Bu karides türü ismini ünlü Japon tasarımcı ve akvaryum meraklısı Takashi Amano’dan almıştır. Ünlü tasarımcı kendi akvaryumlarında yosunlarla mücadelede bu canlı türünü kullanmıştır. Bu tip karideslerden oluşan bir grup, bir kaç gün içerisinde akvaryum içerisindeki istenmeyen tüm yosun ağını temizleyebilir. Bu yazımızda bu yosun yiyen karidesle alakalı aklınıza gelebilecek soruları cevaplayıp, bakım koşullarını ele alacağız.
İçindekiler
Genel bilgiler
Amano Karidesi (Caridina multidentata), çeşitli alg türlerini yok ederek akvaristlere büyük fayda sağlayan popüler bir akvaryum karidesidir. Bunlara istisna olarak sadece kızıl olan algleri gösterebiliriz (örnek olarak kara sakal cinsi) fakat aktif bir karides bu yosunların oluşmasına da engel olabilmektedir.
Karideslerin bakımı kolaydır. Büyük bir akvaryuma bile yerleştirilebilecek ölçülere sahiptirler. Bu türlerin de dezavantajları mevcuttur: örnek olarak üreme konusunda sıkıntıları bulunur, gruplar halinde beslemek icap eder ve diğer balıkların besinlerini alırlar.
Dış görünüş
Amano Karidesi tipik bir karidesin vücut şekline sahiptir. Vücudun rengi parlaklık bakımından farklılık göstermez ve çoğunlukla karidesin yeme biçimiyle paralellik gösterir. Bu canlıların besinleri bitkilerden oluşmalıdır. Bu durumda renkleri açık yeşile benzer bir tonda olacaktır. Böyle olmaması halinde bu karidesler ya saydam renkte ya da kızılımsı bir tonda olmaktadırlar. Yetişkinlerin üst kısımlarında altın tonda bir şerit bulunmaktadır. Küçük lekeler veya çizgiler tüm gövdede mevcuttur. Cinsiyeti belirlemede yukarıda bahsi geçen konu önemli rol oynamaktadır. Eğer bu canlının üzeri beneklerden oluşuyorsa karşımızdaki bir erkektir. Eğer çizgilerden oluşmaktaysa karşımızda bir dişi var demektir.
Dişiler erkeklerin neredeyse iki katı büyüklüğündedir ve 7 cm uzunluğa ulaşır.
Uygun koşullarda yaşama süresi 2-3 yıldır.
Yetişme ortamı
Bu karidesin doğal yaşam alanı Japonya’nın orta bölgelerini oluşturmaktadır. Bu kabuklu canlılar, güçlü akıntıları olan serin dağ nehirlerini tercih ederler. Bu canlılar sayıları yüzlerle ifade edilen sürüler halinde yaşayabilirler. Bunun dışında Amano Karideslerine Kore ve Tayvan’da rastlanır.
Bakımı ve yetiştirilmesi
Amano Karidesini ev akvaryumlarında tutmak kolaydır. Bu barışçıl su canlıları acemi akvaristler için biçilmiş kaftan niteliğindedir. Aşırı ürkeklik durumu bu canlılar için çok rastlanır bir tutum değildir. Onlar sürekli olarak yüzmeyi, toprağı ve dekorasyonu incelemeyi ve kendilerini çevreleyen her şeyi yiyecek olarak görmeyi severler.
Bu canlıların besleneceği akvaryum onların sayılarına uygun olarak belirlenmelidir. Burada ideal ölçü olarak karides başına 5 litre su diyebiliriz. Bu akvaryumun bir kapağı olmalı ve tüm büyük erişim delikleri de kapalı tutulmalıdır ki bu canlıların akvaryumun dışına kaçmalarına engel olunsun. Amano Karidesinin hortumlara ve borulara tırmanmada ne kadar ustalık gösterdiğini belirtmeden edemeyeceğiz.
Bu canlı gurubunu on ve daha fazla bireyden oluşan gruplar halinde bulundurmak en iyisidir. Burada canlı bitkiler yetiştirmek için uygun bir toprak kullanılabilir. Bunun için küçük çakıl taşları, kum ve özel olarak tasarlanmış Tetra ActiveSubstrate bitki toprağı da kullanılmaktadır. Amano Karidesleri için sığınabilecekleri canlı bitkiler, odun parçaları ve plastik boruların bulunması idealdir.
Amano Karidesi sudaki azotlu bileşiklere karşı hassastır. Bu nedenle, yüksek kaliteli filtreleme ve havalandırma dikkat edilmesi gereken ilk şeydir. Doğal ortamlarında olduğu gibi filtrenin yarattığı akıntıya karşı yüzmeyi severler.
Amano Karidesleri oldukça zahmetsiz canlılardır. Çok ürkek değildirler. Diğer canlılar ile iyi geçinmeyi becerebilirler. Özellikle diğer aktif canlılardan hızlı bir biçimde gizlenirler. Bu canlılar kendi türleri için de oldukça zararsızdır. Ne diğerlerinin yumurtalarına ne de yavru balıklara zarar verirler.
Bu canlıları Amano Karideslerinin içinde bulundukları suyun değerleri şu şekilde olmalıdır: Sıcaklık 23-27°C, pH = 7.0-7.5, GH = 2-20.
Akvaryumdaki suyun yaklaşık %20′ lik kısmı hafta bir defa değiştirilmelidir. Diğer akvaryum kabukluları gibi, Amano Karidesi de yüksek bakır içeriğine tolerans göstermez.
Uyumluluk
Amano Karidesi kendisi barışçıl bir tür olduğundan diğer sakin balıklarla beraber rahatlıkla yaşayabilir. Bu balıklara komşu olarak şunları seçebilirsiniz: Siyam balıkları, Gurami, Barbuslar, ve benzeri balık türleri. Yayın balıklarının şu türleriyle iyi geçinirler: Çöpçü balıkları ve Ancitrus.
Bu canlıları çok büyük olmadıkları sürece diğer iri balıklarla ya da vahşi sayılabilecek balık türleriyle birlikte tutmak tavsiye edilmez. Çünkü bu durumda Amano Karidesleri bu balıklara yem olabilmektedirler. Nispeten sakin skalerler bile bu canlıların yavrularını rahatça yiyebilirler. Diğer sakin balıklarla beraber yaşadıklarında onların ve birbirlerinin ellerinden yiyeceklerini nasıl aldıklarını seyretmek oldukça eğlencelidir.
Amano Karidesi beslenmesi
Birçok benzer su canlısında olduğu gibi Amano Karidesi de çok yönlü beslenmeyi tercih eden bir canlıdır. Besinlerinin temelini yosun, döküntü ve balık yemi kalıntıları oluşturmaktadır. Bu kabuklu canlıların çoğu algler ve diğer küçük deniz canlıları ile beslenirler.
Eğer akvaryumda çok az yosun oluşumu varsa ve kalıntı da fazla bulunmuyorsa bu canlılar özel yemlerle beslenmelidir. Tetra Crusta serisi iyi bir seçimdir. Bu yemlerin içerisinde gerekli proteinler bulunmaktadır. Bunun haricinde önemli vitamin bileşenleri de bu yemlerin içerisinde bulunmaktadır. Tercih yaparken suyun dibine batan ve suyu fazla kirletmeyen yemler tercih edebilirsiniz. Bunlardan birisi de cips şeklindeki Tetra WaferMix yemdir. Vücudun hastalığa karşı direncini artırmak için spirulina yosunu içermektedir.
Amano Karidesinin canlı veya donmuş yemle beslenmesi önerilmez: Bu yemler dengeli değildirler ve buna bağlı olarak enfeksiyona neden olabilirler.
Üreme ve gelişme
Evde Amano Karidesi yetiştirmek zor değildir. Ancak bu meşgalenin de kendine has detayları vardır. Buradaki detaylardan bir tanesi de; bu balıkların yavruları tatlı suda değil tuzlu suda gelişmektedirler. Bu nedenle, kendinize yavru sahibi olma görevi edindiyseniz önceden ayrı bir yumurtlama akvaryumu hazırlamanız gerekir. Ortak bir akvaryumda üremenin başarılı olması pek olası değildir. Suyun tuzluluğunu artıramazsınız çünkü birçok balık buna tahammül edemez ve yavrular akvaryumdaki komşular tarafından yenebilir.
Dişi Amano Karidesleri yumurtlamaya hazır olduklarında, kuyruklarının altında ileride yumurtaların depolanacağı şeffaf yumurta keseleri bulunur. Olgun dişiler suya feromonlar yani, erkekleri çeken özel kimyasallar salgılarlar. Bu salgılar sayesinde erkekler dişilerle beraber olma çabasına girişirler. Birkaç erkek genellikle bir dişinin döllenmesine katılır.
İki gün sonra koyu yeşil yumurtalar keselerde belirmeye başlarlar. Bir dişi duruma göre 1000 civarında yumurta bırakabilir. Bu yumurtaların yavruya dönüşme süresi 4-5 hafta civarında sürmektedir. Bu dönemde dişilerin davranışları değişir. Bitkilerin çalılıklarında saklanmaya çalışırlar, çok utangaç ve dikkatlidirler. İşte tam da bu zamanda dişileri başka bir akvaryuma ayırma vakti gelmiş demektir.
Dişileri gece yerleştirmek en iyi seçenektir. Karideslerin pozitif fototaksileri vardır, yani ışığa tepki verirler ve ona doğru hareket ederler. Yakalamak için akvaryuma bir el feneri ışını yönlendirilir, karides bir köşeye sürülür ve ince gözenekli bir ağ ile yakalanır.
Önemli! Dişiyi başka bir akvaryuma aktardığımızda o akvaryumun suyu tatlı olmalıdır. Aksi takdirde yumurtalar ölebilir. Yumurtlama akvaryumu belli şartları taşımalıdır.
- Doğrudan ışığa maruz kalmamalıdır. Bunu yapmak için, akvaryumun duvarlarını larvalarda stresi önlemeye yardımcı olacak siyah bir filmle kaplamak en iyisidir.
- Akvaryuma hamile dişinin saklanacağı bir barınak yerleştirilmelidir. Seramik mağaralar, plastik borular veya bir parça toprak kap işlev görecektir.
- Akvaryumun yanına günün her saati çalışacak loş bir lamba koymalısınız.
- Suya oksijen vermek için küçük bir hava motoru kullanılır. Akış çok güçlü olmamalıdır. Larvaların bakteri filminin yüzeyine yapışarak ölmesine neden olabilmektedir.
Uygun koşullar altında, havyar yaklaşık bir ay boyunca gelişir. Aynı zamanda yumurtaların rengi koyu yeşilden daha açık renge dönüşür. Embriyo doğumundan önce yumurtalarda gözler görülebilir. Larvalar yumurtadan çıktıktan sonra dişi genel akvaryuma geri bırakılır.
Bu noktadan sonra yumurtlama akvaryumundaki su tuzlanmalıdır. Bunu yapmak için sofra tuzuna değil, deniz akvaryumları için tasarlanmış özel bir tuza ihtiyacınız vardır. Evcil hayvan malzemeleri satan yerlerden temin edilebilirler. Önerilen tuz oranı litre başına 35 gr düzeyindedir. Sudaki tuz oranını ölçen bir cihaz kullanılmalıdır. Larvalar için sıcaklığı 20-22°С seviyesinde tutmak uygun olacaktır.
Larvalar hızla büyür, yaklaşık 2-3 hafta sonra yetişkin karideslere dönüşmeye başlarlar. Bu süre zarfında tuzluluk kademeli olarak yarı yarıya azaltılarak litre başına 17 gr seviyesine getirilir. Haftada bir defa %30 oranında suyun değiştirilmesi gerekmektedir. Yumurtadan çıktıktan iki ay sonra genç karidesler tatlı su akvaryumuna nakledilmeye hazırdır. Her şeyin yolunda gitmesi için önerilen, operasyondan bir saat önce yumurtlama havuzundaki tuzlu suyun %50’sini tatlı su ile değiştirmektir.