Akvaryum balıkları oldukça popüler genetik araştırma nesneleridir. Boyutları küçüktür, hızla çoğalırlar ve çeşitli manipülasyonların kolaylıkla yapılabilecek olduğu büyük miktarda embriyoya sahiptirler. Bu yazımızda, bilimsel araştırma sonuçlarının yeni bir süs balığı grubunun ortaya çıkmasına nasıl yol açtığından bahsedeceğiz.
İçindekiler
Genel bilgiler
GloFish, genetik olarak değiştirilmiş olan akvaryum balıklarının patentli ticari adıdır. Bu isim iki İngilizce kelimeden oluşmuştur: “glow” (parlama) ve “fish” (balık), yani kelimenin tam anlamıyla “parlayan balık”. Bu isim, bu şaşırtıcı yaratıkların temel özelliklerini yansıtmaktadır. GloFish balıklar mavi ışıkta veya morötesi ışınlarda, floresan gibi yanmaya başlar ve parlak ışık yayar. Bu, floresan proteinlerin sentezinden sorumlu olan deniz sölenteratlarının (mercan ve denizanası) genlerinin balık DNA’sına aktarılması sayesinde mümkün olmuştur.
Glofish balıkları, floresan genine sahip olan ebeveynlerden doğal olarak ortaya çıkarlar ve gelişirler, yani floresan olma kalıtsal bir özelliktir. Balıklar yapay olarak boyanmamışlar ve bunlara boya enjeksiyonları yapılmamıştır! Kısır değildirler, gerekli koşulların oluşturulması halinde, yeni parlak yavruların ortaya çıkmasıyla kolayca çoğalırlar. Glofish balıkları tropikal tatlı su türleridir, besleme koşulları doğal akrabalarının besleme koşullarından farklı değildir. Uygun akvaryum hacmi, gerekli donanım, yerleşik biyolojik denge ve düzenli bakım Glofish’lerinizin uzun ve sağlıklı yaşamının anahtarı olacaktır. Bunlar ortak akvaryumlarda besleme için mükemmeldir.
Floresanın doğal balık türlerinde oldukça yaygın bir fenomen olduğunu belirtmek gerekir. Amerikan Doğa Tarihi Müzesi tarafından yapılan bir araştırmada, vahşi doğada, mavi ışıkta floresan olmaya başlayan, 50 aileden 180’den fazla balık türü tespit edilmiştir. Buna ek olarak, bu fenomen birçok mercanda, bazı böceklerde, örümceklerde ve hatta çiçekli bitkilerde yaygın şekilde temsil edilmektedir. Yani, biyolojik parıltı, sadece canlı organizmaların hücrelerinin ışığı “toplama” ve sonra “yayma” yeteneğidir. Bu kesinlikle güvenlidir ve radyasyonla hiçbir şekilde ilişkili değildir.
Böylece, parlak, sıra dışı renklere ek olarak, balıklar doğal olanlardan hiç farklı değildir. Ancak hem amatör hem de profesyonellere hitap edecek fantastik akvaryum tasarımlarının oluşturulmasına imkân verir.
Yukarıda belirtildiği gibi, Glofish balıkları gündüz saatlerinde ışığı emer ve ardından tekrar yayar. Bu nedenle, balıkları gündüzleri mavi spektrumlu lambası olan bir aydınlatmanın altında tutmak iyi olacaktır – bu, özellikle akvaryumun bulunduğu odada ışıkların sönük olması durumunda, onlara çarpıcı bir görünüm verecektir. Bununla birlikte, normal beyaz ışıklı akvaryum lambaları da işe yarar, Glofish bu durumda da ışık “biriktirebilir”.
Akşamları en uygun olanı sadece mavi lambaların kullanılması olacaktır (birçok modern aydınlatmada benzer bir gece lambası işlevi vardır). Akvaryuma farklı türde Glofish balıkları yerleştirerek ve uygun aydınlatmanın yanı sıra özel olarak tasarlanmış süslemeler kullanarak, güzelliği ile deniz akvaryumlarını bile aratmayacak büyüleyici manzaralar yaratmak mümkündür.
Dış görünüş
Glofish balıklarının gövdeleri doğal türlerden hiç de farklı değildir. Şu anda aşağıdaki balıklara rastlamak mümkündür: Zebra, Barbuslar (Bıyıklı Balıklar), Ternetia, Labeo (Kırmızı Kuyruklu Siyah Köpekbalığı), Melek Balıkları, Zebra Çiklitler ve ayrıca Japonya’da popüler olan Medaku Balıkları.
Ancak gövde şekli etkilenmeden kalmışsa da, Glofish balıklarının rengi her türlü hayal gücünü zorlamaktadır. Doğru aydınlatmanın olması durumunda, kelimenin tam anlamıyla parlayan zengin, canlı renkler. Renklerinin ticari isimleri bile çok sıra dışıdır “Portakal ışını”, “Elektrik Yeşili”, “Kozmik Mavi”, vb.
Ortaya Çıkış Tarihi
Başlangıçta akvaryum sevenler için değil, belirli bilimsel ve pratik problemleri çözmek için yaratılmış olmaları Glofish balıklarının ortaya çıkış tarihindeki ilginç bir gerçektir.
1999 yılında Singapur Ulusal Üniversitesinden, Dr. Zhiyuan Gong liderliğindeki bir grup bilim insanına bir indikatör balık elde etme görevi verildi: suyun içinde toksik bileşikler varsa, bu balığın rengini değiştirmesi gerekiyordu. Genetik uzmanları, bu amaçla Aequorea victoria Denizanasının yeşil genini kullandılar ve bunu Zebra Balığının DNA’sına uyarladılar. Bu manipülasyon sonucunda ortaya çıkan yavrular floresan ışığıyla parlamaya başladılar. Keşif patentlendi ve araştırmalar devam etti.
Bilimsel konferanslardan birinde, bilim insanları izleyicilere parlayan balıkların fotoğraflarını gösterdiler, akvaryum balığı satan bir şirketin temsilcisi bunlarla çok ilgilendi. Bundan sonra, başka bir renk varyantına sahip bir balık yaratılması için sipariş verildi. Bunu yapmak için, Zebra Balığının DNA’sına Discosoma cinsinden bir mercan geni uyarlandı, böylece balıklar kırmızımsı bir renk aldı. Glofish balığı aynı anda denizanası ve mercanın genlerini alırsa, ışıltısı sarıya döner.
Daha ileri deneyler, mor ve mavi renkli Glofish balıklarının yaratılmasına yol açmıştır. Bu tür deneyler için denizanası ve deniz mercanlarının genlerinin çeşitli kombinasyonları kullanılmıştır.
Glofish türleri
Zebra Glofish
Zebra Balığı (Danio rerio), floresan proteinlerin sentezinden sorumlu genlerin uyarlandığı ilk balıklar olmuştur. DNA’larına GFP denizanası geninin gömülü olduğu Zebra Balıkları yeşil renktedir ve eğer RFP mercan geni gömülürse, balıkların rengi kırmızıya döner. Her iki gen birlikte kullanıldığında, Glofish balıklarının rengi sarıya döner. Zebra Balığı, bu özel yabancı proteinlerin varlığı sayesinde morötesi ışıkta bariz bir şekilde parlar.
“Electric Green” (yeşil), “Sunburst Orange” (turuncu), “Cosmic Blue”(mavi) ve “Galactic Purple” (mor) renklerindeki Glofish balıklarını şu anda satışta bulmak mümkündür.
Ternetia Glofish
Bir sonraki transgenik Glofish türü Ternetia (Gymnocorymbus ternetzi) olmuştur. Bu balıklar çok popülerdir ve saldırgan değildirler. Yeni başlayan akvaristler için uygundur. Dış yapıları ve bakımı açısından Glofishlerin sıradan balıklardan bir farkı yoktur.
2013 yılında turuncu ve pembe (“Moonrise Pink”) renklerde Ternetialar ortaya çıktı ve 2014’te bunlara kırmızı ve mavi renkler eklendi. Peçeli yüzgeçleri olan formlar da yaratılmıştır.
Barbus Glofish
Ternetia Glofish’ten sonra, hareketli sürü balıkları olan Sumatran Barbus balıkları seçildi. Bunlar, büyük boyutlarıyla farklılık gösterirler ve akvaryumda çok etkileyici görünürler. Başlangıçta yeşil bir form, sonra kırmızı bir form elde edildi. Glofish balıklarının bakımı, sıradan barbusların bakımından hiç farklı değildir.
Labeo Glofish
Genetiği değiştirilmiş Labeo Glofish iki renktedir: mor ve turuncu. Neden bu balığın seçildiğini söylemek zor, çünkü bölgecidir ve yeni başlayan akvaristler için pek uygun değildir. Ancak yine de Labeo Glofish’in çok ilginç olduğu ortaya çıktı, bu tür aynı zamanda Albinoslarda olduğu gibi kırmızı gözleriyle de farlılık göstermektedir.
