Gezegenimizde çok sayıda su bitkisi yaşamaktadır, ancak hepsi ev akvaryumlarında yetişmek için uygun değildir. Neyse ki, bu, nemli habitatları seven en güzel çiçeklerden biri olan Nymphaea için geçerli değildir. Bu harika bitki sadece akvaristleri muhteşem dekoratif yaprakları ile memnun etmekle kalmaz, aynı zamanda sahibini beyaz güzel çiçekleriyle de “şımartabilir”. Makalemizde, güzel Nymphaea’yı daha yakından tanıyabilecek ve ona doğru bir şekilde nasıl bakacağınızı öğrenebileceksiniz.
İçindekiler
Genel bilgiler
Nymphaea veya Nilüfer (Nymphaea sp.),Nilüfergiller ailesinden çiçekli bitki cinsidir. Gezegenin birçok köşesine yayılmış 50’den fazla türü içermektedir. Çoğu sadece nehirlerde, göletlerde ve diğer su kütlelerinde yetişir, ancak bazı türler akvaristliğe mükemmel bir şekilde adapte edilmişlerdir. Çiçeklerinin olağanüstü güzelliği sayesinde Nymphaea genellikle su gülü olarak adlandırılır. Ve evet, cinsin adı bize doğanın ruhları hakkındaki eski Yunan efsanelerini, güzel kızlar olarak tasvir edilen, yeryüzüne hayat veren güçlerin kişiselleştirildiği perileri (Nymph) anımsatmaktadır. Saçları her zaman güzel bir nilüferle süslenmiş olan denizkızları hakkındaki efsaneler de hatıra gelebilir.
Nilüferler yüksek dekoratif niteliklere sahiptir ve uygun bakımla her türlü akvaryumun gerçek bir süsü haline gelecektir. Bakım hataları akvaryum suyunda sadece çıplak yaprak saplarının olmasına ve yaprakların yüzeyde yüzmesine ve görünmemesine yol açabilir.
Nilüferlerin çeşitleri çok olmasına rağmen, bunlar bir takım ortak özelliklere de sahiptirler: güçlü yumrular, karakteristik bir kesime sahip geniş yuvarlak yapraklar. Nilüferlerin hepsi ışığı severler, bu yüzden yeterince güçlü bir aydınlatma gereklidir.
Nilüferler, bahçe havuzlarını süslemek için de son derece uygun dayanıklı bitkilerdir.
Dış görünüş
Nilüferler, akvaryum bitkilerinde pek rastlanmayan yumrulu köksapları olan güçlü bitkilerdir. Köksaptan uzanan büyük yapraklar ikiye ayrılır: su altındakiler ve su üzerindekiler. Sualtındaki yapraklar tam parça halindedirler, şekilleri üçgenden neredeyse yuvarlağa kadar değişir, tabanda derin bir kesik bulunur. Nilüferler, genellikle bu güzel yaprakları için ev akvaryumlarına ekilmektedir. Yaprakların büyüklüğü türlere ve bakım koşullarına bağlıdır ve genellikle 4 ila 20 cm arasındadır. Nilüferlerin su üzerindeki yaprakları çok daha büyüktür ve genellikle tırtıklı bir kenara sahiptir. Bu yaprakların gelişimi süs havuzlarını süslemek için daha önemlidir.
Çoğu akvaryum Nilüfer türü yoğun açık yeşil renklidir, ancak kırmızı yapraklı formlarına da rastlanmaktadır. Yapraklarında koyu çizgilerin olduğu formlar çok popülerdir. Uygun koşullar altında bitki, üzerinde büyük beyaz veya pembe bir çiçeğin geliştiği bir sapçık çıkarabilir.
Yaşam alanı
Nilüfer cinsi, dünya çapında yaygın olarak dağılmış çok sayıda türü içermektedir. Hem ılıman, hem de ekvatoral iklimlerde kendilerini iyi hissederler.
Popüler akvaryum cinsleri kökenlerini Batı Afrika, Güney Amerika ve Hindistan’dan almaktadır. Bitkiler hem durgun su kütlelerinde (hatta geçici olanlarda bile) hem de akan sularda bulunurlar.
Cinsler
Nymphaea Tiger Lotus Yeşil (Nymphaea lotus “Green”)
Nilüferlerın en yaygın formudur. Doğal ortamda tropikal Afrika’da ve Madagaskar Adasında yaşar. Kuzey, Orta ve Güney Amerika ve Avrupa’nın bazı ülkelerine uyum sağlamıştır. Büyük, yoğun yeşil yapraklarda az ya da çok karakteristik kahverengi benekler vardır. Ortalama yaprak boyutu yaklaşık 15 cm’dir. Çiçekler beyazdır, büyük taç yaprakları vardır.
Nymphaea Tiger Lotus Kırmızı (Nymphaea lotus “Red”)
Nymphaea lotus “Green”in bir seleksiyon formudur, farklı şiddette koyu lekeleri olan parlak bordo yaprakları ile ayırt edilmektedir. Kompozisyonun merkezi bir unsurunu oluşturmak için iyi bir seçimdir, yeşil bitkilerle tezat oluşturarak çok güzel görünür.
Cüce Nymphaea (Nymphaea gardneriana “Santarem”)
Kökeni Güney Amerika’daki Amazon Havzası’ndan gelmektedir. Adını diğer Nilüferlere kıyasla daha mütevazı olan boyutları nedeniyle almıştır. Yaprakların boyutu sadece 4-8 cm’dir. Yaprakları yeşildir, kırmızımsı benekleri vardır.
Micrantha veya doğuran Nymphaea (Nymphaea micrantha)
Doğuran Nymphaea, sıcak tropikal güneşin altında sığ sularda yaşadığı Batı Afrika’dan gelmiştir. Bitkinin yaprakları 7-11 cm boyutundadır. Doğal form tekdüze yeşil renktedir, ancak benekli yapraklı çeşidi akvaryumlarda daha popülerdir. İlginç bir vejetatif üreme şekli vardır; genç filiz eski yaprağın tabanında gelişir. Bu filizi dikkatlice ayırmak ve yeni bir yere ekmek mümkündür. Bitki, “doğuran” adını bu nedenle almıştır.
Rudgeana veya Raja Nymphaea (Nymphaea rudgeana)
Orta ve Güney Amerika bölgesinde, Karayipler’in bazı adalarında rastlanmaktadır. Uygun koşullar altında yuvarlak açık yeşil yapraklardan bir rozet oluşturur. Büyüme hızı yüksektir. Tohumlarla gayet iyi çoğalır.
Bakım ve besleme
Nilüfere bakımı kolay bir bitki denilemez, bu nedenle yeni başlayan akvaristler için önerilmez. Nilüferler 40-50 cm yüksekliğinde geniş akvaryumlarda daha güzel görünecektir. Asıl zorluk, su altındaki yaprakların yüksek olmayan rozetini desteklemenin gerekliliği ve su yüzeyinde çok fazla büyümesine izin vermemektir.
Toprağa özel olarak özen gösterilmelidir. Nilüferlerin akvaryum formları, doğal atalarından çok daha küçük köksaplara sahip olsalar da, doğru toprak Nilüfer yetiştirmede başarının yarısıdır. Toprağın besin öğeleri açısından zengin olması gerekir, bu nedenle akvaryumu kurarken akvaryumun dibine uzun süre etkili olan Tetra CompleteSubstrate besin desteği konması ve büyüme sürecinde köklerine düzenli olarak Tetra Crypto tablet gübre eklenmesi önemli hususlardır. Toprağın fraksiyonu 2-5 mm olmalıdır.
Yüksek aydınlatma, akvaryuma ek CO2 uygulamasının yapılmasını gerektirir. En yaygın yöntem tüplerden CO2 gazı kullanmaktır, ancak akvaryumunuza pahalı tüp sistemleri kurmak istemiyorsanız, bitkilere kolay sindirilebilir bir formda karbondioksit sağlayacak olan Tetra CO2 Plus kullanılabilir.
Nilüferin aktif büyüme döneminde sadece kök beslenmesini değil, aynı zamanda Tetra PlantaMin gibi, demir ve mikrolementleri içeren sıvı gübrelerle yaprak beslemesini de sağlamak önemlidir.
Nilüferler “eski” suyu severler, bitkiyi yetiştirirken sık su değişikliği yapılması arzu edilmez. Su parametreleri bitkinin büyümesini belirgin şekilde etkiler. Optimum sıcaklık 24-28°C’dir. Daha soğuk suda, Nilüferlerin büyümesi yavaşlar. Suyun doğru sertlikte olması da çok önemlidir. Suyun yumuşak olması uygundur (14 dH’a kadar). Aksi takdirde yapraklar küçülür ve Nilüferler çiçeklenmeyi bırakır. Hidrojen göstergesi (pH) 6.0-7.0 aralığında olmalıdır.
Üreme
Sadece vejetatif olarak çoğalan birçok akvaryum bitkisinin aksine, Nilüferler için tohumla üreme de mümkündür. Bu süreç oldukça zahmetli olmasına rağmen, çok sayıda yeni bitki elde etmeye olanak sağlar.
Vejetatif üreme, üzerlerinde genç bitkilerin oluştuğu çok sayıda kök tabaka ile gerçekleştirilir. Bunlar ana çalıdan dikkatlice ayrılmalı ve ayrı bir yere dikilmelidir. Nilüferlerin düzenli olarak budanması zorunludur, aksi takdirde bitkiler yukarı çıkmaya başlar ve zayıflar.
Nilüfer tohumlarını elde etmek için çiçeğin yapay olarak polenleşmesi gereklidir. Bunu ortaya çıktıktan hemen sonra (gece veya sabahın erken saatlerinde) yumuşak bir fırça ile yapmak iyi olacaktır. Oluşan tohumların yumuşak su bulunan ayrı bir kaba konması ve artık yeni yere ekilebilecek olan ilk filizlerin ortaya çıkmasını beklemek önerilir.