Synodontis, popüler Afrika Cikletleri ile iyi geçinen birkaç balıktan biridir. Bu büyük ve çok güzel yayın balığı da Afrika kökenlidir ve diğer Cikletler ile harika birer komşu olacaklardır.
İçindekiler
Genel bilgiler
Synodontis Balığı, Mochokidae ailesinden yüzgeçli bir balık türüdür. Şu anda, Orta, Doğu ve Batı Afrika’da yaşayan 130’dan fazla türü bulunmaktadır.
Bu cinsin temsilcileri ilk olarak 1950’lerde Avrupa’ya gelmiştir. Bu cinsin adı diğer yayın balıklarının tipik özelliği olan “birbirine kaynamış dişler” anlamına gelen bir kelimeyle ifade edilir. Alt çenelerindeki 45-46 diş aynı anda büyümektedir.
Synodontis, yayın balığı türünün büyük temsilcilerindendir. Bazı türler 30 cm uzunluğa kadar büyüyebilir. Bu balık türünü bir çok yerde ters yüzenler olarak duyabilirsiniz. Suyun üzerinde yüzen böcekleri kolay avlayabilmek için karınları yukarı yüzmeyi geliştirmişlerdir. Bu özellikleri yüzünden bahsi geçen isimle adlandırılırlar.
Bu balıklar da diğer türlerine benzer biçimde sudan çıktıklarında ince bir ses çıkarırlar. Bu sesi yüzgeçleri yardımıyla çıkarırlar.
Gece aktif olmayı tercih eder, gündüzleri ise genellikle saklanmaktadırlar. Synodontisler çok yönlü beslenmeyi tercih etmektedirler. Akvaryumların temiz tutulmasına yardımcı balıklardır. Diğer balıkların yiyecek artıklarıyla beslenmeyi severler. Doğada küçük sürüler halinde yaşarlar.
Dış görünüş
Çok sayıda türe rağmen, Synodontis Yayın Balığı birçok benzerliğe sahiptir. Bu balıkların gövdeleri uzundur ve yanlara doğru hafifçe düzleşir. Sırttaki ovallik karına göre daha belirgindir. Balığın derisi yoğun ve mukuslu bir yapıda bulunmaktadır. Yayın balığının boyutu türe bağlı olarak 6 ila 30 cm arasında değişebilir.
Baş kısa, yanlara doğru kuvvetlice basıktır. Büyük gözler başın yan kısımlarında bulunur. Balığın ağzı geniş üç tane antenle çevrilidir. Alt tarafta bulunanlar daha saçaklı bir görünüme sahiptir. Bu durum türlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu antenler karanlık ortamda bu balıkların yiyecek bulmalarına yardımcı olabilmektedir. Sırt yüzgeci üçgendir ve kuyruk yüzgeci uzun saçaklardan oluşmaktadır. Büyük bir yağ yüzgeci bulunmaktadır.
Sırt yüzgeci iki uçtan oluşmaktadır. Kuyruk da aynı biçimde iki taraflıdır. Ters yüzme özelliğine sahip bu balık yuvarlak bir yağ yüzgeci ile donatılmıştır. Göğüs yüzgeçleri iyi gelişmiştir, uzundur ve balıkların hızlı hareket etmesine imkan vermektedir.
Ana gövde rengi türüne bağlı olarak açık sarı, kahverengi, gri, bej gibi farklı renklerde olabilmektedir. Bunun haricinde bazı türlerde lekeler ve şeritler de mevcuttur. Karın soluk renkli ve lekesizdir.
Cinsiyetler arasındaki farklılıklar çok fazla değildir. Dişiler erkeklerden daha büyüktür.
Akvaryumda yaşam beklentisi 15 yıla kadardır.
Yetişme ortamı
Synodontis tropikal Afrika’da yaygındır. Hem nehir havzalarında (Kongo, Nijer, Nil, Zambezi, vb.) hem de göllerde (Malawi, Tanganika, Çad) bulunurlar. Birçoğu belirli habitatlara özgüdür.
Yayın balığı çeşitli biyotoplarda yaşar. Taşkın yatakları, berrak ve çamurlu suları olan nehirler bu canlıların yaşam alanlarını oluşturur. Ancak bu türlerin çoğu kumlu ve kayalık ortamları tercih etmektedir. Gündüzleri doğal bir sığınak olan çalılıkları ve odun parçalarının oluşturduğu kovukları severler.
Türleri
Şu anda, akvaristler arasında en yaygın olanı; güzel renkleri ve oldukça ilginç davranışları ile kendini ön plana çıkaran üç tip Synodontistir.
Tüy Yüzgeçli Kedi Balığı (Synodontis Eupterus)
Bu balıkların büyük ve geniş bir sırt yüzgeci bulunmaktadır. Bu şekliyle çok güzel görünürler. Balığın tüm gövdesinde griden koyuya doğru değişen benekler bulunmaktadır. Doğada Beyaz Nil, Nijer, Çad Göllerinde bulunabilirler. Tabanı kayalık ve hızlı akışı olan çamurlu nehirleri tercih ederler. Balıklar hem tek başına hem de gruplar halinde yaşayabilirler.
Synodontis Eupterus balığının azami büyüklüğü 30 cm civarındadır. Bu Yayın balığı agresif değildir ancak sadece büyük ve aktif balıklarla beraber bakılması gerekmektedir. Akvaryumun önerilen hacmi 150 litredir. Çok yönlü beslenme formunu benimsemiştir. Doğada böcekler, larvalar ve algler ile beslenirler.
Ters Yüzen Synodontis (Synodontis Nigriventris)
Bu balık karakteristik davranışından ötürü bu isimle anılmaktadır. Ters Yüzen Synodontis neredeyse devamlı olarak karnı yukarı gelecek şekilde yüzmektedir. Bu davranış, su yüzeyindeki böcekleri yemeye yönelik bir adaptasyon olarak evrimsel biçimde gelişmiştir.
Bu balık cinsi doğada Kongo Nehrinin bir çok kolunda bulunmaktadır. Yoğun bitki örtüsü olan yerleri tercih eder.
Balıkların maksimum boyu 10 cm civarındadır. Erkekler ise çok daha küçüktür. Renkleri gri ve kahverengi tonlardadır. Vücudun neredeyse her yerinde siyah benekler bulunmaktadır. Akvaryumun önerilen hacmi 60 litredir.
Synodontis Multipunktatus
Bu balık genel olarak guguk kuşu olarak da adlandırılır. Bunun sebebi ise balıkların yavrularını sahiplenme dertlerinin olmamasıdır. Bu balıklar kendi yumurtalarını ağızlarında yumurta büyüten diğer türlerin eline bırakırlar. Bu davranışı parazit üreme olarak adlandırmak mümkündür. Bırakılan yumurtadan şüphelenmeyen diğer balıklar kendi yumurtasıymış gibi yumurtayı sahiplenip yavruları çıkarırlar. Ancak yayın balığı daha hızlı gelişir ve diğer balığın yumurtalarıyla acımasızca uğraşır.
Synodontis balığının guguk kuşu diye anlandırılan türü Doğu Afrika’daki Tanganyika Gölüne has bir balıktır. Gölün tipik bir biyotopu mevcut olup, kayalarla karıştırılmış kumlu bir tabanı vardır ve neredeyse hiç bitki örtüsü bulunmamaktadır.
Bir akvaryumda guguklu yayın balığı 15 cm uzunluğa kadar büyüyebilir. Akvaryum hacmi ve barınak sayısı izin veriyorsa, hem tek başına hem de küçük gruplar halinde yaşayabilirler. Gövde rengi açık sarı olup bir çok oval leke ile kaplıdır. Karın tek renklidir; kuyruk yüzgecinin lobları üzerinde geniş siyah çizgiler uzanır. Sırt yüzgeci üçgendir ve siyah beyaz kenarları bulunmaktadır. Bu balıkların beslenmesi için 100 litre büyüklüğünde bir akvaryuma ihtiyaç bulunmaktadır.
Bakımı ve yetiştirilmesi
Synodontis balığının beslenmesi esnasında tercih edilen akvaryumlar balıkların türüne göre değişmektedir. Örnek olarak ters yüzen türü için 60 litre yeterli olurken tüy yüzgeçli türü için bu rakam 150 litre altında olmamalıdır. Balıkların hassas antenlerine zarar vermemesi için kumlu veya küçük çakıllı toprak kullanmak daha uygun olacaktır.
Akvaryumlarda bol miktarda sığınak oluşturmak gerekmektedir. Balıklar bu bölgeleri saklanmak maksadıyla kullanırlar. Suda ıslanmış odun parçaları, saksılar ve seramik parçaları gibi materyaller sığınak görevi görmektedir. Canlı bitkilerle akvaryumu bezemek iyi bir davranış olabilir ama balıkların onları kazma riskine karşın bu bitkiler ayrı saksılara dikilmelidir. Anubias, Echinodorus, Cryptocorynes bitkileri bunun için gayet uygundur.
Akvaryumda güçlü bir filtreye ve iyi bir havalandırmaya ihtiyaç vardır. Bu balık türleri loş ortamlardan hoşlanırlar. Bu yüzden aydınlatmayı düşük derecede tutmak gerekmektedir. Akvaryum Su Isıtıcısı gerekli olacaktır çünkü tropik Afrika’nın bu sakinleri ılık suyu tercih etmektedirler.
Akvaryum suyunun yaklaşık %20’lik kısmı her hafta değiştirilmelidir.
Bu balıklar için ideal su değerleri: Sıcaklık= 24-26°C, pH= 6.5-7.5, GH= 4-12.
Uyumluluk
Synodontis Balıkları oldukça sakin balıklardır fakat bu durum onların diğer küçük balıklarla aynı akvaryuma konulabileceği anlamı taşımamalıdır. Diğer büyük balıklar gibi yayın balığı da ağzına sığan her şeyi seve seve yiyebilmektedir. Bu nedenle, genel bir akvaryumda bulundurulduklarında Tetralar, Neonlar, Zebra Balığı ve Lepistesler ile ayrılmaları gerekmektedir.
Kendi türleriyle oldukça iyi geçinmektedirler. Ancak burada da uyuşmazlıklar olabilir. Bu yüzden barınaklara dikkat etmeniz gerekiyor. Çoğu zaman Synodontis Balıkları değişik türdeki dip balıklarıyla anlaşmazlığa girebilirler. O yüzden bu balıklara özellikle dikkat etmek gerekmektedir.
Ancak özellikle Afrika Cikletleri ile çok iyi geçinmektedirler. Bu balıkların İmparator Cikletleri, Haplochromisler, Melek Balıkları, büyük boy Guramilerle ve Gökkuşağı Balıklarıyla birlikte yaşamaları uygun olabilmektedir.
Beslenmesi
Synodontis Balığı beslenme konusunda çok zahmetli değildir. Doğada karşılaştıkları her şeyi yiyebilirler. Bunlar; böcekler, larvalar, diğer balıkların yavruları, algler ve bitki artıkları olabilmektedir. Bu nedenle besinlerin sadece hayvansal ürünleri değil aynı zamanda bitkisel gıdaları da içermesi önemlidir. Bakteriler ya da diğer patolojik sıkıntıların meydana gelmemesi için bu balıklara canlı ya da dondurulmuş besinlerin verilmemesi önemlidir.
Synodontis Balığının beslenmesi için en uygun yem grubu dip balıkları için uyarlanmış olan kuru yemlerdir. Hızlı bir biçimde dibe çöken tablet yemler bu beslenme şekli için uygun olacaktır. Tetra Tablets TabiMin, Tetra Pleco Spirulina Wafers, Tetra Wafer Mix. Kendilerini kanıtlamış besinler arasında yer almaktadır. TetraMin Flakes ve TetraPro Algae Crisps yemleri ise yüzeyde ve ters yüzen balıklar için ideal bir seçim olacaktır.
Akvaryumdaki ışıkları kapattıktan sonra akşamları balıkları günde bir kez beslemek uygun olacaktır. Balıkların iştahı iyidir, bu nedenle yayın balıklarının fazla yemediğinden emin olmanız gerekir.
Üreme ve gelişme
Evde Synodontis Yayın Balığı yetiştirmek mümkündür, ancak hormonal enjeksiyon kullanmayı bilmek gerekmektedir.
Üreme için 70 litre veya daha fazla hacimli bir akvaryum kullanılır. Beklenen yumurtlamadan bir hafta önce erişkin balıklar ayrılırlar ve iyice beslenirler. Ebeveynlerin havyarlarını yememeleri için alta bir ağ koymak gerekir. Yumurtlamayı teşvik etmek için sıcaklık 2-3°C yükselir, su değişimi yapılır ve bir akıntı oluşturulur. Balıklara bir kez hormon enjekte edilir ve 12 saat sonra yumurtlama gerçekleşir. Dişilerin doğurganlığı 500 yumurtaya kadar ulaşabilir. İşlem tamamlandıktan sonra ebeveynler bir kenara bırakılır.
Yumurta kuluçka süresi yaklaşık 40 saat sürer, mantardan etkilenen beyazlamış yumurtalar akvaryumdan çıkarılır. Yumurtadan çıktıktan sonra larvalar 4 gün daha yumurta sarısı kesesi ile beslenir. Yavrular düzensiz büyür, ancak birbirini rahatsız etmez, bu nedenle ayırmak gerekmez.
Bu balıklar yaklaşık bir yaşına geldiklerinde erişkin hale gelirler.