir yapıya sahiptir. Kuyruk üçgen veya yuvarlak olabilir. Dışta bulunan uzantılar genelde diğerlerinden daha uzun olduğundan neşter biçiminde bir görünüme sahiptir. Vücuttaki pullar kontrast yapıda oldukları için rahatça seçilebilmektedirler. Yanlarda bulunan şeritler sırta doğru uzanır vaziyettedir. Bunların biçimleri türlere göre değişiklik göstermektedir.
Apistogramların en önemli özelliği renkleridir. Parlak ve canlı renklere sahiptirler. Bu nedenle boyları ufak olmasına rağmen diğer balıklar arasında fark edilirler. Gövdeleri genellikle yüzgeçleri ile zıt renkler oluşturmaktadır. Diğer bir taraftan canlı hatlar ya da canlı siyah çizgiler barındırmaktadırlar. Salınımlı yüzgeç formları üreticilerin çalışmaları neticesinde elde edilmiştir.
Vücutlarında hemen her renk ile karşılaşmak mümkündür. Sarı mavi, turkuaz gibi renklere sahip olabilirler. Bunların birçok üretim formu bulunmaktadır. Örneğin, Ramirezi Electric Blue Apistogramı tek ton bir neon renge sahiptir.
Apistogramların renk yoğunluğu doğrudan ruh hallerine bağlıdır. Üreme dönemlerine yakın evrelerde erkek balıklar en görkemli halleriyle karşımıza çıkarlar. Balıklar saldırgan oldukları durumda yan kısımları ve karınları koyu bir ton almaktadır.
Bu balık ailesinde cinsiyetler arasındaki farklılıktan söz edilebilir. Erkekler dişilere göre daha iri ve gösterişlidir ayrıca daha uzun ve keskin yüzgeçlere sahiptirler.
Normal koşullarda bu balıkların beklenen yaşam süresi 3 ila 5 yıl arasında değişmektedir.
Beslenme ortamı
Bu balık türünün ana vatanı Güney Amerikadır. Bu balık ailesinin çeşitli türleri ile Venezuella’dan Bolivya’ya ve Güney Brezilya’ya kadar geniş bir bölgede karşılaşmak mümkündür.
Bu balıklar daha çok tropikal özellik taşıyan ve nemli bir ortam olarak kabul edilebilecek olan Ilanos isimli bölgede hayatlarını devam ettirmektedirler. Bu tür bölgeler genellikle yüksek sıcaklıklarla kendini göstermektedir. Bu nedenle buradaki su kaynaklarında su sıcaklığının 30°С seviyelerine ulaşması nadir görülen bir durum değildir. Bu bağlamda adı geçen balıkların sıcak ortamları sevdiğinden söz edebiliriz.
Bu balıklar, suların kıyı bölümlerinde sığlık kısımlarda, su bitkileri ve çalılıkların arasında yaşamaktadırlar. Apistogramın genel olarak yaşama ortamı 10-15 cm derinliğindeki suları kapsamaktadır.
Apistogram türleri
Apistogram Ramirezi (Mikrogeophagus ramirezi)
Akvaryumcuların en fazla rağbet ettiği türlerin başında gelmektedir. Doğal olarak Venezuela ve Kolombiya’da bulunur. Azami büyüklüğü 5 cm civarındadır.
Ana gövde rengi sarımsı bir kırmızıdır, kuyruğa daha yakın yerde maviye dönüşür. Solungaçların arkasında, yani sırt bölgesine yakın kısımda koyu renkli benekler bulunmaktadır. Gözlerin yuvarlakları kırmızı renktedir. Gözlerinin içerisinden koyu renkli yatay çizgiler geçmektedir. Yüzgeçler mavi noktalı altın veya kızıl tonlara sahiptir. Bunların birkaç türde elde edilmiş biçimi bulunmaktadır. (Bunlar balon, vual, electric blue türleridir)
Bu türün bakımı için büyüklüğü 40 litre ve üzerinde bulunan akvaryumlar tercih edilmelidir. İçerisinde kirlilik olmayan, yumuşak ve hafif asitli su ortamından hoşlanırlar. Barışçıl balık türleriyle iyi iletişim içindedirler.
Apistogram Ramirezi Electric Blue (Mikrogeophagus ramirezi var «Electric Blue»)
Üreticilerin dikkatli çalışmaları neticesinde elde edilen Apistogram Ramirezi ailesinin yapay bir türü olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Bu türün diğerlerinden ayrılan en belirgin özelliği vücudunun büyük bir kısmını kaplayan mavi renktir. Sadece başında kahverengiden turuncuya varan bir tonu vardır, gözlerin irisi ise kırmızıdır. Bu balıklardan bir kaç tanesi bir araya geldiğinde akvaryumda çok etkileyici bir görüntü oluşturmaktadır. Bu balıkların azami büyüklükleri 6 cm civarındadır. Dişiler erkeklerine göre daha mütevazı renklere sahiptirler. Balıkların bakımı için 40 litre ya da daha büyük kapasiteye sahip bir akvaryum kullanmak gerekmektedir. Balıkların suyu yumuşak ve asit dengesi yerinde olmalıdır. Sakin yapıya sahip diğer balık türleriyle iyi geçinmektedir.
Vualli Apistogram
Bu da aynı biçimde üreticilerin ıslah çalışmaları sonucunda elde edilmiş olan yapay bir türdür. Çok iyi gelişmiş uzun yüzgeçlere sahiptirler. Onların bu durumları bakım koşullarının bir derece sınırlı hale gelmesine neden olmaktadır. Örneğin, dekorasyon yaparken keskin kenarlı süslemeler kullanamazsınız. Bazı balık türleri ile yaşamaya uygun değildirler. Örnek olarak yüzgeçleri ısırmaktan hoşlanan bir tür olan Sumatran Barbusu ile bir arada tutmak uygun değildir.
Apistogramma Agassizi (Apistogramma Agassizi)
Amazon Nehrinin orta kısımlarında yaşamaktadırlar. Azami boyutları 8 cm civarındadır. Balıkların renkleri oldukça farklılık göstermektedir. Ana gövde rengi yeşile yakın bir tonda olabileceği gibi mavi ya da kahve tonlarında da olabilir. Balıkların karın kısımları sarı ya da pembe renkte olabilmektedir.
Balığın kuyruğunun orta uzantıları kenarlara göre daha uzundur. Bu nedenle kuyruğun biçimi eşkenar dörtgeni (baklava dilimi) andıracak bir biçimdedir. Tüm vücut boyunca yatay koyu bir şerit uzanır, kafada çok sayıda turkuaz leke bulunur.
Bu balıkların bakımı için 40 litre ya da daha büyük kapasiteye sahip bir akvaryum kullanmak gerekmektedir. Apistogramlar arasında en dayanıklı tür olarak kabul edilir. Suyun yumuşak ve asidik olması gerekir. Bu balıklar genel olarak barışçıl balıklardır. Fakat özellikle üreme dönemlerinde davetsiz misafirleri kovma çabaları mevcuttur.
Erkeklerin yumurtlamaya hazır olmayan dişilere karşı saldırgan oldukları akılda tutulmalıdır. Bu nedenle, balıkları ancak yumurtlamaya hazır olduklarından tam olarak emin olduktan sonra salmak gerekmektedir.
Borelli Apistogramı (Apistogramma Borellii)
Güney Brezilya, Paraguay ve Kuzey Arjantin’de bulunmaktadır. Maksimum boyut 7 cm’dir. Çok renkli bir türdür. Bu balığın renkleri yaşadığı bölgenin koşullarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Genellikle mavi ve sarı tonları vardır, kafasındaki turkuaz benekleri ise baskındır. Yüzgeç uzantılarının dip kısımları genellikle mavi tonlarda olup, yüzgeçlerin kendisi ise sarı renktedir. Yumurtlama sırasında erkek ve dişilerin rengi hemen hemen aynı olur, sadece yoğunluk olarak farklılık gösterebilirler.
Borelli Apistogramı, geniş bir alana ihtiyaç duyan çok eşli bir türdür. Bu nedenle 50 litrelik akvaryumları tercih etmek en iyisidir. Diğer apistogramlar gibi bu tür de yumuşak, asidik ve ılık bir suya ihtiyaç duyar.
Kakadu Apistogramı (Apistogramma Cacatuoides)
Brezilya ve Bolivya’da bu balık türüne rastlanmaktadır. Bu tür, diğer akrabalarından kolayca ayırt edilir. Her şeyden önce, Kakadu Apistogramları diğer türlerden daha büyüktür ve uzun bir gövdeye sahiptir. Erkekler 8 cm, dişiler ise yaklaşık 6 cm boyutlarına kadar gelişirler. Erkek ve dişiler arasında görünüm olarak farklılıklar mevcuttur. Erkekler sadece daha büyük ve daha parlak renkli olmakla kalmaz, aynı zamanda sırt yüzgecinin uzun ve keskin uzantılarıyla ayırt edilirler ve bu da onların papağana benzemesine yol açar. Balığın rengi değişkendir. Ana gövde rengi gri, bazen yeşilimsi bir renk tonu ile bezenmiş durumdadır. Yanlarda geniş koyu bir şerit bulunmaktadır. Yüzgeçler, siyah lekeler ile ateşli turuncudan kırmızıya kadar olabilir. Anal ve pelvik yüzgeçler maviden sarıya doğru renklere sahiptir.
Bu balıkların bakımı için en az 70 litrelik bir akvaryuma ihtiyacınız vardır. Yüksek kaliteli filtrasyon ve havalandırma sağlamak gereklidir. Akvaryumun içinde fazlaca barınak oluşturmanız faydalı olacaktır. Su, hafif asidik ila nötr arasında olmalıdır. Suyun sertlik derecesi 19 dGH seviyesini aşmamalıdır.
Bolivya Kelebeği (Mikrogeophagus Altispinosus)
Bu balık doğal ortam olarak Bolivya ve Brezilya’da yaşamaktadır. Dışarıdan bakıldığında çok popüler olan Ramirezi Apistogramına çok benzer ancak bu balığın rengi o kadar parlak değildir. Yetişkinlerinin boyutu 8 cm civarındadır.
Ana gövde rengi soluk sarı, baş ve göğüs parlak turuncudur. Vücudun ortasında siyah bir nokta vardır. Göz boyunca koyu bir şerit uzanmaktadır. Vücudun arkasında, kuyruğa uzanan dikey gri çizgiler gözlemlenmektedir.
Erkek ve dişiler arasında görünüm olarak farklılıklar mevcuttur. İlginç bir not: Bu balık türleri tek eşliliği benimsemişlerdir. Çiftler ömür boyunca birbirine sadık kalırlar. Akvaristler tarafından oluşturulan çiftler genellikle kararsızdır ve yumurtalarını yiyebilirler.
Sakin eğilimleri sayesinde ayırt edilirler. Birkaç balık için 40 litre ya da daha büyük kapasiteye sahip bir akvaryum kullanmak gerekmektedir. Kumlu toprak ve çok sayıda canlı bitki gereklidir.
Bakımı ve yetiştirilmesi
Çoğu küçük Apistogram türünün rahat bir şekilde saklanması için, birkaç balık için en az 40 litrelik bir akvaryuma ihtiyacınız olacaktır. Daha büyük türler için bu gereksinim en az 70 litre olacak şekildedir.
Balıklar, doğal bir biyotop olarak tasarlanmış bir akvaryumda en iyi şekilde görüneceklerdir. Toprak olarak kum veya ince çakıllar kullanılmalıdır. Duvarlar boyunca yoğun su bitki örtüsü çalılar dikmek gerekir. Akvaryumun içini çeşitli grupların kendilerine bölgeler oluşturmaları için çeşitli barınaklarla donatmak gerekmektedir. Balıkların yumurtlama ortamı oluşturabilmeleri için bir kaç tane düz taş koymak faydalı olacaktır. Renk ortamını daha geliştirmek maksadıyla akvaryumun dibine yapraklar konulabilir. Karanlık ve tropikal su etkisini oluşturmak için Tetra ToruMin koyulaştırıcı yardımcı maddesini kullanmak gerekmektedir.
Apistogramlar, sudaki azotlu bileşiklerin içeriğine karşı çok hassastır, bu nedenle akvaryumda güçlü bir filtre (tercihen harici) ve bir kompresör bulunmalıdır. Haftada bir kez su değişimi gereklidir – akvaryum hacminin %30’u kadar. Apistogramlar sıcağı seven balıklardır, onlar için uygun sıcaklık 25-30°C olacaktır, bu nedenle bir termostata da ihtiyaç duyulacaktır. Soğuk suda bu balıklar kolaylıkla hasta olabilirler. Parlak aydınlatmayı sevmezler, bu nedenle su yüzeyinde yüzen bitkiler bulunması uygundur.
Optimum su parametreleri: Sıcaklık = 25-30°C, pH = 6.0-7.5, GH <15.
Uyumluluk
Apistogramlar ortak bir akvaryumda sorunsuz bir şekilde muhafaza edilebilirler. Bu ufak balıklar kendi başlarına bir tehlike teşkil etmezler. Fakat daha büyük türler kendilerine saldırabilirler. Bu nedenle balıklar seçilirken birbirine yakın büyüklükte balıklar aynı ortamda bulundurulmalıdır. Bu balıklarla iyi uyum sağlayacak balıklar: Lepistesler, Kılıçkuyruklar, Platiler, Mollyler, Neonlar, Rhodostomuslar, Rasboralardır. Apistogramları küçük Barbuslar, Lalius, Cam Yayın Balığı ve Skalerlerle beraber besleyebiliriz.
Karides türleriyle uyumu o kadar iyi değilidir. Apistogramın yetişkinlerine dokunulmayabilir ama ufaklar kolaylıkla yem haline gelebilirler.
Balıkları hem çiftler halinde hem de gruplar halinde besleyebilirsiniz. Ancak Apistogramların bölgesel balıklar olduğu akılda tutulmalıdır, bu nedenle akvaryumdaki alanı bölgelere ayırmak gerekir.
Çeşitli Apistogram türleri de bir arada bulundurulabilir. Bu balıklar, yüksek su sıcaklıklarını kolayca tolere ettiği için Discus ile iyi geçinen birkaç balık türünden biridir.
Apistogramın beslenmesi
Tüm Apistogramlar küçüktür, ancak yırtıcıdır. Doğada bu balıkların besin kaynakları böceklerden, larvalarından, solucanlardan ve diğer balıkların yavrularından oluşur.
Bir akvaryumda Apistogram beslemek için ideal seçim kaliteli kuru yemdir. Canlı ve donmuş yem kullanımı akvaryumu tehlikeli enfeksiyon ve parazitlerle kirletme riskini taşır, ayrıca bunlar dengeli değildir ve balığın ihtiyaç duyduğu tüm besin maddelerini içermez.
Apistogramlar, sarı, turuncu ve kırmızı tonların hakim olduğu çok parlak balıklardır. Balığın rengini daha da çekici hale getirmek için, Tetra Rubin veya TetraPro Color gibi doğal karotenoidleri yüksek gıdalar en iyisidir. Olumlu değişimler birkaç haftalık düzenli beslenmeden sonra görülebilir.
Apistogramlar daha aktif türlere sahip genel bir akvaryumda tutulursa, bazen balıklar yeterli derecede besin alamayabilirler. Bu durumda, Tetra Cichlid Mini Granülleri kullanabilirsiniz. Bu ufak granüller, Apistogramların güvenle atıştırabileceği, dibe batan besin kaynağıdır.
Evcil hayvanlarınızın beslenmesini çeşitlendirmek ve avlanma içgüdülerini desteklemek için onlara periyodik olarak sağlıklı Tetra FreshDelica besinlerini verebilirsiniz. Bu besin maddeleri omurgasız hayvanların özlerinden oluşur ve akvaryum sakinleri için bir tehlike oluşturmazlar.
Apistogramlar aşırı yemeye eğilimlidir, bu nedenle onları daha sık ancak daha az yiyecekle beslemek uygun olacaktır. Elinizle büyük pulları veya cipsleri ezmeniz önerilir.
Üreme ve gelişme
Apistogramlar hem genel akvaryumlarda hem de özel yumurtlama akvaryumlarında üreyebilirler. Çoğu Cikletler gibi, bu balıklarda da yavrularıyla ilgilenme içgüdüsü gelişmiş durumdadır. Yumurtalar genellikle oyuklarda, mağaralarda, taşların altında ve geniş yapraklı bitkilerin alt kısımlarında bulunur.
Bu balıklar arasında çok eşliliği benimseyen türler olabildiği gibi ömür boyu başka balıkla olmayan tek eşli yapılarda olabilmektedir. Üreticiler tarafından yapay olarak bir araya getirilen çiftler her zaman başarılı olmaz, bu nedenle ideal olanı küçük bir balık grubunu bir araya getirmek ve balıkların eşlerini kendilerinin belirlemesini sağlamaktır.
Apistogramlar yıl boyunca çoğalırlar. Yumurtlama sıcaklıktaki artış, yumuşak su ilavesi ve bol besleme ile daha etkin olacaktır. Dişiler 70 ila 400 yumurta bırakabilir. Yumurtlamadan sonra, çift kendi aralarında sorumlulukları paylaşırlar: Erkekler yuvaların sınırlarını korumaktadır. Dişiler ise yumurtaları korurlar, yüzgeçleriyle ölü yumurtaları temizlerler. Ne yazık ki bazı durumlarda bu balıklar yumurtalarını yemektedirler. Çift, yavrulara iyi bakmazsa, balığın yer değiştirilmesi önerilir. Ancak yumurtalı suya mantar karşıtı ilaçlar eklemek zorunludur.
Yumurta kuluçka süresi 2-4 gün sürmektedir. Yumurtadan çıkan larvalar birkaç gün alt tabakaya bağlı kalır, ardından bağımsız yüzmeye başlarlar. Balık üç aylıkken rengini almaya başlayacaktır. Yavruların cinsiyeti akvaryumdaki koşullara bağlıdır: Genellikle ılık ve yumuşak suda daha fazla erkek görülür.