Zebra Balığı (Danio), en çok tanınan ve en popüler akvaryum balıkları arasında yer alan sazan ailesinin birkaç balık türünün ortak adıdır.
İçindekiler
Genel bilgiler
Suyun yüzeyinde sürekli koşuşturan balık sürülerine bu türde rastlamak mümkündür. Zebra Balıkları çok dayanıklıdır, bu nedenle genellikle yeni başlayanların bu balıkla başlaması doğru bir tercih olacaktır. Akvaryumun üstünü etkili bir şekilde dolduran birkaç balıktan biridir. Bu balıklar altılı gruplar halinde dolaşırlar.
Zebra balığı, genetik deneyler sayesinde büyük bir ün kazanmıştır. Küçük Zebra Balıkları harika bir görüntü oluşturan canlılardır: Çok fazla yer kaplamazlar, kolay bir biçimde ürerler, 3-4 gün içinde dünyaya sağlıklı ve iri bir yavru meydana gelebilmektedir. Bu balıklar genetiği değiştirilmiş akvaryum canlılarıdır: yapılan gen aktarımı sayesinde balıklar parlak ve canlı bir renk almışlardır.
Genellikle Zebra Balığı 4-7 cm boyunda orta boylu balıklardandır. Bu balıkların gövdeleri uzundur ve yukarıya doğru hareket edebilirler. Bu vesileyle aşağıdan yukarıya doğru yem toplama imkanları oluşabilmektedir. Zebra Balığının yüzgeçleri normal olabileceği gibi uzun ve dalgalı (Vual) biçimde de olabilir.
Kuyruk yüzgeci tektir. Zebra Balığının renkleri onun türüyle doğrudan ilişkilidir. Örnek verecek olursak Danio Rerio pembe yada mavi renkte olabilmekte, bu rengin üzerinden ise dört çizgi geçebilmektedir.
Bu balıkların cinsiyetleri arasında farklılık çok belirgin şekilde ifade edilemez. Dişiler genellikle daha tombul olurlar ve yüzgeçleri de biraz daha gelişmiş durumdadır. Genetiği değiştirilmiş olan Glofish olarak nitelendirdiğimiz balıklar çok farklı renklerde olabilmektedirler. Bunlar yeşilin ve turuncunun tonlarında olabilmekte ve ışık altında çok güzel görünmektedirler.
Yetişme ortamı
Şu anda incelediğimiz bu türle ilgili olarak (Danio Rerio) ilk açıklama 19. asrın başlarında Hindistan’da biyotop çalışmalarına önemli katkılarda bulunan Fransız bilim adamı Francis Hamilton tarafından yapılmıştır. Doğada Hindistan’dan Endonezya’ya kadar bu balığın birçok türdeki örneğine rastlamamız mümkündür. Akarsularda, nehirlerde, göletlerde ve kanallarda bu balıklarla karşılaşabilirsiniz. Zebra Balıklarının beslenme yerleri mevsimlerle ilişkilidir. Yağmur mevsimi boyunca, balıklar taşan büyük su birikintileri, dereler ve su basmış pirinç tarlalarında yaşar. Buralarda Zebra Balığı aktif olarak beslenir ve çoğalır. Yağışlı mevsimin sonunda balıklar eski yaşam alanlarına göç ederler.
Zebra Balığı türleri
En popüler Zebra Balığı türlerine bir göz atalım:
Danio Rerio
İngilizce konuşulan ülkelerde bu balıkların desenlerinden ötürü «Zebrafish» şeklinde bir adlandırma yapılır.
Doğada, Bangladeş ve Hindistan sularında bu balıklara rastlanmaktadır. Bu balığın popülerlik kazanması 1960’lı yıllardan sonra olmuştur. Farklı görünüşünden ötürü kimi ülkelerde bu balık “kadın çorabı” olarak da adlandırılmıştır. Akvaryum şartlarında Danio Rerio nadir olarak 4,5 cm boyutlarına ulaşabilmektedir. Doğada ise bu balıkların 6-7 cm boyutlarına ulaşabildiği bilinmektedir. Bu balıkların dişileri genellikle daha büyük ve yuvarlak bir karna sahiptirler. Bu balıkların fon rengi altın veya gümüş renk tonu ile zeytin mavisidir. Başından kuyruğa doğru 4 tane mavi siyah çizgi bulunmaktadır.
Diğer Zebra Balıkları gibi bu tür de sürü halinde yaşamayı benimsemiştir. Vücut rengi farklılık gösteren birkaç çeşidi vardır. Açık pembe renkli Zebra Balığı diğer akrabalarıyla beraber çok etkileyici görünür.
Leopar desenli olanı da benekli haliyle diğerlerinden daha az ilgi çekici değildir. Bu balığın görüntüsü, adını aldığı zebranın beneklerine benzer. Bu çeşitlilik doğada bulunmaz, doğal olmayan yollarla üreticiler tarafından geliştirilmiştir. En büyük avantajı, yapay olarak yetiştirilmiş tüm Zebra Balığı çeşitlerinin orijinal formlarının dayanıklılığını korumasıdır.
Danio Choprae
Danio ailesinin en küçük temsilcilerinden biridir. Küçük boyutu ve -birçok renk tonunu bir arada bulunduran- sıra dışı rengi nedeniyle “zebra balığı ateş böceği” olarak da adlandırılır.
Kuzey Myanmar bölgesinde yaşayan bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu balıklar oksijen açısından zengin ve yavaş akan dereleri tercih etmektedirler.
Danio Choprae türü akvaryumcular için yeni bir tip olarak kabul edilebilir. Amatörlerin akvaryumlarında ilk kez bu balık 2003 yılında görülmeye başlanmıştır. Pazarda görülen ilk örnekleri bizzat doğadan yakalanmıştır. Ancak üreme karmaşıklığının düşük olması nedeniyle, türler balık çiftliklerinde kitlesel olarak yetiştirilmeye başlandı.
Yetişkinler için azami balık boyu 3 cm civarındadır. Hakim renk yeşil zeytin rengidir; vücudun üst kısmı boyunca uzanan kırmızı bir şerit, altında ise gri enine şeritlerin görülebildiği bir türdür. Anal yüzgeç kuyruğa kadar bütünsel olarak uzamaktadır. Yüzgeçler yarı saydamdır, sırtta ve kuyruk bölgelerinde kırmızı hatlar olabilmektedir.
Danio Choprae günümüzde nadir bulunmaları ve yüksek fiyatlarından ötürü pek rağbet görmemektedirler. Ancak nano akvaryum biliminde gelecek vadeden bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu balıkların yaşam süreleri 3-5 yıl arasında değişmektedir.
Malabar Danio (Devario Aequipinnatus)
Bu balık türü (Devario aequipinnatus) kendi türü içerisinde adeta bir dev olarak kabul edilir. Uygun hacimli bir akvaryumda balıklar 10-12 cm’ye kadar büyüyebilir. Doğal ortamlarında bu balıklar 15 cm seviyelerine kadar büyüyebilirler. Bu nedenle bakım için akvaryum 120 litreden az olmamalıdır. Malabar Zebra Balığı hakkındaki ilk çalışmalar 19. asrın başlarında ortaya çıkmıştır. Bu balıklar Hindistan’ın komşu ülkeleri olan Tayland, Bangladeş ve Nepal nehirlerinde yaşamaktadırlar. Tipik bir biyotoptur. Deniz seviyesinden yaklaşık 300 metre yükseklikteki berrak akarsuları benimsemişlerdir.
Gövdeleri yeşil ve gümüş renklerdedir. Orta derecede bir uzunluğa sahiptir. Vücudun ortasından kuyruğa doğru üç sarı çizgi uzanır. Yüzgeçler hem gri hem de kırmızımsı tonlarda bulunur. Albino formları da yaygındır.
Arkadaş canlısıdır, hareketli ve gruplar halinde yaşamaya uygundur. Komşuları ile iyi geçinen bir türdür. Malabar Zebra Balığını akvaryumun içerisindeki diğer küçük balıkları nasıl kovaladıklarını görebilirsiniz. Fakat bu kovalamaca yaralama ile bitmeyecektir. Cinsiyetler arasındaki farklılıklar çok fazla değildir.
İnci Danio (Danio Albolineatus)
Bu balık Güneydoğu Asya ülkelerinde yaygındır. Malay Yarımadasının büyük ve küçük nehir sistemlerinde ve Sumatra adasında yaygın olarak bulunur. Danio kelimesinin tam anlamı Bengal dilindeki Dhani kökünden gelmektedir. Bu kelimenin anlamı ise “pirinç tarlasında” demektir. Bu balığın dış görünüşünden hareketle Latince albus yani “beyaz” kelimesi ve lineatus yani “çizgili” kelimelerinin ortak kullanımıyla albolineatus şeklinde bir isim türetilmiştir. Oksijence zengin saf suyu tercih ederler. Bu balık türü çok büyük değildir: akvaryumdaki boyutları 5 cm üzerine çıkmaz. Erkekler dişilerden daha küçüktür, ancak daha parlak renklidir. Kuyruklarında kırmızı bir nokta vardır. Vücutları ince uzundur. İnci Danio balığının gövdesinin ana rengi kuyruk yüzgecine doğru koyulaşan gümüş tonunda bir mavidir. Vücudun ortasından kuyruğa kadar, özellikle genç balıklarda parlak, ancak zamanla solan kırmızımsı sarı bir şerit vardır. Kuyruk ve sırt yüzgeçleri yeşil, anal yüzgeç kızıl tonlardadır. Parlak ışıkta parıldayan renkleri oldukça büyüleyicidir. Ağız kenarlarında bıyıkları bulunmaktadır. 50 litrelik akvaryumlar bakım için uygundur, bu balıklar 6 veya daha fazla üyeden oluşan bir sürüde kendilerini iyi hissederler. Son derece hareketli ve ürkektirler.
Bakımı ve yetiştirilmesi
Zebra balığı türlerinin çoğu küçük, barışçıl, sürü balıklarıdır. Bakımları için 50 litre veya daha fazla bir akvaryum uygundur.
Malabar Zebra Balığı bir istisnadır: boyutları nedeniyle, bu türün en az 120 litrelik büyük bir akvaryumda bakılması önerilmektedir. Tüm zebra balıkları çok ürkek balıklardır, korktuklarında kolayca akvaryumdan atlayabilirler. Ölümle sonuçlanabilecek bu durumun önüne geçmek için akvaryumun üzerinin kapalı tutulması hayati önem taşır. Dekor olarak küçük koyu renkli taşlar veya kum eklemek uygun olacaktır. Bu şekilde balıklar, dekorla güzel bir kontrast oluşturacaktır. Akvaryumda çeşitli süslemelerin olması tercih edilmelidir. Balıklar için doğal kovuk ortamları, odun, seramik kırıntıları vs. kullanılabilir.
Bu balık türü akvaryumdaki canlı bitkilerin büyümesi için de gerekli olan canlı bir aydınlatma şeklini tercih etmektedirler. Doğru aydınlatılma yapıldığında balıklar ışıkla beraber parıldarlar ve çok etkileyici bir görsel şölen oluştururlar.
Zebra Balığı en az altı adetten oluşan gruplar halinde bulunmalıdır. Zebra Balıkları tek başlarına veya çiftler halinde tutulduklarında sağlıklarını olumsuz yönde etkileyen şiddetli stres yaşarlar. Genellikle akvaryumun üst kısımlarında bulunurlar fakat akvaryum boyunca hareket ederler.
Çok çeşitli su parametrelerinde yaşayabilen ve yumuşak geçişlere kolayca uyum sağlayabilen en dayanıklı balıklardan biridir. Birçok soğuk su türü gibi 18°C’lik sıcaklıklarda yaşayabilirler, ancak 22-24°C en uygun sıcaklık olarak kabul edilir. Suyun hafif asitli, hafif alkali (ph = 6.0-8.0) olması uygundur. Suyun sertlik derecesi çok fazla önem arz etmez. 2-20° arasında bir değerde olabilir.
Doğada zebra balığı, temiz su ve yüksek oksijen içeriğine sahip akarsularda hayatını sürdürmektedir. Bu nedenle akvaryuma yüksek kaliteli filtrasyon, uygun güçte bir filtre ve iyi bir havalandırma (özellikle bitkilerin oksijen yaymayı bıraktığı geceler için) gereklidir. Orta düzeyde su döngüsü de önemlidir. Haftalık su değişimleri tank hacminin %30’u kadar olmalıdır.
Akvaryumun kenarlarına yoğun bitki dikilmesi tavsiye edilir. Saz Bitkileri, Elodea, Saggitaria, Kabomba gibi türler buna örnek olarak gösterilebilir. Balıkların rahat bir biçimde yüzebilecekleri ve beslenmelerinin düzgün olabileceği bir ortam sağlamak gerekmektedir.
Uyumluluk
Bu balık türü en uysal süs balıklarının başında gelmektedir. Genel akvaryumlar için harika bir seçimdir. Zebra Balıklarının suyun üzerinde devamlı birbirini kovaladıklarını görebilirsiniz. Bu durum saldırganlık belirtisi değil sadece bu balık topluluğunun bir tür oyun biçimidir. Diğer balıklara saldırmaz ve onlara zarar vermezler. Şu balıklar ile beraber barışçıl bir ortamda hayatlarını sürdürürler: Rasboralar, Neonlar, Tetralar, Çöpçü Balıkları, Siyah Tetralar, Minor Tetralar. Diğer Zebra Balığı türleri ile uyumlarında herhangi bir sorun bulunmamaktadır. Cikletlerin büyük türleri ve Japon Balıklarının irileri ile Zebra Balıklarını bir arada tutmak önerilmez. Çünkü ufak boyutlu balıklar olduklarından, bu balıklara rahatlıkla yem olabilirler.
Balıkların beslenmesi
Bu balıklar yemek seçme konusunda kaprisli değildirler. Bu nedenle hem canlı (dondurulmuş) hem de kuru yiyecekleri kolayca yerler. Ne yazık ki, birincisi balığa ihtiyaç duydukları tüm besinleri tam olarak sağlayamazlar. Bu nedenle akvaryumda tutulurken Zebra Balıklarını yüksek kaliteli, tam kuru yemle beslemeniz önerilir. Süs balıkları için kuru yemde lider olan Tetra, her tür balığın beslenme ihtiyaçlarını karşılayacak çeşitli yemler sunar. Yem seçerken, Zebra Balığı beslenmesinin özelliklerini dikkate almak gerekir. Bu popüler balıklar genellikle su yüzeyine yakın yaşar ve üst ağızları vardır. Bu nedenle balığın beslenmesi esnasında yemeğin yüzeyde daha uzun süre kalması önemlidir. TetraMin gibi besleyici pul yemler bunun için oldukça uygundur. Bu yemlerin üretilebilmesi için 40’ın üzerinde hammadeden yararlanılmaktadır. Yiyecekler akvaryuma girdiğinde, pullar suyun yüzeyinde yüzer ve ardından yavaş yavaş aşağı çökerler
Bu balıkların birçok türü kırmızı ve sarıdır. Balıklarınızın doğal renklerinin korunması ve daha yoğun renklere sahip olabilmeleri için, doğal renk attırıcı maddeler ile zenginleştirilmiş yüksek kaliteli TetraRubin pul balık yemi ile beslenmesi uygun olacaktır. Bunun sonuçlarını bir kaç hafta içerisinde rahatlıkla fark edebileceksiniz.
Yem olarak granülleri tercih eden akvaryumcular için Tetra, küçük ağızlı balıkların diyetine dahil edilebilecek bir dizi küçültülmüş boyutlu granül yemi piyasaya (0,3-1 mm) sürmüştür. Granüller suda kolayca yumuşar ve akvaryum sakinleri tarafından mükemmel bir şekilde yenir.
Tetra yemler tam olarak dengeli bir yapıdadır ve mide bağırsak dengelerini en iyi şekilde koruyan prebiyotikleri içermektedir. Yemin yüksek orandaki sindirim kolaylığı sayesinde balıklar daha az atık üretir ve bu da suyun daha uzun süre temiz kalmasını sağlar.
Balıkları günde birkaç kez, birkaç dakika içinde tüketebilecekleri miktarda yemle beslemek gerekir.
Üreme
Evde bu balıkların yetiştirilmesi zor değildir. Doğada bu balıklar için üreme sezonu, onların yaşam alanlarındaki suyun ılık ve yumuşak hale geldiği yağışlı mevsimin gelmesiyle başlar. Akvaryum bakımı ile Zebra Balığı tüm yıl boyunca yumurtlayabilir.
Yumurta üretmeye uygun balıkları iyi belirlemek gerekmektedir. Bu balıklar 4-6 aylık olduklarında üreme için olgunlaşmış olurlar. Bu da tam olarak olması gereken vücut boyutlarına ulaştıkları zamanı işaret etmektedir. Daha yüksek sıcaklıktaki akvaryumlarda tutulduğunda olgunlaşma daha hızlı gerçekleşir. Cinsiyet farklılıkları belirgin değildir, ancak genellikle balığın cinsiyetini belirlemek mümkündür. Zebra Balığı dişileri daha yuvarlak bir göbeğe sahiptir ve erkeklerden daha büyüktür. Dişilerin genel rengi erkeklerinki kadar parlak değildir.
Yumurtlama döneminde, erkeklerin aktivitesi keskin bir şekilde artarken, dişiler çok daha sakin davranır. Yumurtlamadan önce, Zebra Balığı erkekleri bir çiftleşme şekli alırlar: vücutları daha parlak hale gelir, çizgiler kontrast oluşturur.
Uygun olan balıklar üremeden önce nakledilmeli ve yüksek proteinli yemlerle beslenmelidir. 30-40 litrelik bir akvaryum yumurtlama için uygundur. Bu, balıkların çiftleşme oyunları sırasında stres yaşamamasını sağlayacaktır. Yüksek bir su seviyesi ayarlanmamalıdır: yaklaşık 6-10 cm’lik bir kolon yeterli olacaktır. Erişkin balıkların yumurtaları yememeleri için bir ızgaradan faydalanmak gerekmektedir. Ayrıca yumurtlama zeminine küçük yapraklı bitkilerin ve balık ağı parçalarının yerleştirilmesi tavsiye edilir.
Yumurtlama akvaryumuna bir erkek bir de dişi balık yerleştirmek en uygunu olacaktır. Balıklar akşam akvaryuma bırakıldığında sabah yumurtlamaya başlayacaklardır. Yumurtlama işlemi tamamlandıktan sonra erişkin balıkların yumurtaları yememesi için ortamdan uzaklaştırılması gerekir.
Yumurtlama birkaç saat kadar sürmektedir. Erkekler dişiden yumurtaları çıkarma konusunda oldukça aktif davranmaktadır. Üretilen yumurta sayısı dişinin yaşına bağlıdır ve 100 ila 2000 yumurta arasında değişir. Yumurtalar ağdan akvaryumun dibine düşer. Yumurtlama sona erdikten sonra yetişkin balıklar sudan çıkarılır, ızgara çıkarılır ve akvaryumdaki ile aynı parametrelerle % 30 su değişimi yapılır. Yumurtaların gelişimi suyun sıcaklığına bağlı olarak 4 ila 6 gün sürer. Yavrular yumurtalardan çıktıktan sonra siliatlarla beslenebilir. İstenilen boyuta geldiğinde ise kaliteli kuru yemler ile besleme devam eder.
Zebra Balığının yavruları çok hızlı şekilde büyümektedirler. Büyüme esnasında boyuna göre eleme yapılmalı ve nakil edilmelidir. 12-15 gün sonra dişi Zebra Balığı tekrar yumurtlamaya hazır hale gelmektedir.