PTERYGOPLICHTHYS GIBBICEPS (LEOPAR VATOZ BALIĞI) – YAPIŞAN DEV YAYIN BALIĞI

Leopar Vatoz Balığı

Büyük Zırhlı Yayın Balığı, yüksek hacimli akvaryumların müdavim sakinleridir. Güzel bir görünüme sahiptirler ve akvaryumdaki yosun kirlenmeleri yiyerek büyük fayda sağlarlar. Makalemizde Pterygoplichthys gibbiceps veya Leopar Vatoz Balığından bahsedeceğiz.

Genel bilgiler

Leopar Vatoz Balığı (Pterygoplichthys gibbiceps), Zırhlı Yayınlar ailesine dahildir ve türünün en büyük temsilcilerinden biridir.

Leopar Vatoz Balığı etkileyici boyutuna rağmen barışçıl bir balıktır. Ayrıca, gastronomik ilgisi neredeyse tamamen bitki örtüsü ile sınırlıdır. Bu balıklar, akvaryum duvarlarındaki yosunlarla mücadelede iyi yardımcılardır.

Çoğunlukla gece hayat tarzı sürerler. Yakın akrabası olan türlerle birlikte beslendiklerinde çatışmaların çıkması mümkündür, bu çatışmalarda ilginç bir davranış biçimi gözlemlenir; Leopar Vatoz Balığı sırt yüzgeçlerini kaldırır ve göğüs yüzgeçlerini her yöne açar. Balıklar doğada, boyutlarını bu şekilde görsel olarak artırarak yırtıcıları kandırırlar.

Leopar Vatoz Balıkları, doğal koşullarda, kurak dönemlerde toprağa gömülebilir ve yağışlı mevsim başlamadan önce kış uykusuna yatabilirler. Ayrıca, bu yayın balıkları için bağırsak solunumu da karakteristiktir: balık oksijenin yetersiz olması durumunda, su yüzeyinin üzerindeki havayı yutabilir ve bağırsak dolaşım sistemi yardımıyla özümseyebilir.

Leopar Vatoz Balıkları sudan çıkarıldıklarında tıslama sesi çıkarabilirler. Bunun aynı zamanda yırtıcıları korkutmak için bir adaptasyon olduğu düşünülmektedir.

Dış görünüş

Tür adı, balıkların ayırt edici özelliklerini çok net bir şekilde yansıtmaktadır. Pterygos – “kanatlar”, hoplon – antik Yunanlıların zırhı, ichthys – “balık”, gibbiceps – “kafadaki tümsek” anlamındadır.

Leopar Vatoz Balığının üstten hafifçe düzleşmiş uzun bir gövdesi vardır. Karnı hariç olmak üzere, tüm gövdesi yoğun kemik plakalarıyla kaplıdır. Kafası büyüktür, üzerinde karakteristik çıkıntılı burun delikleri vardır. Ağız büyük bir vantuza dönüşmüştür, balık bunun sayesinde dikey yüzeylere tutunabilir. O kadar güçlüdür ki, balığa zarar vermeden yapıştığı yerden ayırmak mümkün değildir. Ağız vantuzlarının tabanında kalın antenler bulunur.

Leopar Vatoz Balığının kafası
Leopar Vatoz Balığının kafası

Gözleri küçüktür, kafanın üst kısmında bulunurlar. Bu gözler balığın sadece önünde olanları değil, aynı zamanda arkasını ve yanını da görebileceği şekilde düzenlenmiştir. Sadece yayın balığının üzerindeki alan ölü bölgede kalır.

Sırt yüzgeci büyük ve yelken şeklindedir, en az on iki ışını vardır. Göğüs yüzgeçleri kanatları andırır ve karın yüzgeçlerine çok yakındır. Bunlar çok güçlüdürler ve balıkların toprağa gömülmesine yardımcı olurlar.

Gövdenin ana rengi çikolata rengi veya neredeyse siyahtır, çok sayıda bej rengi çizgiyle leopar derisine benzeyen bir desen oluşturur. Bu desen yaşlandıkça solabilir ve tamamen kaybolabilir. Albino formları mevcuttur.

Göğüs yüzgeçleri de büyüktür, kalın kemiklerden oluşur ve bu da yayınların toprağa gömülmesine yardımcı olur.

Leopar Vatoz balığı uygun koşullar altında 50 cm’ye kadar büyüyebilir.

Leopar Vatoz Balığı ve Ancistrus (Cüce Vatoz) arasındaki farklar

Leopar Vatoz Balığı
Leopar Vatoz Balığı

Leopar Vatoz Balıkları ve Ancistruslar Loricariidae ailesinin veya Zırhlı Yayın Balığı ailesinin en popüler temsilcileridir. Özellikle genç bireyleri incelediğimizde, balıklar ilk bakışta çok benzerdir. Bununla birlikte, bu iki yayın balığı, besleme için tamamen farklı hacimlerde akvaryum gerektirir, bu nedenle bu türleri ayırt edebilmek önemlidir.

  • Dikkat etmeniz gereken ilk şey gövde şeklidir. Balıklara yukarıdan baktığınızda, Ancistrusun gövdesinin damla şeklinde, ön kısmının yuvarlak olduğunu ve Leopar Vatoz Balığının ise köşeli olduğunu fark edersiniz. Buna benzer bir durum yayın balıklarına profilden bakarken de gözlemlenir: Leopar Vatozların gövdesi yüksektir, neredeyse üçgen şeklindedir, Ancistruslarda ise gövde düzleşmiştir;
  • Leopar Vatoz Balığının maksimum boyu 50 cm’dir, Ancistruslar çok daha mütevazıdır – en fazla 15 cm’dir;
  • Yayın balıklarının kafalarını yan taraftan dikkatlice inceleyin. Leopar Vatozların burun delikleri gözlerin üstünde, Ancistruslarda ise altta olacaktır;
  • Bir de altı aylıktan itibaren, Ancistrusların erkeklerinin kafalarında kanca benzeri özel çıkıntılar (dokunaçlar) ortaya çıkar. Leopar Vatozda böyle bir şey görülmez, sadece alt çenesinde büyük bir bıyığı vardır;
  • Leopar Vatozun sırt yüzgeci onun gururudur; çok büyük ve serttir, bir yelkene benzer. Ancistrusun yüzgeci küçük ve yuvarlaktır;
    Ancistrus
    Ancistrus
    • Bu iki türün rengi de farklıdır. Ancistrusun gövdesi koyu renklidir, küçük beyaz noktaları vardır. Leopar Vatozların gövdesi açık renklidir, üzerinde yoğun bir şekilde leopar derisinin desenini andıran büyük benekler bulunur;
    • Leopar Vatozlarda cinsel dimorfizm belirgin değildir. Ancistrus erkeğini dişiden ayırt etmek zor değildir: erkek daha büyüktür ve bıyıkları, yani dokunaçları vardır;
    • Yayın Balıklarının yaşam süreleri de farklıdır. Ancistruslar yaklaşık 10 yıl yaşarken, daha büyük olan Leopar Vatozlar 20 yıla kadar yaşar.

    Yaşam alanı

    Leopar Vatoz Balığının anavatanı Güney Amerika’dır. Bunlara Amazon, Orinoco nehir sistemlerinde, Brezilya’nın Xingu ve Tefe nehirlerinde rastlamak mümkündür. Balıklar yavaş akan nehirleri tercih ederler, çoğunlukla çok fazla çamurun olduğu yerlerdeki sığlıklara yerleşirler. Genellikle büyük gruplar halinde toplanırlar. Nemli mevsimlerde çok aktif ve oburdurlar;  bitki örtüsüyle ve leşlerle beslenirler. Kurak zamanlarda, nemli çamura gömülürler ve olumsuz koşullardan kurtulmak için kış uykusuna girerler.

    Şu anda bütün dünyaya gönderildikleri Asya ülkelerinde aktif olarak çoğalmaktadırlar.

    Bakım ve besleme

    Leopar Vatoz Balığı çok büyük bir balıktır, bir bireyin beslenmesi için minimum hacim en az 250 litredir. Toprak olarak büyük taneli kum veya ince çakıl taşları uygun olacaktır. Akvaryuma çeşitli barınaklar konulması önerilir: taş mağaralar, seramik veya plastik borular. Mutlaka doğal bir odun kütüğü olmalıdır. Leopar Vatoz Balıkları bunu yiyerek sindirimleri için önemli olan selülozu alırlar.

    Leopar Vatoz akvaryumun temiz kalmasını sağlar
    Leopar Vatoz akvaryumun temiz kalmasını sağlar

    Akvaryumda güçlü bir dış filtre ve hava motoru bulunmalıdır, balıklar oksijenle doymuş temiz suyu severler. Bağırsak solunumunun havalandırmanın yerini alamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer Leopar Vatoz Balığı hava almak için sık sık yukarı çıkarsa, bu,  akvaryumda oksijen içeriğiyle ilgili bir sorun olduğu anlamına gelir. Balıklar ayrıca güçlü akıntılardan da hoşlanmazlar. Haftalık olarak (% 30’a kadar) su değişimi unutulmamalıdır.

    Besleme için optimum su parametreleri: Sıcaklık= 22-26, pH= 6.5-7.5 GH= 2-15.

    Bitkileri seçerken,  Leopar Vatoz Balıklarının her türlü akvaryum bitkisini kolayca kazabilecekleri göz önünde bulundurulmalıdır, bu nedenle iyi köklenen türlerde kılmak kalmak uygun olacaktır: Kriptokorinler, Aponogetonlar, Vallisneria. Bunların etrafının mutlaka taşlarla çevrilmesi gereklidir. Yiyecek yetersiz kalırsa, bitkiler mağdur olacaktır.

    Uyumluluk

    Leopar Vatozlar barışsever balıklardır, ancak yanlarına küçük türlerin yerleştirilmesi doğru olmayacaktır, bu küçük türler kazara devin kurbanı olabilirler. Ckletler, Polypteruslar, Dev Guramiler gibi büyük boyutlu komşularda karar kılmak iyi olacaktır. Herkesi yok eden Flowerhorn Ciklet bile zırhlı Leopar Vatoz Balığına hiçbir şey yapamayacaktır.

    Leopar Vatoz Balığı, bölgesine oldukça sadıktır ve istenmeyen misafirleri uzaklaştırabilir. Öncelikle akrabaları, yakın akrabaları (Ancistruslar), Gerinocheiluslar ile çatışmalar meydana gelebilir.

    Akvaryumda yaşam süresi 20 yıldır.

    Leopar Vatoz Balığının yemlenmesi

    Leopar Vatoz Balıklarının tam büyümesi ve gelişmesi için beslenmeleri bitkisel (%80) ve hayvansal gıdalardan (%20) oluşmalıdır. Bazı akvaristler bu yayın balıklarını doğal sebze ve yeşilliklerle beslemeyi tercih ederler: kabak, ıspanak, havuç, salatalık. Bu tür beslemenin dezavantajları, balıkların yiyecekleri tamamen yememesi durumunda su kalitesinin bozulma olasılığının yüksek olmasıdır. Kan kurdu, tubifeks, gibi doğal hayvansal yemleri de reddetmeyeceklerdir, ancak, akvaryuma enfeksiyon taşıyabilecekleri için balıkların canlı yemlerle beslenmesi önerilmez.

    Leopar Vatoz Balığını beslemek için en ideal seçim kuru yem olacaktır. Örneğin Tetra Pleco SpirulinaWafers. Modern teknolojiler sayesinde, iki bileşeni tek bir tablette birleştirmek mümkün olmuştur: balık bileşenlerinden elde edilen yüksek proteinli yem ve spirulina yosunu konsantresi. Tabletler hızla dibe iner ve şekillerini uzun süre korurlar. Hem genç hem de yetişkin yayın balıkları için son derece uygundurlar.

    Diyeti çeşitlendirmek için, Yayın Balığına, balığın refahını artırmak ve canlılığını korumak için kabak ilaveli bir tablet olan Tetra Pleco Veggie Wafers vermenizi öneririz.

    Tetra Pleco Tabletler, mükemmel lezzetleriyle ünlüdür; her tür otçul dip balığı için tamamen dengeli bir yemdir. Spirulina ve deniz yosunu ile zenginleştirilmiştir, gerekli tüm vitaminleri ve mikroelementleri içerir.

    Leopar Vatozun bulunduğu akvaryumda, dalgaların karaya attığı bir odun kütüğünün bulunması çok önemlidir, Leopar Vatoz Balığı bunu kazıyarak düzgün sindirim için gerekli olan selülozu alacaktır.

    Leopar Vatozların bulunduğu akvaryumda mutlaka dalgaların karaya attığı bir odun kütüğü olmalıdır
    Leopar Vatozların bulunduğu akvaryumda mutlaka dalgaların karaya attığı bir odun kütüğü olmalıdır

    Balıkları ışıkları kapattıktan sonra beslemek ve daha aktif komşuların onların yemlerine saldırmasının önüne geçmek iyi olacaktır.

    Alglere olan özel sevgisi sayesinde, Leopar Vatoz Balığı akvaryumu temiz tutma konusunda iyi bir yardımcı olacaktır.

    Üreme ve çoğaltma

    Leopar Vatoz Balığının cinsel olgunluğu yaklaşık üç yaşında ortaya çıkar. Bu yaşta balıklar genellikle 15-20 cm boyutlarına ulaşmış olurlar. Cinsel dimorfizm belirgin değildir. Cinsiyeti belirlemenin en doğru yolu genital papillanın şeklidir.

    Bir ev akvaryumunda Leopar Vatoz Balığı üretmek mümkün değildir. Ne de olsa balıklar doğada, çamurda, yumurtayı yerleştirecekleri derin tüneller kazarlar. Bundan sonra yavruları erkekler korur. Bu koşulları yeniden oluşturmak zordur. Leopar Vatoz Balıkları balık çiftliklerinde, büyük hacimli özel havuzlarda çoğaltılırlar.

    Yumurtlama geceleri gerçekleşir. Bir dişi 120-500 yumurta bırakabilir. Yavrular, siyah noktaların olduğu gri-mavimsi renkleriyle ayırt edilirler ve yumurta kesesini emdikten sonra yayın balığı tabletleri ile beslenirler.